Ægir - 01.06.2005, Blaðsíða 25

25
H E I M S Ó K N T I L K Í N A
sendir heim. Verksmiðjurnar útvega starfsmönnum
sínum húsakost. Í einu fiskiðjuveranna sem ég skoð-
aði störfuðu um 2.000 manns. Þar voru tvær starfs-
mannablokkir sem hvor um sig hýsti 1.000 manns.
Önnur var fyrir karlmenn en hin fyrir kvenfólk. Í
þessum blokkum deila 8-10 manns herbergi.“
Óttar Már segir að ýmsir sjái sér hag í að vinna
fisk í Kína til útflutnings. „Þar er m.a. unninn
þorskur, alaskaufsi, karfi og margar aðrar tegundir.
Hráefni kemur víða að til vinnslu í Kína, meðal ann-
ars frá Íslandi. Stór hluti af hráefninu kemur úr
Kyrrahafinu. Í dag horfa Kínverjar mikið til aukinn-
ar vinnslu á ýmsum uppsjávartegundum til mann-
eldis, svo sem kolmunna og makríls. Að mínu mati
er einn helsti veikleiki við að senda hráefni til
vinnslu eins langa leið og til Kína að sá fiskur sem
þangað er fluttur er langan tíma í flutningi og er
ekki tilbúinn í sölu fyrr en mörgum mánuðum síðar,
en þá geta hugsanlega verð- og gengisforsendur verið
allt aðrar en lagt var upp með í byrjun.“
Kínverjar eru lang stærstir í veiðum
og ræktun sjávarfangs
Óttar Már kynnti sér líka fiskeldi Kínverja, sem hafa
mörg hundruð ára reynslu á því sviði og raunar eru
Kínverjar stærsta fiskeldisþjóð í heimi. „Það fiskeldi
sem ég sá er mjög frumstætt og svo virðist sem það
sé engin krafa um stærðarhagkvæmni í eldinu hjá
þeim. Þeir geta vegna lágs kostnaðar bæði notað
mikið landrými og mannafla við eldið. Við þyrftum
ekki að reyna að ala fisk í þeim framleiðslueiningum
sem þeir gera sökum kostnaðar fyrir okkur. Kínverjar
rækta um 17 milljónir tonna af ferskvatnsfiskum.
Um 10 milljónir tonna eru ræktuð af ýmiskonar
skelfiski og 1,3 milljónir tonna af rækjum og
krabbadýrum.“
Samkvæmt skýrslum FAO er talið að yfir 12 millj-
ónir manna starfi við fiskveiðar og ræktun í Kína.
Árið 2002 framleiddu Kínverjar um 26 milljónir
tonna í eldi en veiðarnar námu um 17 milljónum
tonna. Samtals framleiddu þeir því um 44 milljónir
tonna af sjávarfangi árið 2002. Til viðbótar hefur
fiskeldi í Kína verið að aukast árlega um 11% meðan
fiskeldi annarsstaðar í heiminum hefur aukist að
meðaltali um 6%. IFPRI (International Food Policy
Research Institute) hefur spáð því að árið 2020 muni
heimsframleiðsla sjávarfangs úr eldi nema á bilinu
54-70 milljónum tonna. Þar af er Kína spáð fram-
leiðslu upp á 35-45 milljónir tonna eða tæpum 65%
af heimsframleiðslunni.
„Þrátt fyrir að fiskeldi Kínverja sé á margan hátt
frumstætt, þá getum við sjálfsagt lært ýmislegt af
þeim. Kínverjar eiga sér óhemju langa sögu í fiskeldi
og þeir hafa þróað og byggt upp öflugt flutninganet
til að koma lifandi fiski til neytenda, bæði til veit-
ingahúsa og stórmarkaða. Það má segja að aðstæður
til fiskeldis í Kína séu með þeim bestu sem þekkist.
Vegna veðurfars og landfræðilegra aðstæðna geta þeir
alið fisk með mjög litlum kostnaði. Þetta er eitthvað
sem íslenskur sjávarútvegur þarf að keppa við á
mörkuðum erlendis,“ segir Óttar Már.
Ódýrar eldisafurðir frá Asíu hafa verið að flæða inn
á hinu vestrænu markaði svo sem til Bandaríkjanna.
Óttar Már segist meta það svo að það gæti verið
áhugavert fyrir íslensk fyrirtæki að taka þátt í verk-
efnum tengdu fiskeldi í Kína. „Kínverjar hafa náð
miklum árangri í fiskeldi og greinin vex þar hvað
hraðast í heiminum. Þessi mikli vöxtur er meðal
annars byggður á góðri samkeppnishæfni og góðum
landfræðilegum aðstæðum þar. Kínverjar eru mjög
áhugasamir fyrir nýjum tegundum í eldi. Nýjum og
framandi tegundum er jafnan vel tekið af neytendum
og með aukinni kaupgetu hefur skapast sterkari
markaður fyrir framandi tegundir. Má í því sam-
hengi nefna að í Kína eru nú aldar kaldsjávartegund-
ir fyrir innanlandsmarkað á borð við þorsk, lúðu og
sandhverfu. Gott dæmi um innleiðingu á nýrri eldis-
tegund er sandhverfan. Á aðeins sex árum, eða frá
1999, þegar fyrstu tilraunir með sandhverfueldi
hófust í Kína, hefur framleiðslan aukist úr engu í 18
þúsund tonn 2004 og er áætluð framleiðsla fyrir árið
2005 um 25 þúsund tonn.“
Mikil tækifæri í Kína
Óttar Már segir að markmiðið með ferðinni til Kína
hafi fyrst og fremst verið að sjá með eigin augum
hver þróunin og samkeppnisstaðan sé í þessu fjöl-
Rækja er nokkuð áberandi í matvöruverslunum, enda rækta Kínverjar gríðarlega mikið af
rækju.
Tæknivæðingin í fiskvinnslunni er nákvæmlega engin. Ekkert einasta færiband er þar sjá-
anlegt og allur fiskur fluttur til í bökkum.
aegirjuni2005 1.7.2005 18:04 Page 25