Tímarit Máls og menningar - 01.04.1940, Side 16

10
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
sýn um hrjúfustu drættina, sem snúa að dómgirni og
að almennri skammsýni samtíðarinnar, verður að vísu
lítið ráðið um eðli lians, stórgáfur lians, tilfinningalíf
og afrek. Fljóthuga og grunnfær samtíð, sem hefur feng-
ið aðeins nasasjón af kvæðum hans og lalið sér hetur
henta að dæma eftir táknum yfirborðsins, hefur alloft
varpað frá sér kvæðum lians í fússi vegna þess ósam-
ræmis, sem liún hefur talið vera milli orðs og æðis
þessa manns. Hinsvegar má ætla, nú við andlát Einars
Benediktssonar, að margir skjrggnist dýpra en áður
undir yfirhorðið. Og mun þá opnast ný útsýn einnig
yfir hið ytra horð á lífi lians. Samtíð lians mun þá
skilja fremnr en áður, að þessi maður fórnaði í raun
réttri lífi sínu vegna listar sinnar, að þrá hans eftir
verðmætum, sem ekki eru af þessum heimi, fyrirmun-
aði honum að samþýðast eða þola smásmygli og yfir-
horðsmennsku i samfélagi mannanna. Þá verður það
og skilið fremur en áður, að hin hrjúfu átölc í yfir-
horðslifi Einars Benediktssonar eru viðhrögð hins djúpa,
næstum því yfirmannlega sársauka hans.
III.
Tvö hafa orðið glæsileg þjóðvaxtarskeið í lífi Islend-
inga, sem hafa fóstrað þjóðinni yfirhurðamenn i list
orðsins. Þjóðveldisöldin skilaði úr deiglu sinni höfund-
um fornbókmenntanna. Endurlieimt þjóðfrelsisins, sem
hófst árið 1830, fóstraði ekki einungis örugga forystu-
menn til átaka, heldur og glæsilegustu fjdkingu ljóð-
skálda, sem þjóðin hefur nokkru sinni eignazt. Gustur
frelsishreyfingar 19. aldar svipti miðaldaþokunni af
landinu og hraut af tungu landsmanna hinn smánar-
lega, danska fjötur, sem lagður liafði verið á allt opin-
hert ritmál. Á þessu tímahili eignumst við livert ljóð-
skáldið öðru glæsilegra. Fremstir skipa þessa fylkingu:
Eggert Ólafsson, Bjarni Thorarensen, Jónas Hallgríms-
son. MatUiias Jochumsson, Steingrímur Thorsteinsson,