Tímarit Máls og menningar - 01.09.1992, Blaðsíða 104

að fólkið og skepnumar eigra dofin um hjamið
og nærvem minnar verður að síðustu saknað.
Síðustu tvö ljóðin lýsa ferðalagi eða ferðalög-
um: „Bráðum ferðast ég / þangað sem engan
snjó festir“, segir í fjórtánda ljóði og síðasta
ljóðið lýsir dularfullri sjóferð í átt að ey og
„margfaidri sól“. Merkingin er opin.
Líf og tímar
„Lagstúfarnir“ eru sex ótengd ljóð, öll vel
heppnuð. í Ijóðinu „Leiðin“ verður gönguferð
nokkrar húslengdir fram og aftur tjamarbakka
skáldinu fyrst tákn um takmarkanir mannlegrar
tilveru, en þriðja víddin gerir gæfumuninn:
Svo skammt dregur frelsið á jafnsléttunni.
En það svífur hátt —
upp til flestra stjarna
sem gefa mér augu um leið og ég geng.
Eins er frelsið djúpt. Það nær niður á tjamarbotn
þar sem homsílið blundar hjá ljósfælnum
greinum.
Þarna er minnisstætt ljóð um Ólöfu frá Hlöð-
um á ferð um sveitir með plötuspilarann sinn,
listin og skáldskapurinn eru líka leiðir til að
hefja sig upp fyrir takmarkanir sínar, og varla
er það tilviljun að klifurjurtin sem vefur sig um
stóra vísinn á stofuklukkunni og „kyrkir tím-
ann“ í ljóðinu „Monstera deliciosa á næturvakt“
er einmitt „kynjablómið sem Málfríður ræktaði
best“. í hinum ljóðunum þremur kemur fyrir
töfraorðið „þú“ sem breytir orðræðunni í við-
ræðu, skáldið hættir að þykjast tala við sjálft sig
og þykist fara að tala við einhvern annan. Það
er kannski hæpin kenning, en getur verið að
ávarpaðir ástvinir í ljóðum feli næstum sjálf-
krafa í sér íjarveru eða möguleikann á fjarveru?
Hér er fjarveran til staðar, ef ég má komast svo
heimskulega að orði. Ljóðið „Hrædýrið" er um
hýenuna í Afríku sem gaggar þar og kemur
okkur ekkert við fyrr en snögglega í lokin að
ljóðið opnast fyrir annarri merkingu með töfra-
orðinu: „Hálfstálpuð hýenan / / bíður síns tíma,
myrkurs. / / Hún sér í því, helvísk, / leitar, og
telur þig af.“ Gerist ljóðið ekki í frumskógum
hugans? í ljóðinu „Sjóferðabænirí' er Qarveran
framundan og skáldið að kveðja ástvininn að
sinni, manni finnst næstum í lagi að hún brjóti
upp þessa margþvældu dægurlagasenu með ósk
um að hinn elskaði varðveiti hana „bak við lás
og slá í gollurshúsinu“ en ekki alveg samt: þetta
er sama fælni við að gefa höggstað á sér og kom
fram í fyrsta hlutanum. Annars er ljóðið í góð-
um sentimental anda. í lokaljóðinu „Hugmynd“
kemur fjarveran fram í steingerðri nærveru,
gamalli mynd „sem þú málaðir úti við vatnið /
meðan ég sat þolinmóð fyrir í stanslausri birtu.“
Nú hangir hún „öllum óþekkt á dimmu lofti“.
„Minningar með vetrarlagi“ er eitt ljóð í
tveimur hlutum sem tekur upp stef fjarverunnar
og sársaukans sem slokknar ekki að fullu þó
langur tími líði:
Þetta er dagur til að harma það sem ég hef
gleymt:
höndum okkar saman, himni sem roðnaði.
Umhverfí kveikir á minningum sem því tengj-
ast og minningamar lýsa upp vetrarlandslagið,
ljá því tilfinningagildi. Minningar um ást sem
er löngu liðin:
Nú er ekkert eftir —
annað en minning um hendur —
hendur í myrkri í herbergi í húsi.
Nú finn ég þig hvergi nema í einu húsi
og þetta er hús sem var rifið til grunna.
Aðeins veggjabrot eftir, skörðótt og skælt,
og minning um skammgóða hönd í hendi.
Ferðaljóðin í seinasta hluta bókarinnar eru líka
sex talsins. „Hálfgleymd borg og glötuð orð“
líkt og heldur áfram stefi ljóðsins á undan um
fjarlægðina og umhverfi minninganna, hér á
skáldið erfítt með að tengja sig umhverfinu,
102
TMM 1992:3