Tímarit Máls og menningar - 01.03.1958, Page 50

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
leikrit hans, fyrst leikiö á alþjóða-
leiklistarhátíð Feneyja 1954; hið
þriðja Sexophone, músikrevía; enn-
fremur samdi hann einþáttung um
ævi Proust, rithöfundarins fræga og
franska, og sá þáttur var fluttur í
París undir stjórn Pierre Fresnay sem
er einn frægustu leikara Frakka.
Tvær ljóðabækur eru til eftir Mala-
parte, og kynstur af greinum og rit-
gerðum um sundurleit efni, hann var
um skeið aðalritstjóri La Stampa
nokkru fyrir valdatöku fasista.
Fyrir 1920 hafði Malaparte verið
diplomat og starfaði í ýmsum sendi-
ráðum ítala.
Malaparte gerði eina kvikmynd,
samdi bæði filmritið sem myndin er
byggð á, tónlistina sem fylgir og
stjórnaði tökunni og leiknum sem er
áhrifamikill enda hafði hann einn af
ágætari leikurum ítalskra kvikmynda
í aðalhlutverkinu: Raf Vallone.
II Cristo Proibito heitir myndin, í
henni er ofurhægur og þungur rytmi,
rás atburðanna er svo sein og kremj-
andi en myndatakan er þrungin plast-
isku gildi. Til er málverk eftir Man-
tegna í Brerasafninu í Milano: þar
sér undir iljar Krists þegar hann hef-
ur verið tekinn af krossinum og ligg-
ur endilangur á borði sem nær upp-
eftir öllum myndfletinum en myndin
er öll á langveginn, þetta er ekki
Guðsmynd heldur mannsinsson á lík-
fjölum, ógleymanlegt málverk þeim
sem líta það augum. Þetta málverk
hefur áreiðanlega verið í huga Mala-
parte þegar hann gerði magnaðasta
þátt myndarinnar, og það vitnar um
hve mikill filmari Malaparte var að
hann rís undir innblæstrinum frá
þessum mikla renisansmeistara sem
höfðar framar öðrum málurum til
vitsmuna skoðandans.
Kvikmynd þessi segir söguna af
þunglyndum manni sem kemur heim
úr stríðinu. Bróðir hans hafði verið
skæruliði á móti Þjóðverjum, sá var
svikinn í hendur óvinanna af ein-
hverjum félaga sinna. Hver var svik-
arinn? Sögupersónan er alltaf að
ganga um þorpið og lítur af andliti á
andlit: var það þessi sem sveik bróð-
ur minn? Sú leit eitrar allt líf í þorp-
inu, það er lítið, þar þekkjast allir.
Blóð hins svikna hrópar á hefnd.
Hrópar á dauða Júdasar. Einrænn
trésmiður gengur undir sverð hefn-
andans, þykist hafa framið svikin.
Fórnar sér svo blóðinu verði úthellt
sem þarf til friðþægingar samkvæmt
ritúalinu, hinu elzta í heimi: auga fyr-
ir auga ...
Og þegar hefnandinn hefur lagt
rýtingnum í brjóst smiðsins og legg-
ur hann dauðan á borð í smíðakytr-
unni, — þá kemur þátturinn sem
minnir á málverk Mantegna: hið
skyggna auga myndavélarinnar
hvarflar hægan hægan kringum
manninn dauðan á borðfjölunum, svo
seinlega, stanzar: horfir undir iljar
náins og uppeftir honum. Þetta atriði
40