Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2008, Qupperneq 15

XVIII. ÞING FÉLAGS ÍSLENSKRA LYFLÆKNA
FYLGIRIT 57
Agrip erinda
E 1 Almennt heilsufar bænda á íslandi
Gunnar Guðmundsson1, Sigurður Þór Sigurðarson2, Lára
Sigurvinsdóttir3, Kristinn Tómasson3
'Landspítala, 2Heilbrigðisstofnun Suðurnesja, 3Vinnueftirliti ríkisins
ggudmund@landspitali. is
Inngangur: Vegna mikils vinnuálags og líkamlegs erfiðis eru
bændur taldir hafa lakari heilsufar en aðrir. Þetta hefur þó ekki
verið rannsakað á Islandi
Efniviður og aðferðir: Öllum bændum sem skráðir voru fyrir
100 ærgildum eða meira eða ígildi þess í mjólkurkvóta (N=
2042, svarhlutfall 54%) var sendur ítarlegur spurningalisti um
heilsufar, notkun á heilbrigðisþjónustu, virtnuumhverfi (QPS-
Nordic) og búskaparvenjur. Til samanburðar var 1500 (svarhlut-
fall 46%) manna slembiúrtaki, 25 til 70 ára, sendur sambærilegur
spurningarlisti.
Niðurstöður: Bændur voru oftar karlmenn, eldri og reyktu
minna. Það var lítill munur á hópunum þegar skoðuð voru lík-
amleg einkenni síðustu 12 mánuði. Það var ekki munur á lækn-
isheimsóknum milli hópanna vegna langvinnra sjúkdóma eins
og sykursýki eða háþrýstings. Endurtekin fjarvera frá vinnu
vegna veikinda var sjaldgæfari hjá bændum. Fjölþátta líkan
fyrir kransæðasjúkdómi sýndi minni líkur hjá konum (OR=0,2;
CI 0,06-0,73) og hjá yngri einstaklingum (OR=0,42; CI 0,30-0,58)
og bændum almennt (OR=0,46; CI 0,21-0,97) og auknar líkur hjá
þeim sem reyktu (OR=2,5; CI 1,2-5,2). Það voru einnig minni
líkur á að bændur hefðu háþrýsting (OR=0,46; CI 0,21-0,97).
Ályktanir: Lítill munur var á almennum einkennum. Bændur
voru sjaldnar frá vinnu vegna veikinda. Bændur voru ólíklegri
til að fá kransæðasjúkdóm og háþrýsting.
E 2 Þróun iðraólgu hjá íslendingum á tíu ára tímabili og
mismunandi skilmerki
Linda B. Ólafsdóttir1, Hallgrímur Guðjónsson2, Bjarni Þjóðleifsson2
’Sjálfstætt starfandi í Reykjavík, 2Landspítala
Iinda04@nj.ls
Tilgangur: Iðraólga (irritable bowel syndrome) er algengur
sjúkdómur og eru einkennin oft langvarandi. Tilgangur rann-
sóknarinnar var að kanna þróun iðraólgu hjá íslendingum
yfir 10 ára tímabil og kanna tengsl við einkenni frá öðrum líf-
færakerfum og við lyf. Að auki voru borin saman mismxmandi
skilmerki fyrir iðraólgu.
Efniviður og aðferðir: Spumingalisti var sendur til 2000 manna
úrtaks íslendinga á aldrinum 18-75 ára árið 1996. Árið 2006 var
rannsóknin endurtekin á sama úrtaki og að auki um 300 ein-
staklinga á aldrinum 18-27 ára. Spurningalistinn innihélt 46
spumingar um einkenni frá meltingarfærum og 42 spumingar
um einkenni sem tengdust öðrum líffærakerfum, lýðfræðilegum
og sállíkamlegum þáttum.
Niðurstöður: Árið 1996 var svarhlutfall 67% en 50% árið 2006.
Iðraólga var greind með fjómm mismunandi skilmerkjum:
Manning, Rome II, Rome III og sjálfsmati.
1996(%) 2006(%)
Manning 30,9 29,4
Sjálfsmat 16,0 14,8
Rome II N.S. 4,0
Rome III 6,7 9,4
Mikill munur reyndist vera tíðni iðraólgu eftir skilmerkjum.
Einstaklingar sem uppfylla skilmerki Rome II, Rome III og
sjálfsmat uppfylla einnig skilmerki Manning. Tveir þriðju sem
uppfylla skilmerki Rome II segjast vera með iðraólgu. Konur eru
marktækt oftar með iðraólgu samkvæmt öllum skilmerkjum.
Iðraólga er algengari hjá yngri einstaklingum. Einstaklingar
með iðraólgu (Manning), sem greindir voru bæði 1996 og
2006, voru með marktækt verri einkenni iðraólgu eftir 10 ár.
Einstaklingar með iðraólgu eru oftar frá vinnu, nota meira af
verkjalyfjum, hafa oftar gengist undir botnlangaskurð og fengið
maga- og skeifugarnarsár marktækt oftar en aðrir.
Ályktanir: Mikill munur er á tíðni iðraólgu eftir skilmerkjum.
Iðraólga og einkenni tengd iðraólgu eru mjög algeng á íslandi.
Iðraólga er langvarandi sjúkdómur sem hefur mikil áhrif á lífs-
gæði og notkun heilbrigðiskerfisins.
E 3 Eru breytingar á beinþéttni handboltakvenna yfir níu
ára tímabil háðar því hvort þær héldu áfram íþróttaiðkun?
Hjörtur Brynjólfssonw, Díana Óskarsdóttiru, Ólafur Skúli Indriðason2,
Gunnar Sigurðsson1-3
'Innkirtla- og efnaskiptasjúkdómadeild, ^nýmalækningadeild
Landspítala, 3læknadeild HÍ
hjb2@hi.is
Inngangur: Takmarkaðar upplýsingar eru til um beintap meðal
íþróttafólks þegar reglulegum æfingum er hætt. Tilgangur rann-
sóknarinnar var að kanna hvort breytingar á beinþéttni (Bone
Mass Density, BMD) hjá hópi handboltakvenna væru háðar
áframhaldandi íþróttaiðkun.
Efniviður og aðferðir: Við rannsökuðum 24 konur, fyrst árið
1998 þegar allar voru virkar í keppnishandbolta, meðalaldur
21,7 ár, og á ný árið 2007, meðalaldur 30,6 ár. Þá voru 17 hættar
keppni. Mæld var hæð og þyngd, tekin ítarleg saga um líkams-
áreynslu, æfingar og lyfjanotkun. Við bárum þær sem hættu
saman við hinar sem héldu áfram og báða hópana við slembi-
hóp á sama aldri. Beinþéttni var mæld með dual energy X-ray
absorptiometry í mjöðm, lendhrygg, ríkjandi framhandlegg og
einnig mældum við heildarbeinþéthri líkamans. Mann-Whitney
próf var notað við samanburð.
Niðurstöður: Árið 1998 æfði hópurinn að meðaltali 14,8 klukku-
stundir á viku og beinþéttnin í mjöðm var 18% og í lendhrygg
11% hærri en í slembiþýði (p<0,01). Níu árum síðar höfðu þær
LÆKNAblaðið 2008/94 15