Ægir - 01.06.2005, Blaðsíða 39

39
N Ý S K Ö P U N A RT O G A R A R N I R
Elliði SI (1962) og einn sökk
undan loðnufarmi - Bylgjan RE
(1974), sem upphaflega hét Jón
Þorláksson RE. Þá fórst eitt skip,
en þar var um að ræða fyrrum
Patreksfjarðartogarann Ólaf Jó-
hannesson BA, sem sökk við Suð-
ur-Ameríku árið 1993.
Ekki verið sómi sýndur
„Ég hef lengi haft áhuga á ný-
sköpunartogurunum og þess
vegna fór ég út í að safna mynd-
um af þeim. Vissulega var tölu-
vert mikil vinna að ná þessu sam-
an, en það var þess virði,“ segir
Kjartan Traustason á Húsavík,
sem lengi var til sjós á Sigurði VE
í Vestmannaeyjum, en er nú starf-
andi í landi á Húsavík, en hann
býr yfir safni ljósmynda af öllum
nýsköpunartogurunum. „Mér hef-
ur oft fundist sem skipum frá
þessum tíma hafi ekki verið sýnd-
ur sá sómi sem þeim ber,“ sagði
Kjartan, en hann hefur unnið að
þessari söfnun með Hafliða Ósk-
arssyni á Húsavík.
„Hafliði hefur grúskað öllu
meira í þessu en ég, en í samein-
ingu höfum við náð saman ýms-
um upplýsingum um skipin, t.d.
hverjir voru í fyrstu áhöfnum
skipanna, hvar þau voru smíðuð
og hvaða nöfn þeim var gefið í
upphafi o.s.frv. Fyrstu myndirnar
sem ég eignaðist komu frá föður
mínum, en þær voru teknar um
borð í Kaldbaki EA á Akureyri á
sjötta áratugnum,“ segir Kjartan,
en greininni fylgja nokkrar af
þeim myndum sem er að finna í
myndasafninu hans.
Ómetanlegar myndir
í skókössum
„Við Kjartan erum sammála um
að nýsköpunartogurunum hefur
ekki verið sá sómi sýndur sem
þeim ber. Við vorum því ákveðnir
í að reyna að gera bragarbót á því
og hófum að afla okkur upplýs-
inga um togarana. Við höfum
hringt í fjölda fólks og fengið
gríðarlega miklar upplýsingar.
Einnig höfum við fengið margar
myndir til þess að skanna og
varðveita á stafrænu formi. Það
hefur komið í ljós að ómetanlegar
myndir eru oft geymdar í t.d.
gömlum skókössum uppi á háa-
loftum víða um land. Við vitum
að það er til miklu meira af
myndum og því vildum við
gjarnan fá að koma þeim skila-
boðum til fólks að okkur þætti
vænt um, ef hægt væri, að fá
myndir til þess að taka eftir þeim
og við ábyrgjumst síðan að þær
verði jafnskjótt sendar til eig-
enda.
Við höfum komist að raun um
gríðarlega að margir hafa miklar
taugar til þessara skipa, en hins
vegar heyrist miklu oftar talað
frekar neikvætt um þau. Og ég
þekki það frá æsku minni á Húsa-
vík, sem ekki var togarabær á
Akurey RE-95 sést hér koma til Reykjavíkur fulllestuð saltfiski af Grænlandsmiðum. Skipið var fyrsti
svokallaði nýsköpunartogarinn sem haldið var til veiða við V- Grænland. Akureyjan var eitt af
svokölluðum Beverley-skipum. Skipið var á sínum tíma selt til Akraness en hélt sama nafni áfram. Um
miðjan sjöunda áratuginn var skipið loks selt til Noregs, þar sem því var vel við haldið alla tíð, meðal
annars var byggt yfir það. Frá Noregi mun togarinn hafa verið seldur til Nýfundnalands og var þar
gerður út sem rannsóknarskip. Í dag er skipið hins vegar í eigu Kanadamanna og orðið að þriggja
mastra skútu sem gerð er fyrir u.þ.b 90 farþega (sjá innfellda mynd). Gamla skrokklaginu er haldið
óbreyttu. Skipið er 58 ára um þessar mundir. Glæsilegt fley.
aegirjuni2005 1.7.2005 18:04 Page 39