Frjáls verslun - 01.01.2014, Side 141

FRJÁLS VERSLUN 1. 2014 141
Fyrir tuttugu árum röt uðu myndir af ungfrú Mazarine Pingeot inn á borð ritstjóra franska góð borg ­
ara blaðsins Maris Match. Þetta
voru siðlegar myndir af tvítugri
stúlku og ljósmyndarar blaðsins
höfðu ekki haft fyrir því að taka
þær. Þó vissu allir um þessa
stúlku. Móðir hennar var Anne
Pingeot og faðirinn Francois
Mitt errand forseti. Ritstjórinn
hringdi í Mitter rand og spurði
hvort hann mætti setja myndirn­
ar á síður blaðsins.
Núna – tuttugu árum síðar – liggja
ljósmyndarar slúðurblaðisns
Close með nætursjónauka og
inn rauðar vélar fyrir utan verustað
leikkonunnar Julie Gayet í París.
Þeir taka ótal myndir af lífverði
Francois Hollandes forseta
þar sem hann kemur að skoða
aðstæður fyrir utan íbúðarblokk
leikkonunnar. Síðan birtist for­
setinn sjálfur á aftursæti þriggja
hjóla vespu með ökumann fyrir
framan sig. Sá er sennilega
líka lífvörður. Hjálmurinn var illa
skakkur á höfði forsetans og
óbundinn.
Síðar sögðu blaðamenn Close
svo frá: Forsetinn var sjáan-
lega svo yfir sig ástfanginn að
hann kom ekki hjálminum rétt á
höfuðið.
Þeir veittu því líka athygli að
lífvörðurinn, sem fyrstur kom að
íbúðinni, kom aftur klukkan átta
morguninn eftir og nú með körfu
fulla af „croissants“ og hvarf inn
með hið hefðbundna morgun­
fóður Frakka.
Það er fullkomnað! Nú gerir
ekkert til þótt myndirnar séu úr
fókus og óskýrar. Þetta er París,
forsetinn á ástafundi og núna
megum við segja frá.
Hvað er að gerast?
En Frakkar segja „je ne sais
pas!“ og spyrja: Hvað hefur
gerst á þessum tuttugu árum?
Allir vissu á sínum tíma að
Mitterrand átti sér ástkonu og
það var slúðrað á kaffihúsum
borgarinnar um hana og dóttur
forsetans. Kurteisi þótti að biðja
hann góðfúslega um leyfi til að
segja frá. Enginn „papparass“
sat um hvert fótspor þjóð ­
höfð ingjanna í von um að ná
mynd af því sem allir vissu og
kjömsuðu á með croissöntunum
sínum. Hollande brást reiður við
myndum og frásögnum Close.
Hótaði málsókn og öllu illu. Ekk ­
ert hefur þó orðið úr enda allt
satt. Þessi viðbrögð forsetans
þykja benda til að hann hafi ekki
fylgst með þróuninni. Tímarnir
eru breyttir og fjölmiðlarnir með.
Það eina sem er óbreytt eru sjálf
ástamálin.
Í Bretlandi hafa blöðin
lengi haft það fyrir sport að fella
stjórn mála menn á framhjáhaldi.
Þar er viðhorfið allt annað en
í Frakk l andi. Í Bandaríkjunum
komst Bill Clinton í verulega
krappan dans vegna sinna ásta ­
mála. Fjölmiðlar hlífðu honum
ekki. Reglan í flest um löndum
er að þjóðhöfðingi á ekki að
halda framhjá maka sínum – og
ef hann gerir það verður allt
vit laust.
kjarni málsins
Hvað Hollande varðar þá hefur
hann aldrei kvænst. Hann var
fluttur frá sambýliskonu sinni,
Ségolène Royal, fyrrverandi
forsetaframbjóðanda, og var
opinberlega í sambúð með
Valérie Trierweiler. Hún var de
facto orðin forsetafrú með fullri
virðingu og skyldum þegar hann
féll fyrir leikkonunni Julie Gayet.
Þessi kvennamál eru þó
aukaatriði. Aðalatriðið er að
al þjóðavæðing slúðurskrifa er
komin til Frakklands. Þar má nú
ekk ert lengur frekar en í öðrum
löndum. Viðhorfið hefur breyst
þar í líkingu við það sem gengur
og gerist í heiminum. Fyrsta
skrefið er stigið: Slúðurblöð
skrifa um næturgöltur forsetans
án þess að biðja um leyfi.
Enn er það þó svo í Frakklandi
að framhjáhald forseta hefur
engin áhrif á pólitíska stöðu
hans. Það væri þó næsta skrefið
í þessari þróun. Það er hugs ­
anlegt að viðhorf breytist svo í
óljósri framtíð að Frakklandsfor­
seti segi af sér vegna framhjá­
halds. Það mun þó ekki verða í
tíð Hollandes.
Hver byrjaði á þessu?
Í hinu virta breska blaði The
Guardian er fullyrt að þessi
óheillaþróun hafi hafist í tíð
Nicolas Sarkozys, fyrrverandi
forseta. Hann flaggaði ástkonu
sinni og það var ekki stórmál
að ná af þeim myndum saman.
Carla Bruni varð opinberlega
viðhald forsetans. Sarkozy vildi
sanna karlmennsku sína fyrir
þjóðinni, fyrri forsetar höfðu látið
nægja að sanna getu sína fyrir
ástkonunum einum.
Á þessu er grundvallarmunur
og núna halda fjölmiðlar að þeir
megi án leyfis elta forsetann þar
sem hann eltir typpið á sér út
um allan bæ.
Eftir stendur þó mikilvæg
spurning: Af hverju þykir Frökk ­
um það ekkert tiltökumál þótt
forsetinn eigi sér ástkonu? Flestir
Frakkar höfðu af því mestar
áhyggjur hvað hjálmurinn sat
illa á höfði forsetans á leið til
ástafundarins. Hann hefði getað
dottið á höfuðið. Að auki hafa ein­
hverjir ofbeldisdrjólar frá Korsíku
sést í íbúð leikkonunnar.
aftur að kjarna málsins
Þar er komið að öðrum kjarna
þessa máls: Hver er forseti og
hver er bara ástsjúkur maður á
hjóli í neonljósum heimsborg­
arinnar?
Frakkar hafa viljað halda
þessu aðgreindu. Forsetinn er
þjóðhöfðingi. Hann er ekki per ­
sóna heldur embætti. Mað ur inn
sem gegnir þessu embætti
hverju sinni getur verið breyskur,
veikur fyrir fögrum leikkonum
og fráhverfur sinni eigin spúsu.
Það þýðir ekki að forsetinn
sé breyskur. Í öðrum löndum
hefur þessi aðgreining manns
og embættis ekki haldist eins
lengi og í Frakk l andi. Víða eru
gerðar kröfur um siðferðileg gildi
í brjósti manna sem sækjast eftir
æðstu embætt um. Framhjáhald
er í þessum löndum talið merki
um siðferðisbrest – en ekki svo
mjög í Frakkl andi. Þar vilja menn
enn ekki rugla saman mannin ­
um, sem hverju sinni fyllir sæti
forseta, og svo þeim sem situr á
vespunni í næturhúmi Parísar.
En líka þetta getur breyst
þannig að embætti forseta og
maðurinn í embættinu renni
saman í eitt. Þá verða þeir báðir
að sofa í sama rúminu og þá fer
rekkjunauturinn að skipta máli.
Núna þykir Frökkum það
full gild afsökun fyrir hliðarspori
forsetans að Julie Gayet er
föngu leg á að líta og vel þess
virði að falla fyrir henni. Sú tíð
kann þó að koma að það þyki
ekki fullgild afsökun.
Ólíkt siðferði
Sinn er siður í landi hverju. Frökkum finnst framhjáhald
Hollandes í lagi og telja það einkamál. Í öðrum löndum
er framhjáhald talið siðferðisbrestur hjá þjóðhöfðingja og
merki um að viðkomandi sé ekki treystandi. Hvers vegna
er þessi munur á siðferði og skoðunum? Núna vantar
bara að framhjáhald forsetans hafi áhrif á kjörfylgi hans.
TexTi: Gísli KrisTjánsson
Forsíðan umtalaða á Close. Blaðið þorði að lokum að birta fréttina
sem allir vissu.