Tímarit Máls og menningar - 01.05.1942, Síða 52

4G
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
verði sem mest í þessum samsettu orðum lians, „þá renna
þau saman í eina heild, glata hvert um sig einstaklings-
merkingu sinni og mynda þannig saman runnin nýja
merkingu, tjá nýja hugmynd,“ segir hann. Þetta er ein-
mitt það, sem ég vil sporna móti, einlcum í smáorðum,
og mætti, ef þörf gerðist, rita rækilega um óheillaþró-
un, sem yrði af því í tungu okkar. Þórbergur sjálfur
er fjandmaður þvælulegs máls, og ég segi honum satt:
Þvi fleiri smáorðalímingar, þvi minni verður notkun
hinna stuttu, frumstæðu smáorða, þeim mun þrúgaðri
stíll og gott, ef hann yrði ekki klesstur. Nákvæmni þessi
á kostnað einfaldleikans mundi þar illa gefast.
Næstmestur galli er, hversu vandasamt er að greina, hve-
nær sömu orðin skulu rituð samföst og livenær sundur-
laus eftir reglum Þórbergs. Enda veit hann um þann
galla. Af því að ég vil teygja sem flesta til að rannsaka
grein hans, leyfi ég mér að taka ríflegt sýnishorn dæma
hans. Skáletra ég þau dæmisorðin, sem hann letur-
lireytir, og rita allt samfast, sem margur nýnæmur mað-
urinn mundi lielzt vilja rita svo i blóra við reglur Þór-
bergs, en annað hvert þeirra „smáorða“ vill Þórbergur
rita sundurlausum orðum. Lærið nú reglur hans án
þess að læra dæmin, og reynið, liversu þær duga ykk-
ur til að skilja sauði frá höfrum, ófalsaða Þórbergs-
líminga frá fölsuðum:
Þeir biðu lengi eftirað þú kæmir. Þeir biSu lengi eftirað ég
kom. Hann vissi ekki fyrren að honum óðu þrír menn alvopn-
aðir. Það getur orðið fyrren varir. Ég vil það helduren verða
af ferðinni. Helduren verða af ferðinni, vil ég það. Meðþvíað
dagur var að kvöldi kominn, urðu þeir að hætta leitinni. Hon-
um tókst að safna miklum auði meðþviað selja allt við okur-
verði. Ég átti þar heima nokkurntíma. Ég átti þar ekki heima
nokkurntíma (= aldrei). Hatturinn minn finnst hvergi nokkurs-
staðar. Þangað dróst hugur minn meira en til nokkursstaðar
annars. Hann gekk upp i fjall tilþessað gá að lambánum.
Þetta gerði hann tilþessað engan grunaði neitt. Þarsem
enginn þelckir mann, þar er gott að vera. Þarsem allir