Tímarit Máls og menningar - 01.06.1963, Blaðsíða 18

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
ar leitast vísvitandi við að uppræta;
vér skulum ekki fara að halda þeirri
fásinnu fram að innan borgarastétt-
arinnar sé ekki líka vottur vilja til að
varðveita líf íslenzkrar þj óðmenning-
ar. En þess er ekki kostur í borgara-
legu þjóðfélagi eins og það er nú orð-
ið, nema í andstöðu við það sé öflug
fylking sem byggi starf sitt á öðrum
gildum en þeim borgaralegu, varni
braskaramælikvörðum borgarastétt-
arinnar að ná alræðisvaldi, „móti
nýja menn‘‘ í andstöðu við hana.
Byltingarstarf er því forsenda allrar
lifandi menningar jafnvel innan hins
borgaralega þj óðfélags.
Vel kunna einhverjir að segja að
aðstæðurnar í hinu íslenzka þjóðfé-
lagi og í kringum það séu nú ekki
þesslegar að þær hugleiðingar sem
hér eru settar á blað geti haft mikið
raunhæft gildi. Að hið íslenzka þjóð-
félag sé nú á hraðri leið að verða
óaðskiljanlegur hluti hins marglof-
aða kerfis nýkapítalismans, að í því
kerfi séu möguleikar byltingarsinn-
aðs menningarstarfs sama sem engir,
og jafnvel þó svo kynni að vera að
hér væru ögn hagstæðari aðstæður,
þá væri lítil von til að nýta þær þar
sem vér erum á allar hliðar umkringd-
ir ríkjum þar sem kapítalisminn er
stórum sterkari og stöðugri í sessi en
hér.
Vér skulum þá hafa í huga að ekki
dugir þetta töfraorð „nýkapítalismi“,
sem er svo áhrifamikið í margra eyr-
um, til þess að kapítalisminn hætti að
vera kapítalismi, til þess að hann
hætti að hlíta þeim innri lögmálum
sem hafa nú í meira en öld knúið
hann til að grafa grundvöllinn undan
fótum sj álfs sín.
Þrátt fyrir það skulum vér ekki
dylja fyrir oss að starf vort verður
örðugt. Til þess að leysa það af hendi
mun oss ekki notast af trú á neitt
sjálfvirkt geníalítet eða frjómagn ein-
staklingshyggjunnar. Nei: til þess
verðum vér að treysta á sameinað afl
vort. Og þeir menntamenn sem leggja
fram krafta sína í þeirri baráttu munu
ekki halda henni lengi áfram ef þeir
gera sér ekki Ijóst að þeim er óhætt
að treysta alþýðunni, nauðsynlegt að
vantreysta broddborgurunum. Þeir
hljóta sem sé að hafa sífellt í huga að
hvarvetna er sannarlega róttækt fólk;
margt af því er að vísu vonsvikið og
kraftar þess blunda og það veit ekki
við hvað það á að styðjast; en þessu
fólki hljóta þeir að treysta ef þeir
treysta sjálfum sér, í stað þess að
starfa eftir boðorðinu sem prangar-
arnir nota sem aðeins vilja græða
peninga á niðurlægingu sjálfra sín:
„Fólkið vill ekki annað“.
(Febníar—maí 1963).
112