Frjáls verslun - 01.01.2014, Qupperneq 50

50 FRJÁLS VERSLUN 1. 2014
Nú hefur ríkisstjórnin lýst því yfir að
hún vilji draga til baka umsóknina um
aðild að Evrópusambandinu og þing ­
flokkar meirihlutans hafa sam þykkt
tillögu þess efnis þótt hún sé enn til
meðferðar í þinginu. Koma hin hörðu
viðbrögð sem orðið hafa við þessari
ákvörðun þér á óvart?
Að hluta til koma viðbrögðin á óvart vegna þess að í að ­dragandanum hafði verið þrýst mikið á ríkisstjórnina að fara að segja af eða á.
Evrópu sambandið vildi skýr svör um hvort
við ætluðum að halda viðræðum áfram eða
draga umsóknina til baka, það sama átti
við hér. Strax og skýrsla Hagfræðistofnunar
birtist var farið að heimta svar við spurn ­
ingunni hvað svo?
Við vorum í stakk búin til að svara þeirri
spurningu hvað okkur varðar. Það var
fram kvæmdavaldið sem átti í viðræðum
við ESB og því stóð upp á ríkisstjórnina að
svara því hvað hún vildi og það höfum við
nú gert.
Umræðan um málið hefur hins vegar
að mestu snúist um allt annað en aðild
að ESB, hún hefur verið látin snúast um
þjóðaratkvæðagreiðslur og rétt þjóðar ­
inn ar til að koma að málum. Í raun hefur
þó enginn réttur verið tekinn af þjóð inni.
Það eina sem hefur gerst er að ný ríkis ­
stjórn hefur loksins lýst því yfir að hún ætli
ekki að taka að sér að framfylgja stefnu
síðustu ríkisstjórnar í þessu máli, stefnu
sem sú stjórn gat ekki einu sinni klárað
og setti í bið. Ákvörðunin um að sækjast
eftir aðild að ESB var ekki sett í þjóðar ­
atkvæðagreiðslu og því er hér aðeins um
það að ræða að ein ríkisstjórn lýsi því yfir
að hún fylgi ekki stefnu annarrar.
Hvað þjóðaratkvæðagreiðslu varðar hef
ég hins vegar gert ráð fyrir því að einhvern
tíma kæmi til þjóðaratkvæðagreiðslu um
hvort Ísland færi í ESB, a.m.k. er ljóst að
það ætti ekki að sækja um aðild öðruvísi
en að þjóðin yrði spurð. Nú er gert ráð
fyrir að stjórnarskránni verði breytt á
þann veg að hægt verði að halda bindandi
þjóðar atkvæðagreiðslur. Eins og sakir
standa er bara hægt að halda ráðgefandi
þjóðaratkvæðagreiðslur. Þingið er ekki
bundið af þeim, raunar þvert á móti, sam ­
kvæmt stjórnarskránni eru þingmenn að ­
eins bundnir af sannfæringu sinni en ekki
fyrirmælum kjósenda eins og sérstak lega er
tekið fram.
Það sem hefur þó komið mér mest á óvart
við viðbrögðin er hvað fjölmiðlar hafa
gengið langt í málinu. Í þessu máli höf um
við að öllum líkindum horft upp á mestu
fjöl miðlaherferð Íslandssögunnar. Það er
ekki einu sinni reynt að fela það að her ferð
sé í gangi, hún var beinlínis boðuð opin ­
berlega og öllum brögðum beitt, allt frá
því að skipuleggja hvernig fréttirnar geti
sem best unnið saman á milli miðla og yfir
tíma til að ná tilætluðum áhrifum, eins og
mér skilst að stærsta fjölmiðlaveldið hafi
gert, og að því að dreifa persónuníði um
þá sem hafa ekki réttar skoðanir í málinu.
Þótt það sé vissulega hálfóhugnanlegt að
sjá að menn skuli vera tilbúnir að beita
því mikla valdi sem fjölmiðlaveldi hefur
á þennan hátt má segja að maður hafi að
minnsta kosti fengið augljósa staðfestingu
á réttmæti „loft árásagreinarinnar“ sem ég
skrifaði á sínum tíma.
En hefur þú skilning á þeirri kröfu sem
margir gera nú til dags um að almenn ­
ingur fái beinni aðkomu að ákvarð ­
anatöku?
Svo sannarlega, enda hef ég sjálfur verið
mikill talsmaður þess. Það á að sjálf ­
sögðu við um risamál eins og Evrópu ­
sam bandsaðild rétt eins og mörg önnur
mál. Hér er hins vegar eingöngu um það
að ræða að ríkisstjórn lýsi afstöðu sinni
til stefnu fyrri ríkisstjórnar eins og gerð
var krafa um. En hvað varðar að komu
þjóðarinnar að ákvarðanatöku og lýðræðið
almennt er að sjálfsögðu mikil vægt að fram
fari opin og sanngjörn rökræða en ekki
reynt að móta afstöðu með áróðurs her ­
ferðum þar sem aðeins annarri hliðinni er
hleypt að.
Ýmsir forystumenn atvinnurekenda
hafa verið mjög áfram um Evrópusam­
bandsaðild. Hefur þú ekki áhyggjur af
viðbrögðum þeirra?
Það eru mjög skiptar skoðanir á Evrópu ­
málum hjá atvinnurekendum en kannanir
sýna að meirihluti þeirra er and vígur aðild
að Evrópusambandinu. Forystumenn
nokkurra hreyfinga hafa hins vegar verið
miklir talsmenn aðildar, eða voru það þar
til þeir skilgreindu sig sem „viðræðusinna“.
Ég hef svarað forystumönnum úr atvinnu ­
lífinu sem þannig tala með því að spyrja
þá hvort þeir teldu eðlilegt að stjórn í
hlutafélagi gengi frá samningi um sam ­
runa við annað fyrirtæki vitandi það að
meirihluti hluthafa væri andvígur sam ­
run anum, og ekki aðeins það heldur væri
öll stjórnin, hver einasti stjórnarmaður í
fyrirtækinu, andvíg samrunanum.
Hvort það væri eðlilegt að ætla samt að verja einhverjum árum í að gera ráð stafanir til að undirbúa
samrunann, miða öll störf fyrirtækisins
við þann undir bún ing, undirrita svo sam ­
komulag um samruna með fyrirvara um
samþykki hlut hafafundar, til þess eins
að geta mætt á hluthafafund og sagt: við
teljum samn inginn sem við vorum að
undir rita ekki fyrirtækinu í hag, og að mjög
óráð legt væri að staðfesta hann.
Telur þú þá að aðild yrði atvinnulífinu
til framdráttar?
Aðild að ESB væri samfélaginu ekki til
framdráttar og þar með ekki atvinnulífinu,
því að hagsmunirnir haldast í hendur. Það
er stundum talað eins og aðild sé forsenda
Sigmundur Davíð Gunnlaugsson forsætisráðherra fer vítt og breitt yfir stöðuna í þessu
forsíðuviðtali. Hann lýsir því hvers konar flokkur Framsókn er og segir hann flokk róttækrar rökhyggju;
sambland af miðjuflokki og frjálslyndum flokki. Þrátt fyrir ungan aldur telur hann sig hafa nógu sterkan skráp
fyrir hin pólitísku átök. Hann segir að leiðréttingin og hallalaus fjárlög séu stærstu mál ríkisstjórnarinnar
til þessa og að vaxtastigið á Íslandi sé með ólíkindum hátt; hvað þá þegar hér hafi verið verðtrygging í um
þrjátíu og fimm ár. Hann segir að fjármagnshöftunum verði aflétt um leið og viðunandi niðurstaða fæst í
uppgjörum þrotabúa bankanna – og það geti gengið hratt fyrir sig þegar þar að kemur.
forsætisráðherra