Ægir - 01.11.2007, Page 38

38
B J Ö R G U N A R A F R E K
baka til að koma boðum til
Slysavarnafélagsins, en pabbi
og Hafliði fóru til móts við
strandstaðinn til að skoða að-
stæður og meta möguleika á
aðgerðum. Snéru svo heim
undir kvöld og voru þá harð-
ákveðnir í að reyna björgun.“
Um kvöldið gekk hver
maður fumlaust að því verki
að undirbúa aðgerðir morg-
unsins, það er að taka til línu-
byssur, vaðina og sigvað til
að nota í bjarginu. „Ég man
enn þegar þeir Hafliði og
pabbi voru að bera saman
bækur sínar. Þurftu meðal
annars að vita hve langan vað
þyrfti til að síga frá Flaug-
arnefi niður í fjöru og svaraði
því Guðbjartur Þorgrímsson,
sem einnig bjó á Látrum,
sagði að þetta væru um átta-
tíu metrar, eða fjörutíu faðm-
ar. Guðbjartur var síðasti
maður sem hafði sigið þarna
fram af, hafði gert það nokkr-
um árum áður til að ná í tófu.
Þá hafði hann við annan
mann verið á veiðum, náð að
skjóta lágfótuna en misst
hana niður. Afréð því að síga
niður bjargið, enda voru þetta
talsverð verðmæti,“ segir
Hrafnkell og heldur áfram:
„Ég man líka að þegar karl-
arnir sátu á skrafi og Hafliði
sagði að eitt væri fyrir björg-
unarmenn að fara í bjargið og
ná mönnunum í land með
fluglínutækjum „…því þó við
náum mönnum lifandi í land
þá líst mér verst á að ná þess-
um kvikindum neðan,“ eins
og hann komst að orði. Já,
karlarnir voru ekkert að hefla
þetta til. Hafliði vissi sem var
að ekkert áhlaupsverk yrði að
koma mönnunum upp bjarg-
ið eins og kom á daginn.
Menn ræddu líka hættuna
sem fylgdi bjargsigi við þess-
ar aðstæður. Það er alltaf
hættulegt að síga í bjarg en
þarna bættist síðan við hætta
á ís- og grjóthruni enda asa-
hláka og rigning. Hér lagðist
allt á eitt.“
Napurt blés á nefinu
Björgunarmenn lögðu upp
klukkan fimm á laugardags-
morgni, það er sjö menn frá
Látrum og átta frá nærliggj-
andi bæjunum. Þeir voru
komnir vestur að Geldings-
skorardal árla morguns og
lögðu þá í bjargið, sem á
þessum slóðum er um 240
metrar á hæð. Menn fóru nið-
ur á Flaugarnefið fjörutíu
metra breitt, þaðan sem fjórir
menn sigu niður í fjöru. Það-
an var skotið út línu í skipið
og tók aðeins klukkustund að
draga í land þá tólf skipverja
sem voru lifandi, en þegar
hér var komið sögu voru þrír
látnir, það er skipstjóri, stýri-
maður og einn háseti. Í fjör-
unni fengu menn hressingu
og þá aðhlynningu sem hægt
var að láta þeim í té, en síðan
var byrjað að draga skipverja
og aðra upp á Flaugarnef sem
reyndist erfiðasti áfangi björg-
unarinnar. Þrír björgunar-
menn og fimm Bretar urðu að
hafast við í fjörunni um nótt-
ina en sjö mönnum tókst að
koma upp á Flaugarnef þenn-
an daginn.
„Þeir reyttu upp gras til að
skýla sér með en köld varð
samt vistin, því að napurt blés
á berangri nefsins. Þetta varð
löng og ömurleg nótt. Í sautj-
án klukkustundir var beðið
birtu, en það varð til bless-
unar, að frostlaust var og að
mestu þurrt veður,” segir í
Öldinni okkar um næturdvöl-
ina á Flaugarnefi. Þar kemur
einnig fram að það hafi verið
í birtingu á sunnudagsmorgni
sem byrjað var að draga
mennina af Flaugarnefi upp á
bjargbrún en björgun úr fjör-
unni hafi ekki verið gerleg
fyrr en fór að falla frá um há-
degisbil. Upp á bjargbrún
voru allir komnir klukkan
fimm.
„Var þá myrkrið að skella
á og mátti ekki tæpara standa,
að allir kæmust úr bjarginu
þennan dag en þyrftu ekki að
gista þar aðra nótt,” segir í
sömu bók.
Þokan lá sem veggur að
bjarginu
Þegar upp á bjargbrúnina
kom hafði þar verið slegið
upp tjöldum þar sem skip-
brotsmanna beið hressing og
skjólföt. Kvöldið áður hafði
verið gerður út leiðangur frá
Látrum með vistir og varning
sem Sigríður Filippía Erlends-
dóttir leiddi. Með henni fór
einnig Oddný Guðmunds-
dóttir rithöfundur sem þá var
farkennari á Látrum og segist
henni svo frá í bókinni Út og
suður sem kom út árið 1983:
„Við ösluðum krap, aur og
urð á víxl. Lækir voru farnir
að brjótast fram. Þokan var
dimm. Mér þótti hver steinn-
inn öðrum líkur. En líklega
hefur Sigríður séð einhvern
mun á einhverjum þeirra eða
eitthvað kunnuglegt við hvern
brekkuhalla. Eða var það
stefna ein sem hún hafði á til-
finningunni? Hún talaði lítið
við mig, eftir að við komum
upp úr Látradalnum. Við
gengum – og gengum. Allt í
einu sýndist mér mikil, sam-
felld fannbreiða framundan
og undraðist það, því að víða
voru komnir auðir flákar.
„Þetta er mikil fönn,“ sagði
ég. Sigríður snéri sér að mér:
„Þetta er hvinið,“ sagði hún.
Ég hafði aldrei heyrt þetta
orð, en skildi að það var
bjargbrúnin sem hún átti við.
Hvít þokan lá eins og veggur
þétt upp að Bjarginu. Menn
komu í ljós á brúninni og
nálguðust okkur í þokunni.”
Súlfatölfur, ákavíti og gin
Fyrstu sjö skipbrotsmennirnir
komu heim að Látrum á
sunnudagskvöld, það er þeir
sem fyrstir höfðu komist upp
á bjargið. Þeir sem síðast
höfðu verið hífðir upp úr fjör-
unni var ekki treyst að sitja á
hestum heim í þessu slæma
veðri og náttmyrki. Þeir höfð-
ust því við í tjöldum við
bjargið yfir nóttina hvar Ís-
lendingar dvöldust hjá þeim.
„Þeir voru ekki komnir
heim fyrr en upp úr hádegi á
mánudag, 15. desember. Og
ég man enn hversu skipbrots-
mennirnir voru, lágu fram í
makkann á hestunum þegar
þeir voru teymdir heim að
bæ,“ segir Hrafnkell. „Ég man
ekki nákvæmlega hvernig
skipbrotsmönnunum var deilt
á milli bæja nema hvað einn
var hjá foreldrum mínum.
Hann var þveginn hátt og lágt
og svo háttaður ofan í rúm.
Haft var samband við Bjarna
Guðmundsson lækni á Pat-
reksfirði og leitað ráða hans
hvernig skyldi staðið að að-
hlynningu mannanna. Auðvit-
að var hætta á því að menn
fengju lunganbólgu og því
fengu þeir súlfatölfur, sem
sjálfsagt áttu sinn þátt í að
menn brögguðust býsna fljótt.
Bræðurnir frá Hænuvík, þeir
Agnar og Björgvin Sig-
urbjörnsson, sem tóku þátt í
björguninni, gistu heima og
man ég að pabbi gaf þeim
gin eða ákavíti; blandaði til
og sagði þeim að drekka í
einum teyg eins og þeir
gerðu. Svo vöknuðu þeir al-
heilir næsta dag. Þann morg-
uninn sátum við krakkarnir
svo með Bretanum og spil-
Útvíknamaður. „Þegar karlarnir voru farnir var fullorðna fólkið óvenju hljóðlátt,
enda vissu allir að enginn átti heimkomu úr bjarginu vísa,“ segir Hrafnkell Þórð-
arson frá Látrum í Rauðasandshreppi hinum forna.