Bókasafnið - 01.09.2009, Side 28

28
bókasafnið
Eitt af markmiðum stefnu stjórnvalda er að tryggja aðgengi
allra að menningu með samfélagsleg og lýðræðisleg gildi
að leiðarljósi. Listbókasöfnin bjóða alla velkomna að nýta
sér þjónustu þeirra á staðnum og eitt þeirra er hefðbundið
útlánasafn. Ritakostur allra safnanna er nú skráður í Gegni sem
auðveldar aðgengi að listupplýsingum. Þegar þessi rannsókn
var gerð var mikið af ýmis konar íslenskum listupplýsingum
eins og tímaritsgreinum og smáefni enn óskráð eða skráð í
innanhússkerfi. Þessu vilja starfsmenn bæta úr og Listasafn
Íslands hefur það á stefnuskrá sinni að auka rafrænt aðgengi
að þeim sérhæfðu upplýsingum sem safnið hefur að geyma.
Niðurlag
Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna hvort stefnur
tiltekinna listbókasafna endurspegli á einhvern hátt opinbera
stefnu í menningarmálum. Niðurstöður gefa til kynna að um
ákveðin tengsl sé að ræða milli stefnumótunar listbókasafna
og stefnu stjórnvalda.
Opinber stefna í menningarmálum byggir á samspili
forskrifaðrar og sjálfsprottinnar nálgunar, þar sem forskrifaðri
stefnu er ætlað það hlutverk að skapa farveg fyrir listræna
starfsemi án þess að hlutast sé til um innihald. Sjálfsprottin
nálgun miðar að sveigjanleika og frelsi til listrænnar tjáningar.
Íslensk menningarstefna samræmist einkum arkitektalíkani
Chartrands, þar sem stuðningur við menningu og listir er
talinn hafa samfélagslegt og lýðræðislegt gildi. Fjárveitingar
úr sjóðum eiga að vera á faglegum grunni og með reglu
hæfilegrar fjarlægðar að leiðarljósi.
Starfsemi íslenskra listbókasafna byggist á stefnu hvort sem
hún er skjalfest eða ekki. Stefna safnanna mótast þó einkum
af framkvæmd og hefur sjálfsprottna nálgun sem á sér stoð
í hefðum og venjum, samráði og sveigjanleika og tekur mið
af aðstæðum hverju sinni. Meðal þeirra þátta sem áhrif hafa
á stefnumótun listbókasafna eru stjórnsýsla, móðurstofnun,
menning og samfélag. Söfnin heyra til listastofnana sem
yfirleitt starfa í síkviku umhverfi og sama gildir einnig um
starfsumhverfi bókasafna. Af því má draga þá ályktun að
sjálfsprottin nálgun henti vel. Stofnanamenning safnanna
sem meira og minna er samtvinnuð umhverfi þeirra dregur
fyrst og fremst dám af heimilislegri menningu og einkennist
af gagnkvæmri ráðgjöf og sveigjanleika.
Niðurstöður rannsóknarinnar auka skilning á eðli
stefnumótunar þessara listbókasafna með hliðsjón af
starfsumhverfi þeirra og mætti nota sem grundvöll að mótun
framtíðarstefnu. Á svipaðan hátt getur sú nálgun sem hér er
stuðst við einnig átt erindi víðar. Atburðir síðustu mánaða
hafa sýnt það og sannað að við lifum í síkviku umhverfi þar
sem hlutir geta skyndilega tekið óvænta stefnu. Og það á
ekki bara við um listsamfélagið. Þeir sem móta stefnu mega
því ætíð gera ráð fyrir því að hluti forskrifaðrar stefnu komi
aldrei til framkvæmda vegna utanaðkomandi áhrifa og þess í
stað verði til ný stefna sem ekki hafi verið gert ráð fyrir. Það að
vera opinn fyrir þessari óvæntu stefnu sem hefur sjálfsprottna
nálgun, ýtir undir sveigjanleika og getur gert stjórnendum
kleift að bregðast skjótt við breyttum aðstæðum.
Heimildir:
Berrio, A. A. (2003). Organizational culture and organizational learning
in public, non-profit institutions: A profile of Ohio State University
Extension. Journal of Extension, 41(2). Sótt 12. apríl 2007 af http://
www.joe.org/joe/2003april/a3.shtml.
Björn Th. Björnsson. (1964). Íslensk myndlist á 19. og 20. öld: Drög að
sögulegu yfirliti I. Reykjavík: Helgafell.
Byrnes, W. J. (2003). Management and the arts (3rd ed.). Amsterdam;
Boston, Mass.: Focal Press.
Cameron, K. S. og Quinn, R. E. (1999). Diagnosing and changing
organizational culture: Based on the competing values framework.
Reading, Mass.: Addison-Wesley.
Chartrand, H. H. og McCaughey, C. (1989). The arm’s length principle and
the arts: An international perspective. Sótt 3. október 2005 af http://
www.culturaleconomics.atfreeweb.com/arm’s.htm. (Upphaflega
gefið út í M. C. Cummings og J. M. Davidson Schuster (ritstj.), Who’s
to pay for the arts?: The international search for models of support.
New York: American Council for the Arts).
Collins, K. (2003). Patrons, processes, and the professsion: Comparing
the academic art library and the art museum library. Journal of
Library Administration, 39(2), 77-89.
Duelund, P. (2003). Den nordiske kulturmodel: Sammendrag. Í P.
Duelund (ritstj.), The nordic cultural model (s. 531-581). Copenhagen:
Nordic Cultural Institute.
Fjármálaráðuneytið. (1993). Umbætur og nýskipan í ríkisrekstri. Sótt
14. mars 2007 af http://fjarmalaraduneyti.is/media/Utgefin_rit/
Umbaetur_og_nyskipan_i_rikisrekstri_1993.pdf.
Frank, P. (1999). Student artists in the library: An investigation of
how they use general academic libraries for. Journal of Academic
Librarianship, 25(6), 445-455.
Freitag, W. M. (1982). The indivisibility of art librarianship. Art Libraries
Journal, 8(Autumn), 23-39.
Gunnhildur Björnsdóttir. (2007). Menningarstefna og listbókasöfn. Óbirt
MPA-ritgerð: Háskóli Íslands, Félagsvísindadeild.
Jón Þorláksson. (18. júlí 1924). Þórarinn B. Þorláksson listmálari.
Morgunblaðið.
Kaarst-Brown, M. L., Nicholson, S., von Dran, G. M. og Stanton, J. M.
(2004). Organizational cultures of libraries as a strategic resource.
Library Trends, 53(1), 33.
Kingdon, J. W. (2003). Agendas, alternatives, and public policies (2nd ed.).
New York: Longman.
Lindblom, C. E. (1979). Still muddling, not yet through. Public
Administration Review, 39(6), 517-526.
Lucker, A. (2003). Evolution of a profession: The changing nature of art
librarianship. Journal of Library Administration, 39(2/3), 161-174.
Menntamálaráðuneytið. (2007). Menning: Listir, menningararfur, útvarp,
málrækt, íþróttir, æskulýðsmál. Reykjavík: Menntamálaráðuneytið.
Mintzberg, H., Ahlstrand, B. W. og Lampel, J. (1998). Strategy safari: A
guided tour through the wilds of strategic management. New York:
Free Press.
Mintzberg, H. og Waters, J. A. (1985). Of strategies, deliberate and
emergent. Strategic Management Journal, 6(3), 257-272.
Schneider, B. (1987). The people make the place. Personnel Psychology,
40(3), 437.
Stueart, R. D. og Moran, B. B. (2002). Library and information center
management (6th ed.). Greenwood Village, Colo.: Libraries
Unlimited.
Treacy, M. og Wiersema, F. (1993). Customer intimacy and other value
disciplines. Harvard Business Review, 71(1), 84.
Van den Berg, P. T. og Wilderom, C. P. M. (2004). Defining, measuring,
and comparing organisational cultures. Applied Psychology: An
International Review, 53(4), 570.