Tímarit Máls og menningar - 01.05.1942, Page 9

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
3
lenzk, — allt sem sagt hárnákvæm stæling eftir „stóra bróður“.
Aöeins vantaSi valdiS til aS kála listamönnunum. Þessi aSferS
til aS svívirSa menn mæltist ákaflega illa fyrir, og Jónas fékk
hvergi friS meS sýningu sína; fyrst var hann rekinn meS hana
burt úr alþingi, en síöan látinn draga gluggatjöld fyrir hana
í Gefjunarglugganum, fám klukkutimum eftir aS hann var bú-
inn aö auglýsa liana í útvarpinu. ASferSin verkaöi öfugt viö
tilgang sinn. AlmenningsálitiS í hænum og öll bæjarblöSin sner-
ust öndverS gegn þessum nazisma, en guldu listamönnunum
verSugt lof.*)
ÞaS liefur löngum þótt mikil plága í löndum, þegar atvinnu-
pólitíkusum tekst aS ná aSstöSu til aS láta greipar sópa um opin-
bera sjóSi og landsfé, meSan smærri mönnum er hegnt fyrir aS
fara inn um glugga og stela smákrami í verzlunarbúS eSa lús-
ugum frakka úr fordyri. Sígildast dæmi af þessu tagi á íslandi
er formaöur MenntamálaráSs. Frægt er oröiS, þegar hann tók
um þingtímann 1939 eitt mesta skip islenzka flotans, e/s Esju,
á leigu, lét kaupa áfengi og önnur vistföng, hélt siSan gestaboS
á skipsfjöl meö sveitakontóristum og öSru málaliöi héSan úr
bænum og lét sigla skipinu fram og aftur um Faxaflóa í hif-
andi roki heilan dag, en narraSi þjóökunnan sakleysingja, Jón
nokkurn Pálmason frá Akri, til aS vera magister bibendi hjá
sér og frukta framan í gestina. SiSan, þegar reikningurinn kom
fyrir skipsleiguna og brennivíniS, gat formaSur Menntamála-
ráSs auövitaS ekki borgaS veizlu sina, og baS Harald GuSmunds-
son, forseta SameinaSs þings, aö greiSa fyrir sig þennan reikn-
ing af fé Alþingis, — og mun þaS hafa veriö gert.
Samkvæmt skýrslum MenntamálaráSs í ritdeilum stofnunarinn-
ar viö listamenn í fyrra, en þaS eru hin einu reikningsskil sjóSs-
ins, sem birzt liafa opinberlega um margra ára skeiS, var ekki
annaS sýnt, en liorfiS hefSi úr vörzlum sjóSstjórnar allmikiS af
fé því, sem lögum samkvæmt hafSi átt aS verja til listaverka-
kaupa á nokkrum undanförnum árum. Hvort svo er í raun og
veru, hefur enn ekki tekizt að fá upplýst, þvi MenntamálaráS
hefur faliS reikninga sína árum saman, þrátt fyrir ítrekaöar
*) Annar illkynjaSur afspringur hinnar nazistisku úrkynjunar
aldarandans, norski landráSamaSurinn Kvisling, hefur nú hafiS
i Noregi samskonar baráttu gegn listastarfsemi og Hitler i Þýzka-
landi, Hriflu-Jónas hér. Hefur hann m. a. hannaS, aS myndir
sænska meistarans Griinewalds séu til sýnis í norskum söfnum.
— „þær séu ekki list!“