Fréttablaðið - 15.08.2015, Blaðsíða 98

15. ágúst 2015 LAUGARDAGUR| MENNING | 58
Fyrir skömmu sendi Alda Björk
Valdimarsdóttir frá sér sína fyrstu
ljóðabók; Við sem erum blind og
nafnlaus. Bókin skiptist í fimm
hluta en það sem bindur viðfangs-
efnin saman er að öll snúast þau
um samskipti eða samskiptaleysi,
um leiðir til þess að tjá mikilvæga
hluti og ógöngurnar sem einstak-
lingurinn stendur stundum frammi
fyrir þegar honum er orða vant.
Alda Björk hefur tekist á við ljóðið
í rúman áratug og eru elstu ljóðin í
bókinni frá þeim tíma auk þess sem
ljóðið og bókmenntirnar hafa alltaf
skipað stóran sess í lífi hennar, allt
frá barnæsku.
„Einu sinni þegar ég var svona
sex ára var mamma að hlýða bróð-
ur mínum yfir Heiðlóarkvæði eftir
Jónas Hallgrímsson. Ég man enn
eftir áfallinu sem ég upplifði við
lokalínur ljóðsins: „Alla étið hafði
þá / hrafn fyrir hálfri stundu!“ Bók-
menntafræðingarnir kalla þetta
rómantíska íróníu og setja aðferð-
ina í ákveðið merkingarfræðilegt
samhengi. Hér skiptir þó kannski
meira máli hvernig ljóðlistin nær
að tala beint til tilfinninganna,
milliliðalaust og án skýringa, svo-
lítið eins og tónlistin gerir. Það er
kannski galdur hennar. Sterkt ljóð
getur vegið jafn þungt og raunveru-
leg lífsreynsla.
Ég las ljóð á íslensku sem barn
og unglingur en svo fór ég smám
saman að lesa meira á öðrum tungu-
málum. Þegar maður les ljóð þá er
sérstaklega mikilvægt að lesa hægt
og vera duglegur að fletta upp
orðum og velta fyrir sér merking-
araukum. Jafnvel einföldustu textar
geta reynst margræðir ef skimað er
undir yfirborðið.“
Alda Björk lauk doktorsprófi í
almennri bókmenntafræði frá HÍ á
síðasta ári þar sem hún fæst einn-
ig við kennslu innan deildarinn-
ar. Alda Björk skrifaði ritgerðina
sína um bresku skáldkonuna Jane
Austen eins og hún birtist okkur í
samtímanum. „Ég hef einnig skrif-
að um ýmsa íslenska höfunda, t.d.
Hallgrím Helgason og Steinunni
Sigurðardóttur. Síðustu árin hef ég
jafnframt kennt innan bókmennta-
fræðinnar, fyrst sem stundakennari
en núna sem lektor.
En málið með Jane Austen er að
hún er einn áhrifamesti höfund-
ur nútímalegrar skáldsagnagerð-
ar, eins og sést svo vel þegar verk
hennar eru borin saman við verk
samtímahöfunda hennar. Vinsæld-
ir hennar í dag stafa einfaldlega af
því að hún talar ennþá til okkar á
svo sterkan hátt. Höfundarheimur
hennar er svo einstakur, hver per-
sóna hefur sína rödd enda er hún
líklega einna frægust fyrir persónu-
sköpunina og tilþrifin í tungumál-
inu og ekki má gleyma írónískri vit-
undinni sem litar allt. Ég held upp á
afskaplega marga 19. aldar höfunda,
sérstaklega skáldsagnahöfunda. Ég
sæki þangað þó fyrst og femst sem
lesandi og kennari og finnst gaman
að skoða þennan skáldskap í nútíma-
legu samhengi. Í ljóðlistinni er það
þó fyrst og fremst nútíminn sem
talar til mín.
Stílhefðir og persónusköpun 19.
aldar liggja held ég ekki nálægt
mínum stíl. Ég er fremur mótuð
af skáldskap 20. og 21. aldar þegar
kemur að mínum eigin skrifum.“
Prósinn er Öldu Björk einnig
hugleikinn þó svo að ljóðlistin hafi
yfirhöndina við skrifin um þessar
mundir. „Ég hef skrifað prósa með-
fram ljóðagerðinni og á eftir að sjá
hvort það leiðir til einhvers. Ég birti
t.d. eina smásögu í Stúdentablaðinu,
en hún heitir Strikamerki. Ég ákvað
þó að einbeita mér fyrst að ljóðabók-
inni.
Ég glímdi lengi við hugmynd-
ina þegar ég setti saman bókina
um hvort ég ætti að velja eitt við-
fangsefni en ákvað svo að vera með
nokkur þemu sem öll tengjast á ein-
hvern hátt. Bókin snýst um tákn-
kerfin sem við notum, um skilgrein-
ingar þær sem við notum bæði til
þess að ná utan um lífið og ná utan
um heimsmynd okkar og fólkið sem
við umgöngumst. En vissulega geta
þær líka snúist gegn okkur og verið
snúið gegn okkur. Ljóðin fjalla um
ást og sorg, um mikilvægar mann-
eskjur sem hverfa úr lífinu, um
veruleikamörk og múrana sem við
reisum í huga okkar.“
Aðspurð hvað ljóðið gefi henni
svarar Alda Björk brosandi: „Hing-
að til ekki mikið í aðra hönd, en ég
á auðvitað eftir að sjá sölutölurn-
ar. Það segir reyndar allt um ljóð-
listina að svona margir skuli helga
henni líf sitt í fullri vissu um að
aldrei eigi þeir eftir að selja nema
kannski svona þrjú, fjögur hundruð
bækur, jafnvel þótt þeir nái himin-
hæðum í listsköpun sinni og búi í
milljónasamfélagi. Stundum er því
haldið fram að ljóðskáld nútímans
yrki fyrir önnur ljóðskáld. En auð-
vitað á maður fyrst og fremst að
yrkja fyrir sjálfan sig. Það er þó
kannski líka út af þessu að hver les-
andi vegur svo þungt í heimi ljóðs-
ins. Svo eru íslensk ljóðskáld held ég
svolítið heppin miðað við það sem
gerist víða annars staðar. Ljóðið er
ennþá tiltölulega sterkt á Íslandi.
Þegar öllu er á botninn hvolft er það
líklega bara svo að ljóðið velur þig
frekar en öfugt.“
magnus@frettabladid.is
Líklega er það ljóðið sem velur þig
Alda Björk Valdimarsdóttir sendi nýverið frá sér sína fyrstu ljóðabók en á síðasta ári lauk hún doktorsprófi í bókmenntum.
Fætur þínir eru reyrðir
áður en þú ert send
sködduð út í lífið.

Þó manstu óljóst eftir
birtunni sem
braust gegnum

þétt laufþykknið.
Alda Björk Valdimarsdóttir
DAUÐINN ER
SKUGGI Í TRJÁNUM
SKÁLDIÐ Alda Björk með ljóðabókina sína heima í stofu, innan um bækurnar sem skipa stóran sess í lífi hennar. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Söngstjóri óskast
Karlakór Keflavíkur leitar eftir söngstjóra.
Æskilegt er að viðkomandi hafi reynslu af
kórstjórn, sé áhugasamur, hress og drífandi auk
þess að vera léttleikandi og spilandi á píanó.
Upplýsingar veitir Þorvarður Guðmundsson
formaður kórsins í síma699-2065
eða á netfanginu h4@simnet.is
„Ég er voða mikið alltaf að
mála Ísland,“ segir Ragna Sig-
rúnardóttir myndlistarmaður
sem hefur átt heima í Seattle í
Bandaríkjunum í tvo áratugi.
Kveðst búa þar fremur norðar-
lega og veðrabrigði og skýjafar
að vetrinum minni hana á föður-
landið. „Kveikjan að seríunni
sem ég er með núna var sólin
að reyna að brjótast í gegn um
skýin. Sú birta blandast þessari
eilífu heimþrá sem er að kvelja
mig á hverjum degi,“ segir
Ragna sem stoppar sex vikur í
þessari Íslandsheimsókn ásamt
bandarískum eiginmanni og
dætrunum Kötlu og Melkorku.
Einurð heitir sýningin sem
Ragna er að opna í Listhúsi
Ófeigs. Hún segir orðið tengj-
ast lífinu á Íslandi og bendir á
myndir af móablómum. „Þessi
pínulitlu, fallegu blóm sem
stinga upp kollinum alls staðar
og reyna að blómstra í urð og
sandi og í alls konar veðri. Ég
blanda konum inn í þetta, enda
alin upp af sterkum og falleg-
um konum og á tvær glæsileg-
ar systur. Mér finnst það sama
gilda um konurnar á Íslandi og
blómin. Þær eru seigar.“
Seigari en í Seattle?. „Já, þær
eru harðgerari konurnar hér en
fegurðinni er samt ekki fórnað,
það er sami fínleikinn sem ein-
kennir íslenskar konur og blóm.“
Þetta er sjöunda einkasýning
Rögnu í Listhúsi Ófeigs. Þar
eru 24 ný málverk, öll unnin
í olíu á striga. Ragna tekur á
móti sýningargestum í dag
milli klukkan 16 og 19 og í
framhaldinu verður sýning-
in opin milli 10 og 18 virka
daga og laugardaga milli 11
og 16 til 9. september.
gun@frettabladid.
Birta að brjótast gegnum ský
blandast eilífri heimþrá
Þótt Ragna Sigrúnardóttir búi í Seattle þá málar hún íslenskar konur og móa-
blóm og segir sömu seiglu og fínleika einkenna hvort tveggja. Hún opnar
sýninguna Einurð í dag í Listhúsi Ófeigs við Skólavörðustíg 5.
LISTAKONAN Mér finnst seiglan eink-
ennandi fyrir Íslendinga, enda er Seigla
titill einnar myndarinnar,“ segir Ragna.
FRÉTTABLAÐIÐ/GVAÓtrúlegt
úrval íbúða til sölu
eða leigu!
STÆRSTI
HÚSNÆÐISVEFUR
LANDSINS
1
4
-0
8
-2
0
1
5
2
1
:3
3
F
B
1
2
0
s
_
P
0
9
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
9
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
2
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
2
6
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
5
C
8
-8
5
4
0
1
5
C
8
-8
4
0
4
1
5
C
8
-8
2
C
8
1
5
C
8
-8
1
8
C
2
8
0
X
4
0
0
8
A

F
B
1
2
0
s
C
M
Y
K