Tímarit Máls og menningar - 01.02.1984, Blaðsíða 92

Tímarit Máls og menningar
Þannig vinnur ríkjandi skipulag og venja að því daglangt og náttlangt að
örva heimspekina og byggja upp þjóðarstoltið.
Geymum það.
Þýðandi sem ekki vill skila verki sínu undireins á þessu niðurlægingarinn-
ar stigi leggur nú upp í aðra orustuna. Honum er ljóst að sigur frummálsins í
fyrstu lotu byggist á því að vígvöllurinn hefur verið því hagkvæmur. Hann
fjarlægir nú orðabókina ensk-íslensku, þýsk-íslensku eða dansk-íslensku,
einnig frumtextann svo þetta trufli ekki næstu viðureign. Fær sér afturámóti
íslensk-íslenska orðabók (samheitaorðabók á íslensku er þvímiður enn ekki
til, hún verður ntikill liðsauki þegar hún kemur út). Hann lætur nú íslensku
orðabókina þarsem áður lá hin útlenda og snýr sér að blöðunum með upp-
kastinu. Næst er svo að færa texta fyrsta uppkastsins á hægri hlið rúðustrik-
uðu blaðanna hægt og varlega yfrá vinstri hliðina (sem var auð ef þess hefur
verið gætt að teikna ekki á hana) um leið og hverri setningu er vikið ögn við,
sumum gjörbreytt en einstaka setning þó látin fljóta óhögguð. Þá fer að
koma blærinn sem ég talaði um í upphafi og byggist á forvinnunni þó hann
mótist ekki fyren þarna. Undarlega seinlegt getur það verið að láta íslensk-
una ná yfirhöndinni í þessum átökum. Það væri ekki sanngjarnt að þreyta
saklausan lesanda með þvílíku stagli. Þó get ég ekki stilt mig um að nefna
skemtilegt dæmi (sem einnig sannar hvað orðabókin getur verið tvíeggja
vopn í þessu stríði). Frummál: (du) opsluges af en höj snedrive, verður í
fyrsta uppkasti: (þú) ert gleyptur af háum snjóskafli. Þetta er lemstrað.
Hvað er að? Vangaveltur og stunur, göngutúr niðrað Tjörn og loksins kem-
ur það. Islenskur snjóskafl er ekki hár heldur djúpur!!! Og setningin er flutt
yfir svolátandi: (þú) sekkur í djúpan skafl sem gleypir þig. Fleiri dæmi
mætti nefna um það að stundum verður að grípa til gagnstæðra orða
fremuren hliðstæðra ef blær á að nást á þýðingu um leið og trúnaði er haldið
við frumtextann.
Geymum það.
Flutningur fyrsta uppkastsins yfrá vinstra kant tekur líka sinn tíma.
Minstakosti þrjá og hálfan dag örkin. Það léttir smámsaman til í sál
þýðandans. Birtir yfir vígvelli þýðingarinnar. Nú er veður til að skapa,
einsog skáldið sagði. Þetta kostar mesta einbeitinguna og verður tíðast
skemtilegasti þáttur bardagans. A þessu stigi þýðir maður líka öll ljóðmæli
sem í bókinni eru. Með því að læra þau utanað á frummálinu. Fara síðan
góðan spássitúr (2—3 tíma) og skrifa þýðinguna niður þegar heim er komið.
Þýðandinn er með fábjánalegt annarshugar sælubros límt á andlitið frá
morgni til kvölds enda vígvöllur þýðingarinnar sólbjartur að verða einsog
landslagsmynd eftir Isleif Konráðsson. Hann er að verða skrítinn, segja
82