Bókasafnið - 01.09.2009, Síða 23

23
Lestur er íþrótt. Allir þurfa að læra að lesa. Síðan er mikilvægt
að halda þeirri kunnáttu við með sífelldum lestri, bæði
fræðiefnis og yndis. Þjálfa lestrartólin, augun og heilann.
Lestrariðkun er holl heilastarfsemi.
Bókasöfnin eru orkustöðvar lestraríþróttarinnar. Þar fer
fram stanslaus ummyndun orku í þúsundum heilabúa. Fólk
á öllum aldri gengur, hleypur, tekur strætó eða hjólar (sumir
koma í einkabíl eða leigubíl) í bókasafnið sitt, velur sér bækur
og annað efni til að taka með sér heim að lesa. Slík hreyfing,
til og frá bókasafninu sínu, er bæði holl og hressandi. Hitt
er nú líka staðfest af rannsóknum vísindamanna (m.a.
Markku, T. Hyypa ofl. í Leisure participation predicts survival: a
population-based study in Finland....) að lestur bóka og notkun
bókasafns lengir líf fólks. Niðurstöður kannana sýna að þetta
athæfi er líklegra til að lengja lífdaga okkar heldur en önnur
líkamsrækt. Annað sem kemur fram er það að fólk sem reykir
en les ekki lifir skemur en það sem reykir og les! Með öðrum
orðum: lestur lengir líf og notkun bókasafna er talið vera
það félagslega athæfi sem tekur fram reglulegri líkamsrækt
í þrekmiðstöðvum eða íþróttahúsum. Bókasöfnunum, sem
rekin eru af sveitarfélögum fyrir almenning, má þannig líkja
við heilsuverndarstöðvar.
Einsog bókasafnsfólk hefur lengi vitað er heilinn líffæri
sem þarf þjálfun og örvun til þess að starfa vel. Lestur er besta
heila-ræktin og að ganga í bókasafnið reglulega er bæði
hollara og miklu ódýrara en mörg önnur afþreying.
Íþróttir eru sjálfsagt af hinu góða og margt jákvætt
um þær að segja en það er bara svo margt annað sem er
líka hollt og gott. Og lestur er þar í toppsæti. Bókasafnið
þitt er líkamsræktarstöð og þrekmiðstöð auk þess að vera
menningarmiðstöð. Það er snjallt að skreppa á bókasafnið sitt
og þjálfa heilann.
Dæmisaga konunnar sem segir að lestur sé bestur
„Ég varð veik um árið og þurfti að gangast undir nokkrar
svæfingar á skömmum tíma. Ég er frekar bókelsk en var allt í
einu hætt að lesa og orðin þrælgleymin. Mér fannst þetta hið
versta mál, enda alltaf haldið mér í hreyfingu og ætti því að
vera í fullu fjöri. Líkaminn kominn af stað en lesturinn vafðist
fyrir mér. Hélt ekki athygli við lestur né aðrar upplýsingaveitur.
Mér fannst ég ekkert muna og ekki haldast við neitt. Eitthvað
varð ég að gera. Þá datt mér í hug að ég þyrfti að fá mér
einkaþjálfara, en heimfæra það upp á heilaþjálfun. Ég skráði
mig í skóla. Í heilan vetur sat ég á skólabekk og kláraði námið.
Þetta var sem sé mín einkaheilaþjálfun. Ég varð að lesa því
öllum áföngunum lauk með prófi. Minnið stórlagaðist og ég
gat lesið aftur með fullri athygli. Að mínu viti er lestur bestur.
Hann bjargaði mér frá minnisleysi og gleymsku.“
Annað dæmi má taka af Bókmenntaklúbbi Hana nú í
Kópavogi sem hefur nú starfað í yfir 23 ár. Í honum eru félagar
sem hafa verið þar frá byrjun og eru enn að lesa komnir hátt
á tíræðisaldur. Og mæta á hvern fund hvernig sem viðrar. Þarf
frekari vitna við?
Augun eru aðveita minnis og minninga
Augun eru líffæri sem líka þarfnast þjálfunar og lestur er
ágætur til slíks – en jafnframt þarf að hvíla sig á lestrinum
öðru hvoru til þess að ofgera ekki augunum. Þá kemur að
hliðarverkun lestursins sem er minnið. Með því að lesa
söfnum við minningum annarra inn í heilabúið. Og þegar
okkur líkar eitthvað sem við lesum meira en annað, leggjum
við á okkur að læra það utan að. Með því móti getum við
endalaust, og hvenær sem er, kallað það fram, meðal annars
með lokuð augun (augun í hvíld) og farið með það í huganum
eða upphátt!
Í greininni Besök ofte ditt lokale bibliotek og lev lenger segir
m.a.: „Bókasafnið er opinbert svæði þar sem fólk af ýmsum
stigum hittist óttalaust. Þar geta tekist kynni og samneyti án
tillits til aldurs, kyns eða þjóðfélagsstöðu. Bókasafnsheimsókn
Maður lifir lengur með því að fara oft í bókasafnið sitt!
Hrafn Harðarson og Margrét Sigurgeirsdóttir