Frjáls verslun - 01.01.2013, Page 26

26 FRJÁLS VERSLUN 1. 2013
Nú er hins vegar skortur á
fjárfestingarkostum hér á landi
sem birtist meðal annars í því
að fjárfestar elta þá kosti sem
bjóðast sem ýtir undir eigna­
bólu. Hlutabréfamarkaðurinn er
óræk sönnun þess og að hluta
til einnig fasteignamarkaðurinn.
En hvað er til ráða? Jú vitaskuld
er heppilegt ef unnt er að fjölga
fjárfestingarkostum, sérstaklega
á hlutabréfamarkaði. Fjögur
til fimm félög hafa þegar verið
nefnd í sambandi við skráningu á
þessu ári og sumir telja að þetta
verði ár tryggingafélaganna.
Öll stóru tryggingafélögin, VÍS,
Tryggingamiðstöðin og Sjóvá,
hafa verið nefnd til sögunnar
og verður að telja líklegt að í
það minnsta tvö ef ekki þrjú
þeirra verði skráð á árinu og
má vænta tilkynninga af því fyrr
en síðar. Líklegt er að stærsta
félagið, VÍS, ríði á vaðið og hin
félögin komi í kjölfarið. Því til
viðbótar hafa N1 og Advania
verið nefnd og fasteignafélög
hljóta að horfa til velgengni
Regins í kauphöllinni. Reitir
hafa verið að skoðað skrán­
ingu og eru líklega að bíða eftir
rétta tækifærinu. Allt eru þetta
áhugaverð félög þótt ekkert
þeirra falli undir að vera vaxtar­
félag með erlendar tekjur. Líklega
væru fjárfestar spennt astir fyrir
slíkum kostum þessi misserin.
hvað gera lífeyrissjóðirnir?
En sem endranær beinist at hygl­
in að lífeyrissjóðunum. Þeir einir
og sér munu þurfa að fjár festa
fyrir um 130 milljarða króna á
þessu ári. Eðlilegt er að velta
því fyrir sér hvort þeir geti í raun
og veru komið svo miklu fé í
ávöxtun án þess að kynda undir
verðbólu í skráðum verð bréfum.
Lífeyrissjóðir mega lögum
samkvæmt aðeins hafa 10%
af eignasafni sínu í óskráðum
verðbréfum. Það þýðir að
aðeins 13 af þessum 130
millj örðum, sem dregnir voru
af launum landsmanna, verða
fjár festir í litlum og meðal­
stórum fyrir tækjum. Þetta
telur Frosti Sigur jóns son,
rekstrarhagfræð ingur og
fjármálaráðherraefni Fram ­
sóknar flokksins, undrunar efni.
„Það eru einmitt lítil og meðal ­
stór fyrirtæki sem skapa flest
ný störf í hagkerfinu. Það eru
smá og meðalstór fyrirtæki sem
greiða megnið af launun um
sem iðgjöldin voru dregin af. Er
eitthvert vit í því að taka peninga
af þeim og láta sparisjóði setja
þá í verðbréf stórfyrirtækja sem
síðan ofrísa og falla á markaði,“
spyr Frosti en hann hefur verið
talsmaður þess að sjóðirnir hægi
á sjóðsöfnun sinni og gefi félags­
mönnum tæki færi til að borga
eigin skuldir.
Það getur hljómað traustvekj­
andi að lífeyrissjóðir fjárfesti
aðeins í fyrirtækjum sem hafa
bolmagn til að skrá skuldabréf
eða hlutabréf í kauphöll. Frosti
bendir á þann augljósa vanda
að það eru allt of fá fyrirtæki
í kauphöllinni. Eftirspurn eftir
bréfum skráðra fyrirtækja er
því miklu meiri en framboð og
því ætti ekki að koma á óvart
þótt verðið fari hratt hækkandi.
„Allt bendir til þess að við séum
byrjuð að blása í næstu bólu,“
segir Frosti og tekur þar með
undir þær áhyggjur sem voru
orðaðar hér að framan.
hvað gerir framtakssjóð­
urinn?
Svo er það alltaf spurningin
hvað Framtakssjóður Íslands
gerir en hann drottnar að hluta
til yfir íslenskum fyrirtækja­ og
hlutabréfamarkaði. Framtaks­
sjóður hefur alls fjárfest í
fyrir tækjum fyrir um 32 milljarða
króna, sem er um 60% af 54,4
millj arða króna hlutafjárloforðum
sjóðsins. Í upphafi árs kaus
hann að greiða níu milljarða til
hluthafa sinna sem vísbendingu
um vel heppnaðar fjárfestingar
á síðasta ári. Sjálfsagt munar
þar mest um gríðarlegar hækk­
anir á Icelandair en félagið
hefur verið að selja hlut sinn
þar og er komið niður í 12% hlut
en var með 30% fyrir rúmu ári.
Reyndar eru það lífeyrissjóðirnir
sem eru á kaupendahliðinni
þannig að gengishækkunin
byggist ekki beinlínis á því að
selt hafi verið út fyrir kaupenda­
hópinn. Kannast einhver við
slíkar hækkanir í viðskiptum
tengdra aðila frá því fyrir hrun!
Framtakssjóðurinn er einnig
stór hluthafi í Vodafone (19,7%
eignarhlutur) sem skráð var
í lok síðasta árs. Sjóðurinn
á mikið undir skráningu N1
(45% eignarhlutur) og Advania
(75% eign arhlutur). Skörun
sjóðsins við íslenska hlutabréfa­
markaðinn er því mikil og eðli­
legt að viðskipti hans séu undir
smásjá greiningaraðila, já og
eftirlitsaðila væntanlega.
Date Symbol Index Value
30.12.2011 OMXI6ISK 909,6610198
2.1.2012 OMXI6ISK 910,804242
3.1.2012 OMXI6ISK 928,2313559
4.1.2012 OMXI6ISK 932,5966871
5.1.2012 OMXI6ISK 932,8416661
6.1.2012 OMXI6ISK 926,7829769
9.1.2012 OMXI6ISK 930,0243392
10.1.2012 OMXI6ISK 938,4503236
11.1.2012 OMXI6ISK 937,9507934
12.1.2012 OMXI6ISK 954,8869972
13.1.2012 OMXI6ISK 950,1186347
16.1.2012 OMXI6ISK 950,8357483
17.1.2012 OMXI6ISK 950,3843903
18.1.2012 OMXI6ISK 954,2641771
19.1.2012 OMXI6ISK 950,0455853
20.1.2012 OMXI6ISK 955,5350762
23.1.2012 OMXI6ISK 954,2414377
24.1.2012 OMXI6ISK 956,8996538
25.1.2012 OMXI6ISK 956,6530782
26.1.2012 OMXI6ISK 958,7056345
27.1.2012 OMXI6ISK 961,8059421
30.1.2012 OMXI6ISK 965,1259516
31.1.2012 OMXI6ISK 956,4194756
1.2.2012 OMXI6ISK 951,3124824
2.2.2012 OMXI6ISK 955,6625684
3.2.2012 OMXI6ISK 971,5520884
6.2.2012 OMXI6ISK 968,5678038
7.2.2012 OMXI6ISK 966,2567736
8.2.2012 OMXI6ISK 959,2674606
9.2.2012 OMXI6ISK 947,8252756
10.2.2012 OMXI6ISK 952,7439863
13.2.2012 OMXI6ISK 957,6100252 Hækkun árið 2012: 16,46%
14.2.2012 OMXI6ISK 952,9925997 Hækkun á árinu 2013: 15,28%
15.2.2012 OMXI6ISK 953,5743959
16.2.2012 OMXI6ISK 963,9384756
17.2.2012 OMXI6ISK 970,3884108
20.2.2012 OMXI6ISK 966,1977499
21.2.2012 OMXI6ISK 966,4609027
22.2.2012 OMXI6ISK 967,6766806
23.2.2012 OMXI6ISK 968,3416303
24.2.2012 OMXI6ISK 967,3440665
27.2.2012 OMXI6ISK 973,2103213
28.2.2012 OMXI6ISK 970,1494901
29.2.2012 OMXI6ISK 980,8000393
1.3.2012 OMXI6ISK 991,2425617
2.3.2012 OMXI6ISK 1002,910571
5.3.2012 OMXI6ISK 1011,156099
6.3.2012 OMXI6ISK 995,5477693
7.3.2012 OMXI6ISK 994,9606229
8.3.2012 OMXI6ISK 995,990636
9.3.2012 OMXI6ISK 995,1202388
12.3.2012 OMXI6ISK 983,0828722
13.3.2012 OMXI6ISK 989,7164718
14.3.2012 OMXI6ISK 996,4992464
15.3.2012 OMXI6ISK 1022,488737
16.3.2012 OMXI6ISK 1011,34278
19.3.2012 OMXI6ISK 1023,882486
20.3.2012 OMXI6ISK 1025,520465
21.3.2012 OMXI6ISK 1021,848685
22.3.2012 OMXI6ISK 1019,926174
23.3.2012 OMXI6ISK 1019,141782
26.3.2012 OMXI6ISK 1016,005225
27.3.2012 OMXI6ISK 1017,2208
28.3.2012 OMXI6ISK 1027,837619
29.3.2012 OMXI6ISK 1034,112533
30.3.2012 OMXI6ISK 1040,474777
2.4.2012 OMXI6ISK 1034,281437
3.4.2012 OMXI6ISK 1037,851569
4.4.2012 OMXI6ISK 1032,442455
10.4.2012 OMXI6ISK 1033,757588
11.4.2012 OMXI6ISK 1033,480552
12.4.2012 OMXI6ISK 1038,414902
13.4.2012 OMXI6ISK 1035,399464
16.4.2012 OMXI6ISK 1027,513098
17.4.2012 OMXI6ISK 1029,248197
18.4.2012 OMXI6ISK 1049,901743
20.4.2012 OMXI6ISK 1065,575074
23.4.2012 OMXI6ISK 1066,196571
24.4.2012 OMXI6ISK 1070,02576
25.4.2012 OMXI6ISK 1063,300235
26.4.2012 OMXI6ISK 1072,023796
27.4.2012 OMXI6ISK 1090,706048
30.4.2012 OMXI6ISK 1084,323927
2.5.2012 OMXI6ISK 1077,091684
3.5.2012 OMXI6ISK 1078,08013
4.5.2012 OMXI6ISK 1080,572502
7.5.2012 OMXI6ISK 1085,095976
8.5.2012 OMXI6ISK 1091,870477
9.5.2012 OMXI6ISK 1086,29216
10.5.2012 OMXI6ISK 1086,238395
11.5.2012 OMXI6ISK 1091,256691
14.5.2012 OMXI6ISK 1077,764911
15.5.2012 OMXI6ISK 1076,084658
16.5.2012 OMXI6ISK 1074,233478
18.5.2012 OMXI6ISK 1051,360772
21.5.2012 OMXI6ISK 1050,537146
22.5.2012 OMXI6ISK 1061,731121
23.5.2012 OMXI6ISK 1070,89125
24.5.2012 OMXI6ISK 1067,286389
25.5.2012 OMXI6ISK 1069,856226
29.5.2012 OMXI6ISK 1080,330084
30.5.2012 OMXI6ISK 1069,932643
31.5.2012 OMXI6ISK 1068,148451
1.6.2012 OMXI6ISK 1065,586963
4.6.2012 OMXI6ISK 1065,976584
5.6.2012 OMXI6ISK 1066,705473
6.6.2012 OMXI6ISK 1072,802648
7.6.2012 OMXI6ISK 1073,651449
8.6.2012 OMXI6ISK 1075,723804
11.6.2012 OMXI6ISK 1065,669769
12.6.2012 OMXI6ISK 1066,086346
13.6.2012 OMXI6ISK 1070,966801
14.6.2012 OMXI6ISK 1068,526764
15.6.2012 OMXI6ISK 1058,904998
18.6.2012 OMXI6ISK 1058,020259
19.6.2012 OMXI6ISK 1056,061111
20.6.2012 OMXI6ISK 1056,913915
21.6.2012 OMXI6ISK 1040,342346
22.6.2012 OMXI6ISK 1041,690691
25.6.2012 OMXI6ISK 1034,140236
26.6.2012 OMXI6ISK 1018,989583
27.6.2012 OMXI6ISK 1027,221573
28.6.2012 OMXI6ISK 1038,56783
29.6.2012 OMXI6ISK 1056,970064
2.7.2012 OMXI6ISK 1053,226368
3.7.2012 OMXI6ISK 1055,164619
4.7.2012 OMXI6ISK 1060,306488
5.7.2012 OMXI6ISK 1068,209479
6.7.2012 OMXI6ISK 1066,90853
9.7.2012 OMXI6ISK 1063,170847
10.7.2012 OMXI6ISK 1057,986373
11.7.2012 OMXI6ISK 1053,501599
12.7.2012 OMXI6ISK 1063,438995
13.7.2012 OMXI6ISK 1057,544155
16.7.2012 OMXI6ISK 1052,908291
17.7.2012 OMXI6ISK 1052,896583
18.7.2012 OMXI6ISK 1053,228097
19.7.2012 OMXI6ISK 1051,62642
20.7.2012 OMXI6ISK 1052,132519
23.7.2012 OMXI6ISK 1051,539005
24.7.2012 OMXI6ISK 1041,457192
25.7.2012 OMXI6ISK 1035,906881
26.7.2012 OMXI6ISK 1009,267528
27.7.2012 OMXI6ISK 1009,481671
30.7.2012 OMXI6ISK 1001,667635
800

850

900

950

1000

1050

1100

1150

1200

1250

30
.1
2.
20
11

5.
1.
20
12

11
.1
.2
01
2

17
.1
.2
01
2

23
.1
.2
01
2

27
.1
.2
01
2

2.
2.
20
12

8.
2.
20
12

14
.2
.2
01
2

20
.2
.2
01
2

24
.2
.2
01
2

1.
3.
20
12

7.
3.
20
12

13
.3
.2
01
2

19
.3
.2
01
2

23
.3
.2
01
2

29
.3
.2
01
2

4.
4.
20
12

13
.4
.2
01
2

20
.4
.2
01
2

26
.4
.2
01
2

3.
5.
20
12

9.
5.
20
12

15
.5
.2
01
2

22
.5
.2
01
2

29
.5
.2
01
2

4.
6.
20
12

8.
6.
20
12

14
.6
.2
01
2

20
.6
.2
01
2

26
.6
.2
01
2

2.
7.
20
12

6.
7.
20
12

12
.7
.2
01
2

18
.7
.2
01
2

24
.7
.2
01
2

30
.7
.2
01
2

3.
8.
20
12

10
.8
.2
01
2

16
.8
.2
01
2

22
.8
.2
01
2

28
.8
.2
01
2

3.
9.
20
12

7.
9.
20
12

13
.9
.2
01
2

19
.9
.2
01
2

25
.9
.2
01
2

1.
10
.2
01
2

5.
10
.2
01
2

11
.1
0.
20
12

17
.1
0.
20
12

23
.1
0.
20
12

29
.1
0.
20
12

2.
11
.2
01
2

8.
11
.2
01
2

14
.1
1.
20
12

20
.1
1.
20
12

26
.1
1.
20
12

30
.1
1.
20
12

6.
12
.2
01
2

12
.1
2.
20
12

18
.1
2.
20
12

27
.1
2.
20
12

4.
1.
20
13

10
.1
.2
01
3

16
.1
.2
01
3

22
.1
.2
01
3

28
.1
.2
01
3

1.
2.
20
13

7.
2.
20
13

13
.2
.2
01
3

Úrvalsvísitalan
 OMXI6

Reyndar eru það
líf eyrissjóðirnir sem
eru á kaupenda­
hlið inni í bréfum í
Icelandair þannig
að gengishækkunin
byggist ekki beinlín­
is á því að selt hafi
verið út fyrir kaup ­
endahópinn. Kann­
ast einhver við
slíkar hækkanir í
viðskiptum tengdra
aðila frá því fyrir
hrun?
Sjóðurinn á mikið
undir skráningu N1
(45% eignarhlutur)
og Advania (75%
eignarhlutur).“
Hækkun hlutabréfavísitölunnar er mikil frá því um miðjan desember.
» Ávöxtun 13,4%
» Hrein raunávöxtun 8,5%
» Eignir 402 milljarðar
» 48 þúsund sjóðfélagar greiddu iðgjöld
» Iðgjöld 18 milljarðar
» Lífeyrisþegar 11 þúsund
» Lífeyrisgreiðslur 8 milljarðar
Starfsemi á árinu 2012
EIGNIR
Eignir sjóðsins námu 402,2 milljörðum í árslok
samanborið við 345,5 milljarða árið áður.
Áhættudreifing eignasafns sjóðsins er góð og
samsetning þess traust. Þannig eru um 28% af
eignum sjóðsins í dreifðu safni erlendra verðbréfa,
29% í innlendum ríkistryggðum skuldabréfum, 10%
í safni sjóðfélagalána og 9% í bankainnstæðum.
Innlend hlutabréfaeign jókst nokkuð á árinu og
nemur nú um 12% af eignum sjóðsins. Önnur
skuldabréf eru samtals 12% af eignum.
TRYGGINGAFRÆÐILEG STAÐA
Tryggingafræðileg staða sjóðsins í árslok 2012 er
­0,4% og batnaði frá fyrra ári er hún nam ­2,3%.
Staða sjóðsins í þessu tilliti kallar því ekki á
breytingar á lífeyrisgreiðslum.
LÍFEYRISGREIÐSLUR
Á árinu 2012 nutu 11.330 sjóðfélagar lífeyris­
greiðslna úr sameignardeild að fjárhæð 7.717
milljónir. Lífeyrisgreiðslurnar árið áður námu
6.691 milljónum og hækkuðu þær því um 15% frá
fyrra ári. Greiðslurnar fylgja mánaðarlegum
breytingum vísitölu neysluverðs.
SÉREIGNARDEILD
Séreign í árslok 2012 nam 7.508 milljónum.
Lífeyrisgreiðslur úr séreignardeild voru 415
milljónir á árinu. Ávöxtun verðbréfaleiðar var
13,4% og hrein raunávöxtun 8,5%. Ávöxtun
innlánsleiðar var 6,2% sem samsvarar 1,6%
raunávöxtun.
AFKOMA
Ávöxtun á árinu 2012 var 13,4% og hrein
raunávöxtun 8,5%. Fjárfestingartekjur sjóðsins
námu 47,5 milljörðum. Allir eignaflokkar skiluðu
jákvæðri raunávöxtun. Árleg meðaltalsraunávöxtun
sl. 5 ára er ­2,4% og sl. 10 ára +3,9%.
FJÁRFESTINGAR
Kaup á innlendum skuldabréfum umfram sölu voru
13.686 milljónir á árinu og kaup innlendra
hlutabréfa umfram sölu 13.601 milljónir. Sala
erlendra verðbréfa umfram kaup nam 707
milljónum.
STJÓRN
Helgi Magnússon, formaður
Benedikt Vilhjálmsson, varaformaður
Ásta R. Jónasdóttir
Benedikt Kristjánsson
Birgir Bjarnason
Birgir M. Guðmundsson
Hannes G. Sigurðsson
Stefanía Magnúsdóttir
Framkvæmdastjóri er
Guðmundur Þ. Þórhallsson.
EFNAHAGSREIKNINGUR Í ÁRSLOK
Í milljónum króna
Innlend skuldabréf 170.596 155.834
Sjóðfélagalán 39.618 40.268
Innlend hlutabréf 48.787 30.528
Erlend verðbréf 117.860 101.014
Verðbréf samtals 376.861 327.644
Bankainnstæður 35.999 39.197
Eignarhluti í Húsi verslunarinnar 215 228
Rekstrarfjármunir og aðrar eignir 331 183
Skammtímakröfur 2.297 2.409
Skuldir við lánastofnun 1) ­12.886 ­20.881
Skammtímaskuldir ­613 ­3.267
Hrein eign sameignardeild 394.696 338.943
Hrein eign séreignardeild 7.508 6.570
Samtals hrein eign 402.205 345.513
2012 2011
BREYTINGAR Á HREINNI EIGN
Í milljónum króna
Iðgjöld 17.997 17.330
Lífeyrir ­8.141 ­7.366
Fjárfestingartekjur 47.468 26.433
Fjárfestingargjöld ­331 ­294
Rekstrarkostnaður ­341 ­314
Aðrar tekjur 70 68
Önnur gjöld ­31 ­276
Breyting á hreinni eign á árinu 56.691 35.581
Hrein eign frá fyrra ári 345.513 309.932
Hrein eign til greiðslu lífeyris 402.205 345.513
2012 2011
KENNITÖLUR
Ávöxtun 13,4% 8,2%
Hrein raunávöxtun 8,5% 2,8%
Hrein raunávöxtun (5 ára meðaltal) ­2,4% ­3,8%
Hrein raunávöxtun (10 ára meðaltal) 3,9% 2,8%
Rekstrarkostnaður í % af eignum 0,07% 0,08%
Rekstrarkostnaður í % af iðgjöldum 1,54% 1,45%
Lífeyrir í % af iðgjöldum 43,9% 39,6%
Fjöldi sjóðfélaga 32.708 32.940
Fjöldi lífeyrisþega 11.330 10.322
Stöðugildi 31,1 31,4
Nafnávöxtun innlánsleiðar 6,2% 7,4%
Hrein raunávöxtun innlánsleiðar 1,6% 2,1%
1) Gjaldmiðlavarnarsamningar:
Réttarleg óvissa er um endanlega niðurstöðu uppgjörs samninganna.
2012 2011
0
100.000
150.000
50.000
250.000
350.000
200.000
300.000
400.000
450.000
2011 20122008 2009 2010
í milljónum króna
Hrein eign til greiðslu lífeyris
0
2.000
4.000
6.000
8.000
20122008 2009 2010
í milljónum króna
2011
Lífeyrisgreiðslur sameignardeildar
banka, ofl.
28%
Erlend
verðbréf

29%
Ríkistryggð
skuldabréf
9%
Bankainnstæður
10%
Sjóðfélagalán
9%
Skuldabréf
sveitarfél.,
3%
Fyrirtækja­
skuldabréf
12%
Innlend
hlutabréf
Eignasafn í árslok 2012
live.is
Ársfundur
Ársfundur sjóðsins verður haldinn
mánudaginn 18. mars nk. kl. 18
á Grand Hótel Reykjavík.
HLutabréf