Morgunblaðið - 25.02.2015, Blaðsíða 39

39
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 25. FEBRÚAR 2015
Franski leikstjórinn RachidBouchareb er gestur ákvikmyndahátíðinniStockfish, sem nú er
haldin í Reykjavík, og eru þrjár
mynda hans sýndar á hátíðinni, þar
á meðal sú nýjasta, Handan múr-
anna (Two Men in Town). Þrjár
mynda hans hafa verið tilnefndar
til Óskarsverðlauna sem besta er-
lenda myndin, þar á meðal Heima-
menn (Indigène), sem sýnd er á
hátíðinni. Í þeirri mynd er fjallað
um mismunun hermanna frá Norð-
ur-Afríku, sem börðust í sveitum
frjálsra Frakka í síðari heimsstyrj-
öld. Í lok myndar var tekið fram að
eftirlaun hermanna frá nýlendum
Frakka hefðu verið fryst 1959,
skömmu áður en þær fengu sjálf-
stæði, og gilti einu þótt hermenn-
irnir byggju í Frakklandi. Eftir að
myndin var sýnd var það leiðrétt.
Í Handan múranna leikur Forest
Whitaker fanga, sem fær reynslu-
lausn eftir að hafa setið inni í 18 ár,
og Harvey Keitel lögreglustjóra,
sem getur ekki á heilum sér tekið
vegna þess að morðingi aðstoðar-
manns hans skuli ganga laus á
meðan fórnarlamb hans hvíli undir
grænni torfu. Myndin er endur-
gerð samnefndrar franskrar mynd-
ar frá 1973 þar sem Alain Delon og
Jean Gabin voru í aðalhlutverkum.
Persóna Whitakers, William
Garnett, hefur snúist til íslams og
hefur í hyggju að snúa við blaðinu,
eignast fjölskyldu og lifa heiðvirðu
lífi, en veit að við minnsta feilspor
verður honum stungið inn aftur.
Til þess að halda sig á beinu braut-
inni nýtur hann stuðnings skilorðs-
fulltrúa síns, sem Brenda Blethyn
leikur. Lögreglustjórinn vinnur
hins vegar gegn honum og gamall
vitorðsmaður úr glæpaheiminum –
leikinn af Luis Guzmán, sem eng-
um virðist detta í hug að fá til ann-
ars en að leika óþokka – lætur
hann ekki í friði og reynir að draga
hann aftur inn í undirheimana.
Myndin er stjörnum prýdd og
valinn leikari í hverju hlutverki
sem ýmist hefur verið tilnefndur
eða unnið til Óskarsverðlauna.
Einhvern veginn nær hún þó aldrei
flugi. Persóna Keitels er ósannfær-
andi. Myndin gerist í Nýju-
Mexíkó, skammt frá landamærum
Mexíkó. Snemma í myndinni kem-
ur lögreglustjórinn þar að sem
óbreyttir borgarar hafa tekið lögin
í sínar hendur og handsamað ólög-
lega innflytjendur, sem hafa laum-
að sér yfir landamærin frá Mexíkó.
Keitel hundskammar þá með þeim
orðum að maður framfylgi ekki
lögunum með því að brjóta þau.
Það vefst hins vegar ekki fyrir
honum að ganga á svig við lögin
þegar kemur að Garnett. Það er
alltaf gaman að sjá Keitel á hvíta
tjaldinu, en hann hefur oft fengið
heilsteyptari hlutverk.
Whitaker er sömuleiðis slunginn
leikari. Hann gengur um klæddur
jakkafötum, með gleraugu og
skegg og minnir á Malcolm X.
Honum tekst vel að túlka þögla
angist þess, sem hyggst snúa lífi
sínu við en losnar ekki undan fortíð
sinni. Hún blasir við í hvert skipti
sem hann snýr sér við.
Breska leikkonan Brenda Blet-
hyn kemur með ferskan blæ inn í
myndina í hlutverki skilorðs-
fulltrúans, sem gengur fram af lög-
reglustjóranum þegar hún segir
honum að eitt lykilatriði hafi
reynst sér vel í sínu starfi og það
sé „traust“. Hún lítur á það sem
sitt hlutverk að halda Garnett rétt-
um megin við strikið og sam-
bandið, sem þróast á milli hennar
og fangans fyrrverandi er einn
helsti styrkleiki myndarinnar.
Ekki má heldur gleyma litlum,
en öflugum þætti Ellen Burstyn,
sem sýnir að það þarf síður en svo
að vera til trafala að vera kominn á
níræðisaldur.
Í leit að börnum
sínum í London
Blethyn er í burðarhlutverki í ann-
arri mynd Boucharebs, sem sýnd
er á hátíðinni, London River, frá
2009. Þar leikur hún á móti Sotigui
Kouyaté, sagnaþul eða griot og
leikara frá Malí. Bouchareb fékk
augastað á Blethyn eftir að hann
sá hana leika í mynd Mikes Leighs,
Secrets and Lies, og sá hana fyrir
sér í mynd þar sem Kouyaté yrði
mótleikarinn. Hann hafði lengi
langað að gera mynd þar sem
harmleikur tengir kristinn mann
og múslima og þeir þurfa að takast
á við það sem skilur þá að. Sömu-
leiðis hafði hann langað til að gera
mynd, sem sýndi að hryðjuverk
bitna ekkert síður á múslimum en
öðrum.
Í myndinni hrinda hryðjuverkin í
London 7. júlí 2005 þar sem 56
manns létust og rúmlega 700
manns særðust atburðarásinni af
stað.
Persóna Blethyn býr á eynni Gu-
ernsey og heldur til London að
leita dóttur sinnar þegar hún nær
ekki í hana. Kouyaté leikur skóg-
arvörð, sem fór upprunalega til
Frakklands frá Malí til að vinna
fyrir fjölskyldu sinni, en hefur ekki
verið í neinum samskiptum við
hana svo árum skiptir. Hann hefur
ekki séð 21 árs gamlan son sinn í
15 ár. Nú er hann sendur til Lond-
on til að leita sonarins.
Hvorugt þeirra veit hvað börnin
þeirra aðhafast, þótt Kouyaté sé
öllu fáfróðari um son sinn, en Blet-
hyn um dóttur sína.
Blethyn er full tortryggni þegar
hún kemur til London þar sem
„allt er krökkt af múslimum“ svo
notuð séu hennar orð. Henni fellur
allur ketill í eld þegar hún kemst
að því að dóttir hennar hafi verið í
tímum í arabísku og spyr sig til
hvers í ósköpunum fólk læri arab-
ísku.
Blethyn er full tortryggni í garð
Kouyatés í upphafi, en leiðir þeirra
skerast hvað eftir annað í leitinni
að börnunum og smám saman
myndast samband milli þessa ger-
ólíka fólks.
Blethyn er stórkostlegur leikari
og lætur lesa allan skala tilfinning-
anna úr andliti sínu. Það er með
ólíkindum hvernig hún getur
sveiflast milli vonar og ótta. Kou-
yaté er andstæða hennar, haggast
ekki á yfirborðinu sama hvað á
dynur og þegar linsa kvikmynda-
vélarinnar beinist að hinum svip-
sterka leikara er eins og hún fest-
ist við hann. Frammistaða
Kouyatés er þeim mun magnaðri
vegna þess að hann var fárveikur
meðan á tökum stóð og þurfti að
vera í öndunarvél á milli atriða.
Kouyaté hreppti Silfurbjörninn á
kvikmyndahátíðinni í Berlín fyrir
leik sinn. Hann lést í apríl 2010.
Bouchareb er Frakki af als-
írskum uppruna og segir að í sér
togist á yfirvegun múslimans gagn-
vart örlögunum og óþol Frakkans.
Kannski má segja að Blethyn og
Kouyaté endurspegli þessar and-
stæður í leikstjóranum.
Leikstjórinn lætur söguna ger-
ast í kringum hryðjuverkin í Lond-
on, en skírskotun sögunnar og boð-
skapur er almennur. Við kunnum
að vera ólík, en eigum þó meira
sameiginlegt en sundrar okkur.
Eigum meira sameigin-
legt en sundrar okkur
Í klóm fortíðar Harvey Keitel í hlutverki lögreglustjórans gerir Forest
Whitaker grein fyrir því að hann verðskuldi ekki að vera á lífi.
Örvæntingarfull leit Sotigui Kouyaté og Brenda Blethyn reyna að ná áttum
í leit sinni að börnum sínum eftir hryðjuverkin í London 2005.
Bíó Paradís
Handan múranna bbbnn
Leikstjóri: Rachid Bouchareb. Leikarar:
Forest Whitaker, Harvey Keitel, Brenda
Blethyn, Dolores Heredia, Luis Guzmán,
og Ellen Burstyn. Frakkland, 2014. 120
mín.
KARL BLÖNDAL
KVIKMYNDIR
London River bbbbn
Leikstjóri Rachid Bouchareb. Leikarar:
Brenda Blethyn, Sotigui Kouyaté,
Francis Magee, Sami Bouajila og
Roschdy Zem. Frakkland, 2009. 88 mín.
Pólverjar fagna því að Óskarsverð-
launin fyrir bestu erlendu kvikmynd-
ina hafi loksins fallið þeim í skaut, í
níunda skipti sem pólsk kvikmynd
keppti um verðlaunin. Þekktir leik-
stjórar á borð við Roman Polanski og
Andrzej Wajda hafa verið tilnefndir
fyrir kvikmyndir sínar en ekki
hreppt þau.
Athygli vakti að hinn pólski leik-
stjóri kvikmyndarinnar Ida, Pawel
Pawlikowski, lét það ekki trufla
þakkarávarp sitt við afhendingu
Óskarsverðlaunanna í Hollywood á
sunnudagskvöldið þótt stjórnendur
dagskrárinnar hefðu hækkað í tón-
listinni þegar hann byrjaði að tala og
þakka fyrir sig. Hann hélt áfram og á
endanum var tónlistin lækkuð og
hann fékk að ljúka ræðu sinni.
Í umfjöllun um sigur Idu í The
New York Times, líkja blaðamenn
þrjósku leikstjórans á sviðinu við
áratuga baráttu pólskra kvik-
myndagerðarmanna við að hljóta
viðurkenningu umheimsins fyrir
framúrskarandi kvikmyndagerð.
„Þetta er gríðarlegt gleðiefni fyrir
allar kynslóðir pólskra kvikmynda-
gerðarmanna sem hefur dreymt um
Óskarsverðlaunin, í áratugi. Og loks-
ins eru þau komin,“ segir Krzysztof
Zanuzzi, einn þekktasti leikstjóri
Póllands sem er 75 ára. Pólskir fjöl-
miðlar veltu sér upp úr verðlaun-
unum á mánudag og var þakkar-
ræða Pawlikowskis sýnd aftur og
aftur í sjónvarpi. Stjórnmálamenn
sem menningarforkólfar ræddu í
viðtölum um mikilvægi verð-
launanna, meðal annars fyrir menn-
ingarímynd Póllands.
Ida er svarthvít kvikmynd sem
fjallar um unga nunnu sem uppgötv-
ar að hún er með gyðingablóð í æðum
og fer að kanna leyndarmál fjöl-
skyldu sinnar frá seinni heims-
styrjöldinni, myrkum kafla í sögu
landsins. Kvikmyndin hefur af þeim
sökum einnig verið umdeild í Pól-
landi, því mörgum íbúum landsins
finnst að sú staðreynd að þýskar út-
rýmingarbúðir voru í landinu, og að
gyðingar voru ofsóttir af hluta þjóð-
arinnar, valdi enn þeim misskilningi
umheimsins að Pólverjar beri ábyrgð
á helförinni, í stað þýskra nasista,
frekar en að vera fórnarlömb hennar.
Pólverjar gleðjast einnig yfir því
að kvikmyndatökumaður Idu var til-
nefndur fyrir sín störf og þá kepptu
tvær pólskar stuttar heimildar-
kvikmyndir um verðlaun, en hrepptu
þau þó ekki. Um 50 kvikmyndir í
fullri lengd eru nú gerðar árlega í
Póllandi.
Music Box Films
Langþráð Leikkonan Agata Trzebuchowska í aðalhlutverki pólsku kvik-
myndarinnar Ida sem var valin besta erlenda myndin á Óskarshátíðinni.
Pólskur Óskar í
níundu tilraun
Billy Elliot (Stóra sviðið)
Fös 6/3 kl. 19:00 frums. Fim 19/3 kl. 19:00 8.k. Sun 12/4 kl. 19:00 13.k
Lau 7/3 kl. 19:00 2 k. Fös 20/3 kl. 19:00 aukas. Fim 16/4 kl. 19:00 14.k
Sun 8/3 kl. 19:00 3.k. Sun 22/3 kl. 19:00 9.k Fös 17/4 kl. 19:00 15.k
Þri 10/3 kl. 19:00 aukas. Fim 26/3 kl. 19:00 aukas. Sun 19/4 kl. 19:00 aukas.
Mið 11/3 kl. 19:00 4.k. Fös 27/3 kl. 19:00 aukas. Mið 22/4 kl. 19:00
Fim 12/3 kl. 19:00 5.k. Sun 29/3 kl. 19:00 10.k Fim 23/4 kl. 19:00
Sun 15/3 kl. 19:00 6.k. Mið 8/4 kl. 19:00 11.k Fös 24/4 kl. 19:00
Þri 17/3 kl. 19:00 aukas. Fim 9/4 kl. 19:00 12.k Sun 26/4 kl. 19:00
Mið 18/3 kl. 19:00 7.k. Lau 11/4 kl. 19:00 aukas. Mið 29/4 kl. 19:00
Fjölskyldusýning í hæsta gæðaflokki
Lína langsokkur (Stóra sviðið)
Lau 28/2 kl. 13:00 Sun 15/3 kl. 13:00 Sun 29/3 kl. 13:00
Sun 1/3 kl. 13:00 Lau 21/3 kl. 13:00 Sun 12/4 kl. 13:00
Sun 8/3 kl. 13:00 Sun 22/3 kl. 13:00 Sun 19/4 kl. 13:00
Lau 14/3 kl. 13:00 Lau 28/3 kl. 13:00 Sun 26/4 kl. 13:00
Sterkasta stelpa í heimi er mætt á Stóra sviðið
Kenneth Máni (Litla sviðið)
Fös 27/2 kl. 20:00 Lau 7/3 kl. 20:00 Lau 14/3 kl. 20:00
Lau 28/2 kl. 20:00 Fim 12/3 kl. 20:00 Lau 21/3 kl. 20:00
Fös 6/3 kl. 20:00 Fös 13/3 kl. 20:00 Lau 28/3 kl. 20:00
Stærsti smáglæpamaður Íslands stelur senunni
Öldin okkar (Nýja sviðið)
Fös 27/2 kl. 20:00 Lau 28/2 kl. 20:00 Sun 1/3 kl. 20:00
Síðustu sýningar
Beint í æð (Stóra sviðið)
Fös 27/2 kl. 20:00 Lau 14/3 kl. 20:00 Fös 10/4 kl. 20:00
Lau 28/2 kl. 20:00 Lau 21/3 kl. 20:00 Lau 18/4 kl. 20:00
Fös 13/3 kl. 20:00 Lau 28/3 kl. 20:00 Lau 25/4 kl. 20:00
Sprenghlægilegur farsi
Ekki hætta að anda (Litla sviðið)
Fim 26/2 kl. 20:00 Sun 1/3 kl. 20:00
Síðustu sýningar
Taugar - Íslenski dansflokkurinn (Nýja sviðið)
Fim 26/2 kl. 20:00 5.k.
Tvö nýstárleg og óhefðbundin dansverk
Beint í æð! –★★★★ , S.J. F.bl.