Tímarit Máls og menningar - 01.03.1958, Síða 92

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
tugs.1 Þegar ég sá alvarlegan og ein-
lægan svip þeirra, þóttist ég skilja, að
með því að sýna mótþróa myndi ég
ef til vill særa hinar frumstæðu hug-
myndir þeirra um gestrisni, og fól
mig þeim algerlega á vald. Þegar þær
höfðu dregið af mér vosklæðin, nudd-
uðu þær mig allan með vaðmáli, gróf-
um ullardúk, sem konurnar vefa sjálf-
ar. Að því búnu gat ég farið að klæða
mig.
Þegar ég hafði jafnað mig dálítið,
fór ég að úthluta smágjöfum, en
sleppti silkiböndunum, sem vöktu svo
litla hrifningu á Torfastöðum. Það
torveldaði úthlutunina, að hver og
einn fann sig knúðan til að þakka
fyrir með kossi, og viki ég einhverju
að barni, var ekki nóg með að það
kyssti mig, heldur kepptist móðirin
við að votta mér þakklæti sitt á sama
hátt. En maður venst öllu.
Þarna sat ég nú í öndvegi með
diskinn á kassa fyrir framan mig.
Meðan ég mataðist, stakk ég öðru
hverju sælgæti upp í krakkana og
fullorðna fólkið, sem er ekki annað
en stór börn. Á eftir matnum var mér
fært kaffi í tréskál og sykur með. Ég
átti nóg kaffi og sykur í farangri
mínum, en komi maður á sveitabæ,
skal varast að snerta nesti sitt. Kaffi
og sykur er einn þáttur gestrisninnar,
sem veldur þiggjandanum stundum
meiri óþægindum en gestgj afanum.
Með kaffinu var borinn sykur á und-
irskál, moli á stærð við hnetu, svart-
ur af elli, geymdur árum saman inni
í skáp eða niðri á kistubotni og að-
eins tekinn fram við hátíðleg tæki-
færi. Hann hafði verið höggvinn í
smábita og hverri minnstu ögn sópað
upp í undirskálina. Já, blessað fólk-
ið! Það er blóðlítið, og blóðið í því
er þunnt, en bæðir þú íslending að
opna sér æð þér til skemmtunar,
mundi hann fórna þér lífi sínu með
glöðu geði. Ég átti nægan sykur, en
neyddist til að fórna þessari sykurlús
á altari gestrisninnar. Um nóttina
laumaði ég mér til hugarléttis stórum
sykurtopp niður í kistu, sem stóð
þarna með lyklinum í. Ég vona, að
þessar einföldu og góðu sálir mis-
virði það ekki við mig, er þau rekast
á hann.
Að kaffidrykkju lokinni lék ég við
bömin, öndvegið, sem ég trónaði í
eins og jarl, var alþakið. Lítil, bláeyg
heimasæta hallaði sér upp að hinum
ferlega Þór, en rjóður snáði hékk um
hálsinn á Óðni. Þau minnstu sátu í
kjöltu minni, en mæðurnar krupu
fyrir framan okkur fullar aðdáunar.
Þegar ég seinna sat með blýantinn
og minnisblöð mín, datt mér í hug að
draga upp mynd af einni stúlkunni,
er mér þótti sérkennilegust. Á Ijósu
hári hennar, sem liðaðist um herð-
arnar, sat svört húfa með silkiskúf í
1) Þau Guðmundur og Margrét eiga þrjár dætur, Gróu 18 ára, og Valdísi 16 ára og Þor-
björgu 9 ára.
82