Ægir - 01.03.2004, Blaðsíða 6

6
R I T S T J Ó R N A R P I S T I L L
Það var mikil gæfa að takast skyldi að
bjarga Baldvini Þorsteinssyni EA. Að-
stæður á strandstað voru með þeim
hætti að það gat svo sannarlega
brugðið til beggja vona, en fumlaus
vinnubrögð allra þeirra sem að björg-
un komu gerðu það að verkum að
skipinu var giftusamlega bjargað. Fyr-
ir það ber að þakka og um leið að óska
öllum þeim sem að björguninni komu
við afar erfiðar aðstæður til hamingju
með vel unnið verk.
Það kom berlega í ljós við björgun
Baldvins Þorsteinssonar hversu gríðar-
lega mikilvæg sú þjálfun er sem sjó-
menn fá í Slysavarnaskóla sjómanna.
Það er ekki svo lítils virði að sjómenn
geti brugðist rétt við í slíkum sjávar-
háska og hafi sitt algjörlega á hreinu.
Slíkt getur einfaldlega skipt sköpum.
Sjómenn á Baldvin unnu sitt verk af
fagmennsku og gerðu allt rétt. Þessi
atburður undirstrikar að það ber að
halda áfram á þeirri braut sem hefur
verið mörkuð í slysavarnamálum sjó-
manna og í engu má þar slaka á.
Björgun Baldvins Þorsteinssonar
beinir líka sjónum að því hversu van-
búin okkar varðskip eru til þess að
takast á við þessar erfiðu aðstæður.
Trúlega er frekar ósennilegt að stærra
varðskipi hefði tekist að ná Baldvini af
strandstað, en það liggur þó fyrir að
núverandi varðskip Gæslunnar höfðu
ekki möguleika á að draga hann úr
fjörunni. Til þess skortir þau einfald-
lega afl og getu. Það er löngu tíma-
bært að fá nýtt varðskip í flota Land-
helgisgæslunnar. Að sjálfsögðu kostar
það umtalsverða fjármuni, en ætla má
að þjóðin sé nokkuð samstíga um að
þeim fjármunum væri vel varið. Varð-
skip og öflug þyrla eru tvö af mikil-
vægustu öryggistækjum sjófarenda á
Íslandsmiðum.
Það verður fróðlegt að sjá hvernig
svar dómsmálaráðherra við fyrirspurn
Jóns Kr. Óskarssonar frá 4. mars sl.
hljóðar, en hann beindi eftirfarandi
fyrirspurn til ráðherrans: „Hvenær er
væntanlegt nýtt varðskip til landsins
og hvað líður smíði þess?“
Samanlagður aldur íslensku varð-
skipanna er 106 ár - Óðinn er 43 ára,
Ægir 35 ára og Týr 28 ára. Í umræð-
um á Alþingi nýverið benti Guð-
mundur Hallvarðsson á að Landhelg-
isgæslan þurfi að sinna eftirliti á 758
þúsund ferkílómetra haffleti og í sam-
starfi við aðra hafi Gæslan skyldur
varðandi björgunarmál á 1,8 milljón
ferkílómetra svæði. Eins og Guð-
mundur orðaði það á Alþingi er þetta
umsvifamikið starf „og ekki vanþörf á
að henni sé vel skipað í sess hvað
áhrærir tæki og búnað.“ Í þessari
sömu umræðu vísaði dómsmálaráð-
herra til þess að fram hafi komið í
stefnuræðu forsætisráðherra sl. haust
að ráðist yrði í smíði nýs varðskips og
einnig yrði hugað að endurskoðun á
uppbyggingu á flugflota Gæslunnar.
Giftusamleg björgun - við þurfum nýtt og öflugt varðskip
Óskar Þór Halldórsson, ritstjóri
Í lífsháska
„Ég var eina vertíð á
Sunnutindi, var um
tíma á Kópi, síðar
línubátnum Hrafns-
eyri, Hrungni GK
og netabátnum Eld-
hamri. Síðan var ég
um tíma á trillunni
Antoni og þar
komst ég sannarlega í lífsháska. Við
vorum þrír á og lentum í miklu fisker-
íi hjá Kirkjuhrauninu, fengum fjórtán
tonn. Skyndilega gaf ein lúgan sig og
sjór fór að streyma í lestina. Við vorum
sem betur fer með aukalensidælu, en
hún stíflaðist fljótlega. Þá voru góð ráð
dýr. Við brugðum á það ráð að setja
allt á fullt og keyra af krafti til hafnar.
Þegar við vorum að koma inn í höfn-
ina í Grindavík var rekkverkið komið
á kaf að aftan. En sem betur fer komu
björgunarsveitarmenn okkur til hjálp-
ar og þetta fór því betur en á horfðist.
En tæpara mátti það ekki standa og ég
skal viðurkenna að við vorum rosalega
hræddir. Við svona aðstæður sér maður
hversu gríðarlega mikilvægt öflugt
björgunarstarf er. Og það kom sér líka
vel að hafa farið í gegnum námskeið
hjá Slysavarnaskóla sjómanna.“
(Karl Bjarni Guðmundsson - Idol-stjarna - í
Fréttabréfi Lífeyrissjóðs sjómanna)
Eigendalaus Íslandsmið
„Íslandsmið eru eigendalaus. Lengst-
um í Íslandssögunni var öllum frjálst
að nýta réttinn til að veiða á Íslands-
miðum. Sumir nýttu sér hann, aðrir
ekki. Smám saman var farið að tak-
marka sóknina í auðlindina til að
vernda hana gegn of miklum ágangi.
Leiddi það á endanum til stofnunar
kvótakerfisins, sem byggði í grófum
dráttum á því að þeir sem höfðu nýtt
rétt sinn ættu þann rétt áfram umfram
aðra, sem ekki höfðu nýtt hann. Fisk-
urinn og sjórinn voru áfram eigenda-
laus. Ekki eign útgerðarmanna, ekki
ríkisins og ekki þjóðarinnar.
Ekki er ágreiningur um að með
sameign þjóðarinnar var áréttað að til-
tekin réttindi yfir Íslandsmiðum væru
tengd allri þjóðinni. Yfirlýsingin
var aftur á móti ekki nauðsynleg frá
lögfræðilegu sjónarmiði. Hún breytti
ekki neinu um það sem áður gilti. En
notkun hugtaksins sameign ruglaði
fólk bara í ríminu og kynti undir sjón-
armið um að verið væri að taka eitt-
hvað frá fólki sem það ætti. Svona eins
og húsin og bílana. Þannig var það að
sjálfsögðu ekki.
Sigurður Líndal, prófessor emeritus,
hefur nefnt þennan rétt þjóðarinnar
fullveldisrétt, sem er viðeigandi. Full-
veldisréttur er ekki eignaréttur. En
hann felur meðal annars í sér að það sé
í valdi fullvalda þjóðar að setja reglur
um nýtingu auðlinda sem enginn á.
Fyrir hönd þjóðarinnar fara handhafar
ríkisvalds með valdið. Það eru því lýð-
ræðislega kjörnir fulltrúar á Alþingi
sem fyrir hönd þjóðarinnar geta sett
reglur um nýtingu sameiginlegra auð-
linda, eins og nytjastofnana á Íslands-
miðum. Svona er okkar stjórnskipun.“
(Pistill á vefsetrinu www.200milur.is)
U M M Æ L I