Tímarit Máls og menningar - 01.12.1942, Side 99

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
281
att a'ð burðast við, þótl óhönduglega farizt, að troða upp á les-
andann skýringum og fullyrðingum um sanngildi þessara at-
burða, og trúgirni hans virðist svo hamslaus, að sennileiki frá-
sagnarinnar er með kátlegustu gloppum, t. d. er það álitamál
um höfuðpersónuna á einum stað, hvort hún varð uppnumin á
yfirnáttúrlegan hátt eða laumaðisl út um húsdyr. Hafi einhver
undur gerzt í kringum Indriða miðil, er lilgangslítið héðan af
að fara að gefa á þeim einliverjar skýringar út í loftið, fyrst
við gátum ekki átt neina hæfa lækna á hans dögum til þess að
rannsaka í honum líffærin. Ég held, að allir beztu vinir
Þórbergs og aðdáendur sjái mjög eftir hinum dýrmæta tíma hans
til að vera á snöpum út um horg og bý eftir furðusögnum af
þessu tagi. Indriði miðill er i fæstum orðum bókmenntir af lé-
legri gerð, ósamboðnar við að fást höfundi Bréfs til Láru, ís-
lenzks aðals og Ofvitans. Iír. E. A.
BÓKIN UM VEGINN.
Lao Tze: Tao teh king- eða bókin um dyggðina
og veginn. íslenzkað hefur S. Sörenson. Reykja-
vik 1942. Helgiritaútgáfan.
Ég kynntist henni sextán ára drengur og hef unnað henni sið-
an, án þess nokkurn dag bæri skugga á þá ást. Meðan annað
breyttist í hug og heimi voru töfrar hennar samir, og þó ég yrði
hrifinn af öðrum bókum, var engri hægt að líkja við hana. Hver
setning hennar er tónlist, sem ber hug manns á vit Óms og Ó-
skópnis, hljómur hennar hinn eilíflega óuppleysti kvintur. Ég
reyndi að gjalda henni þakkir ævi minnar i lítilli sögu, Temúdjin
snýr heim, þar sem Dséngis-kan er látinn mæta taóismanum,
en nú, þegar ég lít enn einu sinni á upphafsorðin, blygðast ég
min — „það taó, sem verður lýst með orðum, er ekki hið eilífa
taó“.
Dul hinnar spöru og hnitmiðuðu línu kínverskrar myndlist-
ar beztu tímabila er ótæmandi, kyrrð og lif er sameinað ó undra-
verðan hótt, sem er vestrænni skynjun fjarri, og ævinlega með
aðkenningu af spotti. Engin list er siður náttúrueftirhermur og
samt eru myndir þessar háveldi alls, sem er sannverulegt. En
töfrarnir felast ekki aðeins i aleflingu og göfgun linunnar, held-
ur einnig i grunnunum, sem jafnvel á smárri mynd verka eins
og ómælisgeimur; og þó þeir virðist tómir, að fráteknum óveru-
legum skuggadrögum, eru þeir með einhverju dularfullu móti
ákaflega ríkir og fullir; liið heita, siðsumarlega, mógullna, rauð-
brúna hálfrökkur þeirra er eins og fortjald annars sviðs, hula
19