Tímarit Máls og menningar - 01.06.1968, Blaðsíða 22

Tímarit Máls og menningar
verða þess vísari, að skipun nýs ráð-
herra yrði að hljóta samþykki Banda-
ríkjamanna?
Bað varð því að ráði með konungi
og æðstu herforustu í landher, sjó-
her og flugflota að framkvæma
„Prómeþeifs“-áætlunina að afstöðn-
um kosningum, ef niðurstöður þeirra
yrðu þeim ekki í vil og gamalreyndar
kosningabrellur kæmu ekki að haldi.
En það fór öðru vísi en ætlað var:
lægra settir og lítt kunnir liðsfor-
ingjar og herstjórnarmenn hnupluðu
Prómeþeifskjörorðinu og fengu her-
inn til að hlýða án þess hann í raun-
inni vissi hvað til stóð, en samblást-
ursmennirnir framkvæmdu einfald-
lega ráðstafanir, sem runnar voru
undan rifjum Atlantshafsbandalags-
ins og gríska herráðsins. Þeir menn
sem sverja Atlanzhafsbandalaginu
trú og hollustu hafa því litla ástæðu
til að hneykslast á þessum óþvegnu
grísku liðþjálfum, hins vegar er það
skiljanlegt, að Konstantín konungi
hafi runnið í skap þegar ótíndir her-
menn tóku fram fyrir hendurnar á
honum og frömdu það stjórnlaga-
rof, sem hann að sjálfsögðu taldi
heyra undir hátignarréttindi sjálfs
sín.
Þegar Georg Papandreou, leið-
toga Miðflokkasambandsins, var vik-
ið frá með konunglegu valdboði árið
1965, var honum brugðið um að
hafa sýnt kommúnistum of mikla
linkind. Valdránsmennirnir frá 21.
apríl áttu sér í rauninni ekki annað
kjörorð til réttlætingar gerðum sín-
um en l>aráltuna gegn kommúnism-
anum. Þeir drógu hina svörtu slitnu
fánadruslu andkommúnismans við
hún á ræningjaskipi sínu, og í raun-
inni var það þeim alls ekki láandi.
Þeir voru aldir upp í anda hins
kalda stríðs, sem Bandaríkin hófu
þegar áður en heimsstyrjöldinni síð-
ari var lokið. Grikkland varð fyrsta
fórnarlamb kalda stríðsins og þó
má rekja þræði þeirra örlaga, er dun-
ið hafa yfir grísku þjóðina enn lengra
aftur, og verða viðburðir síðasta árs
skiljanlegri ef þeir eru túlkaðir í rök-
vísri rás sögunnar.
Árið 1924 stökktu Grikkir konungi
sínum Georg II. úr landi, og þeir
hjuggu við lýðveldi fram til ársins
1935, er flokkur konungssinna náði
völdum og kvaddi þjóðhöfðingjann
aftur heim. Gríski konungdómurinn
var þá sem jafnan áður og síðar aft-
urhaldssinnaður og ári eftir heim-
komuna leysti Georg konungur upp
þingið og fól Metaxas hershöfð-
ingja einræðisvöld. Grikkland skip-
aði nú bekk með fasistaríkjum
Evrópu. Árið 1940 stefndi Mússólíni
hersveitum sínum inn í Grikkland frá
Albaníu, sem hann hafði tekið árinu
áður, en þá gerðust þau furðulegu
tíðindi, að hinn gríski bændaher rak
rómverska svartstakka ítalska ein-
ræðisherrans eins og barða hunda af
höndum sér og sótti jafnvel inn í Al-
12