Tímarit Máls og menningar - 01.11.1950, Blaðsíða 128

286
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
skyndilegu röskunar jarðöxulsins. Brown telur, að það séu fjögur svæði á hnett-
inum, er sleppi tiltölulega vel. Tvö þeirra liggja að útjöðrum heimskautajöklanna,
annað á norðurhveli, hitt á suðurhveli. Löndum þeim, er liggja á þessum svæðum,
er ekki stórkostleg hætta búin nema því að eins, að þau liggi svo lágt, að vatns-
flaumurinn frá hinum bráðnandi jöklum færi þau í kaf. Hin svæðin tvö liggja að
endum þess áss, er jörðin stéypist um. Þar sem flóðbylgja fer yfir land, er það
alkunna, að hamfarir vatnsins eru ekki alls staðar jafn-ofsafengnar. Það er engan
veginn óhugsanlegt, að einstökum mönnum eða hópum geti tekizt að forða sér frá
náttúruviðburði slíkum sem þessum, t. d. með því að flýja til fjalla eða bjargast
á flekum og öðrum farkostum. Ilinar fjölmörgu sagnir um syndaflóð og sokkin
lönd og borgir, svo sem Atlantis og Vineta, eru kannski ævafom munnmæli um
raunverulegan atburð í upphafi mannlegrar sögu. Og ef til vill er það ekki til-
viljun ein, að ekki hara hebreskar og grískar sagnir, heldur einnig munnmæli fleiri
þjóðflokka láta farkostinn með þeim, sem af komust, lenda á fjallsgnýpu.
Brown vekur athygli á því, að umhverfis Tsad-vatnið í Afríku sé landslagi svo
háttað, að ýmislegt gæti bent til, að þar hafi norðurskautið verið niður komið
fyrir síðustu jarðbyltingu af þessu tagi. Hann er einnig þeirrar skoðunar, að
Egyptar eða forfeður þeirra muni hafa komizt lífs af í það skipti, en sennilega
hafi heimkynni þeirra þá verið hærra yfir sjávarmáli en Egyptaland nútímans.
Endar þess áss, er jörðin steypist um, reiknast honum til að hafi legið annars veg-
ar í Austur-Asíu eða úti fyrir ströndum hennar, hins vegar á svæðinu Perú—
Ecuador í Suður-Ameríku. Þarna sé ef til vill að leita skýringarinnar á því, að
Egyptar, Kínverjar og Inkarnir í Perú virðast vera þær einu þjóðir heims, er rak-
ið geti rætur menningar sinnar lengra aftur í tímann en 7—8 þúsund ár. Hins
vegar þykja hauskúpufundir og annarra beina í jarðlögum sýna og sanna, að
mannkynið eigi sér að baki allt að því eina milljón ára.
IV
Brown skírskotar til niðurstaðna jarðfræðinga og fomleifafræðinga um stuðn-
ing við hina nýstárlegu kenningu sína. Hann vitnar í það, að fundizt hafi heil
flæmi steindra skóga á stöðum með hinum ólíkustu skilyrðum, bæði landfræðileg-
um og veðurfarslegum, svo sem í Síberíu, Nýja-Skotlandi í Kanada, New Jersey í
Bandaríkjunum, Egyptalandi og víðar. Steingervingar verða til, þegar plöntur eða
dýr sökkva skyndilega í vatn, leðju eða annan rakan jarðveg, áður en rotnuninni
vinnst tími til að hertaka þau.
Slíkir atburðir hljóta ómótmælanlega að hafa átt sér stað margsinnis og á ýms-
um tímum jarðsögunnar. I náttúrusögusafni New York-borgar getur t. d. að líta
steinda ávexti og blöð af fíkjutrjám, mórberjatrjám, pálmum, bananplöntum og
kastaníutrjám, sem fundizt hafa innan um steindar beinagrindur úr eðlum, sem
taldar eru meira en 55 milljóna ára gamlar. I annan stað hafa jarðskriður í Síber-
íu afhjúpað svokallað mammúttré, óskemmt með öllu, með blöðum og ávöxtum,
sem augljóslega hefði annað hvort lilotið að rotna eða steinrenna, ef það hefði
ekki orðið fyrir skyndifrystingu og þannig varðveitzt sem nýtt væri. Þessi tré eru