Bókasafnið - 01.09.2009, Page 7

Undanfarin ár hefur sú þróun átt sér stað, bæði á Íslandi
og erlendis, að formleg menntun hefur almennt hlotið
meira vægi. Er þá litið til þess að háskólamenntun, einkum
framhaldsmenntun á háskólastigi, þykir stöðugt vera
mikilvægari og eftirsóknarverðari. Ætlunin er að gera hér
örstutt grein fyrir stefnu Háskóla Íslands um uppbyggingu
doktorsnáms og fjalla einnig um samstarf um doktorsnám
í bókasafns- og upplýsingafræði á Norðurlöndunum og í
Baltnesku ríkjunum.
Stefna Háskóla Íslands um uppbyggingu doktorsnáms
Háskóli Íslands hefur einsett sér að vera leiðandi afl í
uppbyggingu íslensks þekkingarsamfélags og hefur jafnframt
sett sér það langtímamarkmið að skipa sér í röð bestu
háskóla í heimi. Það markmið getur ekki náðst nema með
því að efla mjög rannsóknarstarf við skólann og auka einnig
mjög samstarf við erlenda háskóla og rannsóknastofnanir.
Meðal þeirra leiða sem skilgreindar hafa verið til að ná þessu
markmiði er að efla doktorsnám stórlega við skólann. Skólinn
hefur sett fram stefnu fyrir tímabilið 2006 til 2011 þar sem
ætlunin er að auka verulega fjölda brautskráðra doktora og
er stefnt að því að fjöldi þeirra verði að minnsta kosti 65 árið
2011 (Háskóli Íslands, 2006).
Með því að stuðla að uppbyggingu doktorsnáms lítur
Háskólinn svo á að sé hægt að styrkja stöðu skólans sem
alþjóðlega viðurkennds rannsóknaháskóla og honum
jafnframt gert það kleift að gegna hlutverki sínu sem æðsta
menntastofnun þjóðarinnar. Doktorsnemum hefur farið
mjög fjölgandi við Háskólann á undanförnum árum; árið
1999 voru þeir 36 talsins en voru orðnir 318 í upphafi árs
2009. Á félagsvísindasviði eru alls 86 doktorsnemar (Háskóli
Íslands, 2009). Í stefnu skólans er lögð rík áhersla á að gæði
doktorsnámsins sé sambærilegt við það sem gerð er krafa um
við virta erlenda háskóla. Jafnframt kemur krafa um alþjóðlegt
samstarf víða fram í stefnunni (Háskóli Íslands, 2006).
Undanfarin ár hafa íslenskir bókasafns- og upplýsinga-
fræðingar verið ötulir við að bæta við sig meistaranámi og
hafa þar með eflt menntunarstig stéttarinnar. Samkvæmt
Skrá um doktorsritgerðir Íslendinga sem unnin er af starfsfólki
Landsbókasafns Íslands–Háskólabókasafns (2009) hafa
fjórir Íslendingar jafnframt lokið doktorsprófi í greininni.
Nágrannaþjóðirnar eru hins vegar komnar skrefi á undan
en þar fer bókasafns- og upplýsingafræðingum með
doktorsgráðu mjög fjölgandi. Sömu þróun má sjá hjá öðrum
háskólagreinum á Íslandi þar sem doktorsnám hefur verið að
eflast mikið. Það er því nauðsynlegt fyrir íslenska bókasafns-
og upplýsingafræðinga sem stétt að stefna að því að lyfta
menntunarstiginu hér á landi enn frekar. Það skiptir máli að
íslenskir bókasafns- og upplýsingafræðingar standi jafnfætis
kollegum sínum erlendis og það skiptir ekki síður máli að þeir
verði ekki eftirbátar annarra stétta með háskólamenntun á
Íslandi.
NORSLIS - Samstarf um doktorsnám í bókasafns-
og upplýsingafræði
Samstarf um doktorsnám í bókasafns- og upplýsingafræði
milli skóla og háskóladeilda á Norðurlöndunum hefur
verið í gangi frá því árið 1998. Samstarfið hófst fyrst með
samstarfsneti sem kallaðist NordIS-Net (Nordic Information
Studies Research Education NETwork) og var styrkt til fimm
ára af Norfa (1998-2002) en samstarfsaðilar í því voru 11
háskólar og háskóladeildir á Norðurlöndunum. Árið 2004
tók NORSLIS (Nordic Research Scool in Library and
Information Science) við sem samstarfsnet um doktorsnám
og fékk þá til þess styrk frá NordForsk til fimm ára (2004-
2008). Þá bættust háskóladeildir í Baltnesku ríkjunum
einnig við í samstarfsnetið þannig að alls stóðu 14 háskólar
og háskóladeildir að náminu (Lepik, 2005). Samstarf um
doktorsnám milli þessarra þjóða byggir því á 11 ára grunni
7
NORSLIS - Samstarf um doktorsnám í bókasafns- og
upplýsingafræði á Norðurlöndunum og í Baltnesku ríkjunum
Dr. Ágústa Pálsdóttir, dósent í
bókasafns- og upplýsingafræði,
félags- og mannvísindadeild
Háskóla Íslands