Þjóðlíf - 01.01.1990, Blaðsíða 23

Þjóðlíf - 01.01.1990, Blaðsíða 23
Verkalýðshreyfmgin hefur mikil áhrif ílandinu. 1. maíganga. hagslegu öryggi hefur verið náð í mjög ríkum mæli. Fátækt er ekki fyrir hendi í Svíþjóð og Svíar búa áreiðanlega við meira öryggi í efnahagslegu tilliti en þekkist annars stað- ar á vesturlöndum. Það er hins vegar ekki rétt sem gagnrýnendur sænska velferðar- kerfisins halda stundum fram, að hér sé hægt að hafa það náðugt á kostnað ríkisins án þess að gera nokkuð í staðinn. Sænskir jafnaðarmenn hafa ætíð verið meðvitaðir um að efnahagslegi jöfnuðurinn krefst öfl- ugs atvinnulífs og að það sé mannskemm- andi að lifa á bónbjörgum. Atvinnustefna Svía hefur því jafnan falist í að sjá til þess að fólk sé ekki iðjulaust til langframa. Þó atvinnuleysi sé fyrir hendi eru gerðar kröfur til þeirra er bætur þiggja. Boðið er uppá endurhæfmgarnámskeið og atvinnu- bótavinnu auk þess sem fyrirtæki hafa verið styrkt til að ráða ungt fólk. Ástæða hins síðast nefnda er, að þegar atvinnu- skortur ríkir, á ungt og reynslulaust fólk erfitt með að komast inn á vinnumarkað- inn. Það venst á aðgerðarleysi, missir sjálf- straust og í kjölfarið koma hin félagslegu vandamál. Þetta hafa sænskir jafnaðar- menn viljað koma í veg fyrir, með góðum árangri. yrir stuttu var danski atvinnumála- ráðherrann í heimsókn í Svíþjóð til að kynnast þessum þáttum hér. Hann taldi að Danir hefðu gert örlagarík mistök með því að vera um of gjafmildir á at- vinnuleysisbætur. Nú yrði að söðla um og gera kröfur. Það væri öllum fyrir bestu er til lengri u'ma væri litið. Félagsfræðingurinn Gösta Esping- Andersen hefur leitt að því sterk rök að sveiflur í kosningafylgi sænskra jafnaðar- manna síðustu ár megi skýra með afstöðu millihópa eða hinnar nýju verkalýðsstéttar skrifstofufólks, kennara, hjúkrunarfólks og annarra er (opinberri) þjónustu sinna. Það sé lífsnauðsyn fyrir jafnaðarmenn að tengja þessa hópa og hina klassísku verka- lýðsstétt sem ætíð hefur dyggilega stutt jafnaðarmenn. Á árunum 1956 til 1968 fengu jafnaðarmenn að meðaltali um 70% atkvæða verkafólks. Hin síðari ár hefur hlutfallið verið um 65%. Hvernig slíkt bandalag gömlu og nýju verkalýðsstéttanna verður best byggt er lykilspurning jafnaðarmanna vilji þeir gera sér vonir um að halda völdum næstu ár eða áratugi. Einn möguleiki er vinnu- staðalýðræði. Fólki lætur yfirleitt illa að hafa lítil sem engin áhrif á vinnustað sín- um og þá ekki hvað síst áðurnefndum millihópum sem oft eru tiltölulega vel menntaðir. Aukið lýðræði og sjálfstjórn vinnustaða, opinberra sem í einkageiran- um, væri því líkleg krafa til að styrkja jafnaðarmenn meðal þessara hópa án þess að fæla frá aðra stuðningshópa. Megingalli þessarar leiðar er, að hún vekur upp hat- ramma andstöðu atvinnurekenda og gæti hugsanlega þjappað borgaraflokkunum saman. Jafnaðarmenn eru mjög tregir til að styggja verulega atvinnurekendur þar eð þeim er ljóst að sænska velferðin hvílir á öflugum atvinnurekstri og útflutningi. Öll þjóðnýtingaráform voru gefin upp á bátinn þegar á fjórða áratugnum þannig að viss samstaða og samvinna fjármagnseig- enda og jafnaðarmanna er nauðsynleg. Ákveðin skref í lýðræðisátt voru tekin á áttunda áratugnum og þessum, með lög- um um samákvörðunarrétt (medbe- stammandelagen, MBL) og síðan laun- ÞJÓÐLÍF 23
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80

x

Þjóðlíf

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðlíf
https://timarit.is/publication/1099

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.