Dagrenning - 01.12.1953, Page 37

Nokkru fvrir tunglmyrkvann hafði Heró-
des sent áríðandi skilaboð til Rómar þar sem
hann lýsti framferði Antipaters sonar síns
og bað urn úrskurð Ágústusar keisara. Og
Josephus tekur það fram, að „sendimenn
Heródesar hröðuðu för sinni til Rómar.“
Þegar þess er gætt, að sendimennirnir þurftu
að flýta sér, hefir ferðin til Rómar og tíminn,
sem þeir biðu eftir svarinu, áreiðanlega ekki
tekið meira en fjóra mánuði, í mesta lagi.
Þar sem svar Ágústusar barst fáeinum dög-
um fyrir dauða Heródesar hafa ekki getað
verið liðnir fullir fjórir mánuðir frá tungl-
myrkvanum, og líklega talsvert styttra, því
frásögn Joseplmsar ber með sér, að nokkur
tími hafi liðið frá ]rví að sendimennirnir
lögðu af stað til Rórnar og þangað til tungl-
mvrkvinn varð. Eins og sagt hefir verið, and-
aðist Heródes nálægt tveim mánuðum Rrir
páska, og þegar sendimennirnir lögðu af stað
til Rómar hefir hann ekki átt eftir fulla fjóra
mánuði ólifað. Það hefir því verið talsvert
innan ruð sex mánuði til páska þegar tungl-
mvrkvinn varð, hvaða ár sem það hefir verið.
Til þess að ganga úr skugga um, hvaða
tunglmyrkva Josephus á við, þurfum vér að
finna myrkva, sem fullnægir eftirfarandi skil-
yrðum:
í. Það mega ekki hafa verið minna en
tveir mánuðir, en talsvert innan við sex
mánuði til páska, þegar hann varð.
2. Þarf að liafa sézt fyrri hluta nætur frá
Jerúsalem.
3. Nokkuð stór, svo að menn hafi tekið
eftir honum.
Öll árin á tímabilniu frá 4 f. K. til 3 e. K.
sem söguritarar (í fornöld, á miðöldum og
síðari tímum) hafa sitt á hvað talið dánarár
Heródesar, varð ekki nerna einn tunglmyrkvi,
sem fullnægir þessum skilyrðum. Þessi eini
myrkvi, sem fullkomlega samrýmist framan-
greindum aðstæðum, varð að kvöldi h. 29.
desember árið 1 f. K. Hann varð nákvæm-
lega þremur mánuðum fyrir páska, sem þá
byrjuðu að kvöldi h. 27. marz árið 1 e. K.
Tunglið var þegar myrkvað þegar það kom
upp hjá Jerúsalem, um sólsetur, og myrkv-
inn stóð yfir í fjórar stundir, svo að jafnvel
börn gátu ^éð hann áður en þau voru látin
hátta, og þannig kemur þetta nákvæmlega
heim við frásögn Josephusar: „Og þetta sama
kvöld varð tunglmyrkvi“. Enn fremur var
myrkvi þessi um 7 digit, eða m. ö. o. meira
en hálf tunglkringlan var hulin.1)
Af frásögn Josephusar um þessa atburði,
sem drepið hefir verið á hér að framan, kem-
ur það skýrt fram, eins og vér sjáum, að Heró-
des hefir dáið nálægt tveimur mánuðum
1) Josephus minnist einnig á atvik, sem skeði á
föstudegi Gyðinga, í sambandi við æðsta prestinn,
Mattliias, sem Heródes hefir auðsjáanlega \rikið úr
embætti daginn, sem tunglmvrkvinn varð, en þetta
hafa sumir talið riðbótar sönnun á ártalinu. Hið
sanna er, að föstudagur var hjá Gvðingum aðeins
fjórum dögum fvrir tunglmyrk\rann 29. desember
árið 1 f. K. þ. e. Tebet-fastan (h. 10. Tebet, sem
var 25. desember). En þetta er sú fasta, sem við er
átt, þvi bæði Mishna og Talmund (sbr. L’Etrange)
nefna þetta atvik í sambandi við Matthías æðsta
prest og segja að þessi föstudagur liafi verið hinn
mikli afplánunardagur, þ. e. friðþægingardagurinn,
en hann er, eins og vér vitum, alltaf annaðhvort í
september eða október. (Árið 3. f. K. var hann þann
27. september.) En þótt getið sé um þennan föstudag
er það vita gagnslaust sem sönnun á ártalinu, því
að Josephus tekur ekki fram, livaða ár þetta atvik
hafi skeð. Orðrétt segir hann á þessa leið: „í emb-
ættistíð þessa Matthíasar æðsta prests kom það fyrir,
að annar maður var skipaður æðsti prestur einn dag,
einmitt daginn, sem Gyðingar halda föstu.“ Allt og
sumt, sem skýrt er frá, er það, að fastan hafi verið
einhverntíma i embættistíð Matthíasar og orðalagið
bendir jafnvel til þess, að það hafi verið eitthvert
annað ár en tunglmyrkaárið. Takið eftir þvi, að Jos-
ephus lætur engin orð falla í þá átt, að tunglmyrkv-
inn og fastan hafi verið á sama tíma.
DAGRENNING 35