Tímarit Máls og menningar - 01.11.1950, Blaðsíða 101

JÓN HELGASON:
Árnasafn og vísindin
Grein þessi birtist í danska blaðinu Politiken 21. október síðastliðinn,
og er hún þýdd hér með leyji höfundar.
Með tveimur greinum eftir Bröndsted prófessor (í Politiken 12. og 13.
október) hefur mikil áherzla verið lögð á eitt meginatriði í umræðun-
um um varðveizlustað íslenzku handritanna framvegis. Það er spurn-
ingin um hvað vísindunum sé fyrir beztu.
Með því að leita röksemda í alþjóðlegum anda og eðli vísindanna
kemst Bröndsted prófessor að þeirri niðurstöðu að handritin eigi að vera
kyrr í Danmörku.
Ef við hugsum okkur að öll dönsk söfn Þjóðminjasafnsins danska
hefðu lent t. d. í París eða Berlín, er ég ekki alveg viss um að málsmet-
andi fulltrúi danskrar fornfræði mundi afdráttarlaust viðurkenna úr-
slitagildi slíkrar röksemdar.
Sannleikurinn er sem sé sá, að flest húmanistísk vísindi eru að mestu
leyti þjóðlegs eðlis og mjög oft þar að auki háð þjóðlegum takmörkum.
Dönsk fornfræði, danskar bókmenntir og dönsk tunga eru framar öllu
stunduð í Danmörku, á sama hátt og t. d. sænsk fornfræði, sænskar
bókmenntir og sænsk tunga í Svíþjóð. Það er skemmtilegt og ánægju-
legt þegar fræðimaður utan landamæranna leggur fram verulega mik-
ilvægan skerf á þessum sviðuin, en óhætt er að telja það til sjaldgæfari
viðburða.
*
Allt frá því á 17. öld hefur útgáfa íslenzkra handrita verið starfs-
svið sem íslenzkir fræðimenn hafa látið sérstaklega til sín taka. í fyrstu
komu aðrir alls ekki til greina, af því að þeir einir voru færir um að
lesa handritin og skýra þau. Það var ekki fyrr en á 19. öld, þegar menn