Tímarit Máls og menningar - 01.12.1942, Síða 26

208
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
synlegt, að þingi og stjórn skiljist, að listamenn, sem éingöngu
helga krafta sína listastarfsemi, verða að geta lifað við starf
sitt og séu ekki síður launa verðir en aðrir starfsmenn liins
opinbera. Þá þarf ennfremur þjóðfélagið að fara áð snúa sér
að því að skapa bókmenntum og listum betri framtiðarskilyrði.
Það er vitanlega ekki nema einn þáttur, að launa til fastra starfa
nokkra listamenn. Listinni þarf að búa þroskavænleg skilyrði.
.4 þeim málum þarf að taka skipulagslegum tökum og hafa lista-
mennina jafnan með i ráðum. Er þar fyrst um að ræða nauð-
synlegustu byggingar. Þar lieyrir undir að fá rýmt Þjóðleikhús-
ið og Ijúka smíði þess og öllum útbúnaði, svo að leikendur geti
loks tekið þar til starfa. Ennfremur að reisa vandað og hentugt
bús fyrir listasafn rikisins og gera útbúnað þess sem fullkomn-
astan, fá keypt til þessa safns erlend listaverk og úrval íslenzkra
listaverka. Ennfremur að koma upp byggingu fyrir hljómlistar-
sal og Tónlistarskólann, virðist einnig sjálfsagt að láta ríkið
taka við rekstri hans. Enn er að nefna, að islenzkir listamenn
þurfa að fá tækifæri til að stunda nám erlendis, og fara kynnis-
ferðir til útlanda, þarf að veita til þessa fé. Ennfremur þurfa ís-
lendingar að fá listamenn erlendis frá, a. m. k. tíma og tíma
til kennslustarfa og leiðbeiningar. Leikstarfsemi t. d. verður að
styrkja víðar en i Reykjavík, meira en gert er o. s. frv. Félög
listamanna verða að vinna að því, að þessum málum sé fylgt
eftir og verkefnunum, sem mest kalla að, hrundið sem fyrst i
framkvæmd. Og þau verða að láta þar til sín taka. Ég lief ekki
gleymt þvi, er ég bar upp tillögu fyrir listamenn haustið 1941,
að þá þegar yrði gengizt fyrir að koma upp listahöll, sem ég vildi
láta kenna við Snorra Sturluson og reisa i minningu um 700 ára
ártið hans, hve listamenn tóku þá flestir dauflega undir og
hvernig þeir lijöðnuðu niður, er i fyrstu virtust hafa áhuga á
málinu eða höfðu jafnvel sjálfir verið með svipaðar liugmyndir.
Ég fann ekki betur en þá sjálfa sundlaði, þegar ráðast átti i
slórvirki, sem i rauninni var þó einungis svo i augum mjög fram-
taksdaufra manna og áreiðanlega vel framkvæmanlegt, meðan
yfirfljótanlegt var af peningum, ef sameiginlegur áhugi listamanna
hefði staðið að baki. Það tækifæri er í svipinn liðið lijá, en verk-
efnin biða öll óleyst.
Listamenn þurfa ýmislegt að læra, meðal annars betri samtök
og meira áræði, ef þeir eiga að verða málefnum sínum að nógu
miklu liði. Ekki sizt þess vegna er listamannaþingið fagnaðar-
efni, að það gefur fyrirheit um, að samtök listamanna séu að efl-
ast og þeir ætli sér hér eftir að taka sín eigin mál fastari tökurn.
Kr. E. A.