Tímarit Máls og menningar - 01.07.1982, Síða 122

Tímarit Máls og menningar
Frásögnin í Lyklabarni er hæg en þó
með nokkurri spennu þannig að lesanda
fýsir að vita meira. Leikir og uppátæki
barnanna eru hversdagsleg og gætu
gerst hvar sem er í nýju hverfi, svo sem
fótbolti á bílastæðum og klifur í
vinnupöllum. I Undir regnboganum er
atburðarásin hins vegar hröð. Þar gerist
margt og börnin á Brekku þurfa sannar-
lega ekki að láta sér leiðast. Sjóferð,
bæjarferð, hreingerningar og myrkra-
verk í kompu eru á meðal þess sem þau
hafa fyrir stafni. Atburðamergðin gerir
söguna reyfarakennda og veikir raunsæi
hennar, vegna þess að úr mörgum þeirra
er ekki unnið nægilega vel.
Um persónusköpun gildir það sama,
persónur eru margar og fá mismikið
rúm. Til dæmis eru börnin á Brekku of
mörg til að þau fái notið sín öll sem ein-
staklingar.
I Lyklabarni er það Dísa sem á alla
samúð lesenda enda er sjónarhornið
alltaf hjá henni. Dísa verður lesendum
hugstæð eins og raunveruleg persóna.
Tilfinningum hennar er lýst af næmni,
t. d. í fótboltaleiknum og með því
hvernig hún bregst við þegar matvælin,
sem hún hafði keypt, eyðileggjast (kafli
8). Dísa og Una eru marghliða persónur
og í samskiptum þeirra koma vel fram
eiginleikar þeirra svo sem stjórnsemi
Unu og undirlátsemi Dísu.
Sjónarhornið í Undir regnboganum
er ekki bundið við eina persónu. Það er
ýmist hjá krökkunum eða fullorðna
fólkinu. Höfundur verður oft ágengur í
boðskap sínum þegar sjónarhornið er
hjá þeim fullorðnu. Má þar nefna hug-
leiðingu Birnu um „fyrirmyndarhús-
mæður“ (bls. 99):
Margar húsmæður höfðu haft
langan vinnudag og erfiðan, en
alltaf höfðu þær getað horft stolt-
ar framan í hvern mann vitandi
að búrið var fullt af heimatilbún-
um mat og öll börnin í hreinum
fötum þó heimasaumuð væru.
Hendur þeirra höfðu kannski
ekki verið jafnsléttar og hendur
Maríu og gigtin gerði mörgum
þeirra gramt í geði.
En börnin höfðu verið hlýðin
og vel upp alin og allt hafði verið
fágað og hreint.
Þarna kemur fram háðsk ádeila sem
hætt er við að missi marks í barnabók,
börn gætu misskilið hana og tekið þetta
sem heilagan sannleika.
Niðurstaðan er því sú að Lyklabarn
sé vandvirknislegar unnin bók og betri
listræn heild. En á móti kemur að Undir
regnboganum er glaðlegri saga og gefur
fyrirheit um bjartari daga hjá söguhetj-
unni framvegis (bls. 120).
Hún mundi sakna Brekku og alls
þar, en samt var hún bjartsýnni
nú þegar hún vissi að hún og
mamma mundu mæta vandamál-
um framtíðarinnar saman.
Anna Þorbjörg Ingólfsdóttir
Sigurrós Erlingsdóttir
368