Frjáls verslun - 01.01.2013, Blaðsíða 6

6 FRJÁLS VERSLUN 1. 2013
Þ
egar Steingrímur J. Sigfússon, for maður
Vinstri-grænna, boðaði til blaðamanna-
fund ar síðdegis á laugardegi hugsuðu
margir með sér hvað hann væri núna að
fara. Í ljós kom að hann sagðist ekki gefa
kost á sér til formennsku Vinstri-grænna á landsfundi
nokkrum dögum síðar. Hann sagði hins vegar kok-
hraustur að hann væri að hætta sem formaður en ekki
á þingi. Hann sagðist „hvergi nærri hættur í pólitík“.
Samkvæmt þessu ætlar hann að vera einhvers konar
aftursætisbílstjóri í Vinstri-grænum en daginn eftir að
hann tilkynnti afsögn sína sagðist hann styðja Katrínu
Jakobsdóttur í formennskuna. Katrín tekur ekki við
góðu búi, fylgið hefur hrunið af Vinstri-grænum í
könn unum og flokkurinn telst góður að ná nokkrum
mönnum á þing. Allt hefur logað í illdeilum í flokknum
og hafa margir þingmenn yfirgefið hann mjög ósáttir.
Steingrímur hefur ekki sýnt stjórnkænsku. Það er óskilj-
anlegt að hann skuli ekki stíga alveg til hliðar og draga
sig í hlé frá pólitík.
Steingrímur J. Sigfússon er á sextugsaldri, 57 ára
að aldri, og þótt ekki sé lengur mikil eftirspurn eftir
honum á þingi, eftir þingmennsku frá árinu 1983
eða í nákvæmlega þrjátíu ár, má spyrja sig hvort ekki
vanti fólk á sextugs- og sjötugsaldri á Alþingi. Hvar er
fólkið í kringum sextugt í helstu flokkunum? Hvers
vegna hefur það ekki meiri áhuga á að blanda sér
í forystusveit stjórnmálanna? Eru stjórnmálamenn
núna of ungir? Svona spyrja margir þegar formenn
helstu stjórnmálaflokka lands ins eru undir fimmtugu.
Bjarni Benediktsson er 43 ára, Sigmundur Davíð
Gunnlaugsson 37 ára, Árni Páll Árnason 46 ára og
Katrín Jakobsdóttir 37 ára. Það er að vísu engin nýlunda
að formenn flokka séu ung ir og kraftmiklir. Davíð
Oddsson var 43 ára þegar hann tók við formennsku
í Sjálfstæðisflokknum og skömmu síðar varð hann
forsætisráðherra. Þorsteinn Páls son var 36 ára þegar
hann varð formaður og 39 ára forsætisráðherra.
Aldur er afstæður í stjórnmálum; stjórnviska og
leiðtogahæfileikar fara ekki eftir aldri þótt reynsla geti
verið góður áttaviti.
Jóhanna Sigurðardóttir hættir á Alþingi sjötug eftir
að hafa setið á þingi frá árinu 1978 eða í 35 ár sam-
fleytt. Hún varð forsætisráðherra en aldrei leiðtogi
þjóð arinnar. Til þess skortir hana samskiptafærni.
Leiðtogar gera réttu hlutina og láta fólk ganga í takt
að sameiginlegu markmiði með góðum samskiptum.
Jó hanna og Steingrímur eru bæði komin á leiðarenda
á vegferð sinni í stjórnmálum; örþreytt eftir átaka-
stjórn mál. Þau hafa hælt sér af að hafa tekist á við erfið
verkefni eftir bankahrunið og verið í starfi björgunar-
sveita. Enginn dregur í efa að þau tóku við á erfiðum
tímum, glímdu við mikinn fjárlagahalla og atvinnu-
leysi en fengu talsvert svigrúm hjá kjósendum til að
takast á við þau verkefni. En ekki leið á löngu þar til
„björgunarsveitin“ fór að gera illt verra. Að endingu
urðu þau að táknmynd hrunsins. Þegar fólk sér þau
saman á skjánum segja allir: Það er ennþá kreppa!
Meira að segja Árni Páll Árnason, nýkjörinn formaður
Samfylkingar, taldi það ekki henta sér að setjast í stól
forsætisráðherra eftir kjörið þótt fylgið sé hrunið af
flokknum. Svo vonlaus þykir honum ríkisstjórnin að
hann vill frekar standa utan hennar og gætir þess vel að
slettur frá henni kastist ekki á sig.
Kosningabaráttan er að hefjast og spyrja má um
hvað verði kosið. Sumir halda því fram að útlitið sé
svo erfitt að ekki skipti máli hverjir taki við – og jafnvel
geti ástandið versnað ef núverandi stjórn fari frá. En
hvað vill fólk út úr kosningunum? Eftir hverju sækist
það? Það vill fá vonina aftur, atvinnulífið í gang, minna
atvinnuleysi, hærri laun, meiri fjárfestingu, leiðréttingu
lána, minni verðbólgu, minni fjárlagahalla, lægri skatta
og á sama tíma stöðugleika. Þetta er óskalistinn en
það er mikill misskilningur að hægt sé að ná þessum
markmiðum öllum á sama tíma. Á Íslandi gilda sömu
efnahagslögmál og annars staðar í heiminum – og er
þá sama hver myntin er. Laun á Íslandi geta ekki frekar
en annars staðar hækkað nema með aukinni framleiðni
og hagkvæmni í rekstri. Aukin verðmætasköpun er
það eina sem bætir kjörin. Kjör launamanna á Íslandi
verða ekki sambærileg við það sem þekkist erlendis
nema hver og einn framleiði meira, vinni meira og
hagkvæmar. Fyrirtæki verða að auka tekjur sínar og
fram leiðslu. Laun hækka ekki með einu selbiti; líkt
og smellt sé fingri; það þarf að vera innistæða. Margt
bendir núna til þess að fleiri séu í vinnu á Íslandi en fyrir
nokkrum árum en vinnustundirnar séu færri.
Mestu mistök Jóhönnu og Steingríms voru að efna til
átaka við sjávarútveginn, stóriðjuna og ferðaþjónustuna
– svo ekki sé nú talað um Icesave og árásina á blessaða
stjórnarskrána sem kom hvergi nálægt hruninu.
Stjórnvöld hafa lofað heimilum leiðréttingu lána án þess
að geta staðið við það – og kannski er það ekki á þeirra
hendi þegar allt kemur til alls heldur fjármálageirans.
Töfra formúlan um að hægt sé að heimta hærri laun á
Íslandi og biðja á sama tíma um auknar fjárfestingar,
aukna atvinnu, stöðugleika og lausn á skuldavanda
heimila gengur ekki upp. Ekkert hagkerfi í heiminum
stenst endalausar launahækkanir án þess að það leiði til
verðbólgu.
Ungt fólk er að taka við; formenn undir fimmtugu.
Kannski vantar þá reynslu – en mestu skiptir að þeir
hafi áhuga, stjórnkænsku og samskiptafærni. Hvað
vill fólk fá út úr kosningunum? Þegar allt kemur til alls
stendur ein ósk upp úr; að atvinnulífið dafni; það er
grunnurinn að öllu öðru. Fólk vill von en ekki stöðug
átök við atvinnulífið með skattaálögum og vonsku.
Vandinn er enn mikill, en vonskan er vonandi að baki
og vonin handan við hornið.
Vonskan vonandi að baki
Jón G. Hauksson
Vandinn er
enn mikill,
en vonin er
handan við
hornið.
Leiðari