Læknablaðið - 01.10.2014, Qupperneq 46

542 LÆKNAblaðið 2014/100
U M F J Ö L L U N O G G R E I N A R
Arna Guðmundsdóttir tók við for-
mennsku í Læknafélagi Reykjavíkur á
aðalfundi félagsins í vor. Arna er fyrsta
konan sem gegnir þessu virðulega emb-
ætti og lætur sér fátt um finnast þó hún
hafi rofið það karlavígi. Það hafi ekki
verið markmið í sjálfu sér að koma konu
í embættið en þó megi eflaust líta svo á
að það endurspegli breytingar sem orðið
hafa á kynjahlutföllum læknastéttarinn-
ar á undanförnum árum.
„Þetta gæti þó kallað á áherslubreytingar
í starfi félagsins alveg á sama hátt og nýja
lögreglustjóranum í Reykjavík munu fylgja
breytingar. Ég hef reyndar ekki litið á
Læknafélag Reykjavíkur eða Læknafélag
Íslands sem sérstakt karlaveldi; ég var
framkvæmdastjóri Fræðslustofnunar
lækna í 8 ár og þar af var Birna Jóns-
dóttir formaður LÍ í fjögur ár. Það var mér
ákveðin hvatning að taka að mér þetta
verkefni.“
Konum í læknastétt hefur fjölgað hratt
á undanförnum árum og Arna rifjar upp
að þegar hún hóf sitt sérnám í lyflækn-
ingum á Landspítalanum 1992 voru afar
fáar konur í þeirri sérgrein. „Þær voru
reyndar ekki margar í neinni sérgrein, það
var ein og ein á stangli í hverri sérgrein.
Jóhanna Björnsdóttir var sérfræðingur í
lyflækningum á Landspítalanum og hún
tók afskaplega vel á móti okkur stelpunum
sem hófum sérnám þetta haust. Ég minn-
ist þess sérstaklega að hún hélt matarboð
fyrir okkur til að fagna því að konur væru
að sækja inn í lyflækningarnar. Á þessum
tíma voru þónokkrar mjög öflugar kon-
ur í sérnámi í lyflækningum erlendis og
þeim fjölgaði hratt á næstu árum. En þetta
var sannarlega annað umhverfi en nú
blasir við ungum konum sem útskrifast úr
læknadeildinni og eru þó ekki nema um
20 ár síðan.“
Barneignir þarf að skipuleggja vel
Arna skrifaði snarpa grein í síðasta
tölublað Læknablaðsins þar sem hún lýsti
því starfsumhverfi sem blasir við ungum
konum sem eru að hefja læknisferilinn
sinn í dag. Þar kemur fram að barneignir
þarf að skipuleggja með góðum fyrirvara
þar sem erfitt getur reynst að sameina þær
læknanáminu og síðar sérnámi. „Ef þú
ákveður að bíða þar til þú snýrð heim úr
námi verðurðu sennilega orðin eldri en 35
ára og þeim aldri fylgir minni frjósemi og
áhættusamari meðganga ef þér tekst þá
yfirhöfuð að verða þunguð. Þegar börnin
eru orðin eldri er ólíklegt að þú komst úr
vinnunni á atburði í skólanum þeirra, þú
getur ekki skroppið af skurðstofunni eða
af deildinni en ef þú veist hvað stendur
til með góðum fyrirvara nærðu kannski
að skipuleggja þetta allt vel,“ segir Arna í
grein sinni.
Arna hélt utan til sérnáms í Banda-
ríkjunum ásamt eiginmanni og tveggja ára
gömlu barni. „Það var algjörlega fáheyrt
að kona í sérnámi í lyflækningum ætti
barn þar sem ég lærði. Strákarnir voru
hins vegar að eignast börn eða öllu heldur
eiginkonur þeirra sem voru heima og
sinntu börnum og heimilisstörfum meðan
þeir einbeittu sér að sérnáminu. Ég gat
ekki hugsað mér að eiga annað barn með-
an ég var í náminu þar sem fæðingaror-
lofið var aðeins þrjár vikur sem í rauninni
sagði allt um afstöðu umhverfisins til
barneigna. Við áttum því ekki fleiri börn
fyrr en við komum aftur heim til Íslands
að loknu sérnáminu og þá var ég orðin 35
ára og yngsta barnið átti ég 39 ára gömul.
Ég er því enn að reyna að samræma vinnu
og barnauppeldi sem klárlega gæti ekki
gengið nema vegna þess að maðurinn
minn hefur haft meira svigrúm í sínu
starfi heldur en ég. Ömmurnar og afarnir
hafa einnig hlaupið undir bagga.“
Áherslubreytingar í stéttinni
Arna segir áherslubreytinguna til að
mynda fólgna í þessu. „Þetta verður
auðvitað að breytast enda hafa konur
mjög mismunandi aðstæður, sumar eru
giftar læknum og þá eru góð ráð dýr
þegar annað þarf óvænt að vera heima
vegna veikinda barns. Það verður auð-
vitað að gera ráð fyrir slíku í mönnun og
kjarasamningum eins og eðlilegt þykir hjá
öðrum stéttum. Og eftir því sem konum í
læknastétt fjölgar verða svona atriði sett á
oddinn í kröfugerð læknafélaganna. Þetta
Öflugt félag en
ólíkir hagsmunir
■ ■ ■ Hávar Sigurjónsson