Bókasafnið - 01.06.2011, Side 53

53
bókasafnið 35. árg. 2011
Hugvísindasvið
Hlutfall ritgerða í opnum aðgangi á Hugvísindasviði var 79%,
sem er yfir meðallagi. Einungis 65% meistaranema á Hug-
vísindasviði velja opinn aðgang að sínum ritgerðum en 82%
nema í grunnnámi. Á Hugvísindasviði voru meistaranemar
aðeins 21% þeirra sem útskrifuðust í júní en nemar í grunn-
námi 79%.
Innan Hugvísindasviðs eru fjórar deildir með fjölbreytt
námsframboð. Deildirnar eru deild erlendra tungumála, bók-
mennta og málvísinda, guðfræði- og trúarbragðafræðideild,
íslensku- og menningardeild og sagnfræði- og heimspeki-
deild. Innan þessara deilda, sérstaklega íslensku- og menn-
ingardeildar eru margar ólíkar námsgreinar, svo sem kvik-
myndafræði, listfræði, táknmálsfræði og þýðingafræði. Hvað
varðar opinn aðgang var talsverður munur milli deilda í júní
en hér gildir hið sama og á Heilbrigðisvísindasviði að tölur
eru lágar í sumum greinum. Í deild erlendra tungumála, bók-
mennta og málvísinda luku til að mynda einungis þrír nem-
endur meistaraprófi og voru allar ritgerðirnar þrjár í opnum
aðgangi. Opinn aðgangur var líka algengur meðal nema sem
útskrifuðust úr grunnnámi eða 89%. Á Hugvísindasviði voru
allt frá 50% upp í 90% ritgerða í opnum aðgangi.
Menntavísindasvið
Á Menntavísindasviði var hlutfall ritgerða í opnum aðgangi
68% í júní 2010 sem er nokkuð undir meðallagi. Innan
Menntavísindasviðs eru þrjár deildir: íþrótta-, tómstunda-
og þroskaþjálfadeild, kennaradeild og uppeldis- og mennt-
unarfræðideild. Ef skipting milli grunnnáms og meistaranáms
hvað varðar opinn aðgang er skoðuð kemur í ljós að 88%
meistaranema á sviðinu velja opinn aðgang að ritgerðum
sínum en aðeins 66% nema í grunnnámi. Hér ber að nefna
að meistaranemar eru hlutfallslega mjög fáir á þessu sviði,
aðeins 37 eða 9% af heildarfjölda útskrifaðra af sviðinu.
Hvað varðar opinn aðgang var nokkur munur milli deilda
í júní, en hlutfall ritgerða í opnum aðgangi var ýmist undir
eða yfir meðaltali. Opinn aðgangur að ritgerðum nemenda í
grunnnámi allra deilda sviðsins var undir meðaltali í júní eða
63%-71% (íþrótta-, tómstunda- og þroskaþjálfadeild 63%,
kennaradeild 71% og uppeldis- og menntunarfræðideild
67%).
Verkfræði- og náttúruvísindasvið
Á Verkfræði- og náttúruvísindasviði var hlutfall ritgerða í
opnum aðgangi 75% sem er aðeins yfir meðallagi. Hlutfall rit-
gerða í opnum aðgangi minnkaði eftir því sem leið á veturinn.
Ef skipting milli grunnnáms og meistaranáms hvað varðar op-
inn aðgang er skoðuð í júní kemur í ljós að 79% meistaranema
á Verkfræði- og náttúruvísindasviði völdu opinn aðgang að
sínum ritgerðum og 73% nema í grunnnámi. Hér ber að nefna
að meistaranemar eru hlutfallslega fáir í öllum deildum, að-
eins 31 alls (eða 28% af heildarfjölda útskrifaðra af sviðinu).
Sama má segja um nemendur í grunnnámi en einungis 78
útskrifuðust af sviðinu í júní og af þeim skiluðu ekki nema
48 ritgerð í Skemmuna. Þess ber einnig að geta að í sumum
greinum á þessu sviði geta nemendur valið hvort þeir skila
lokaritgerð eða ekki og er því eðlilegt að skilatölur séu lágar
miðað við önnur svið.
Innan Verkfræði- og náttúruvísindasviðs eru sex deildir.
Þær eru iðnaðarverkfræði-, vélaverkfræði- og tölvunarfræði-
deild, jarðvísindadeild, líf- og umhverfisvísindadeild, raf-
magns- og tölvuverkfræðideild, raunvísindadeild og um-
hverfis- og byggingarverkfræðideild. Fjöldi útskrifaðra nema
er lágur í flestum deildum og hlutfallstölur um skil og opinn
aðgang segja því lítið. Í raunvísindadeild geta nemendur víða
valið hvort þeir skila ritgerð og sama á til dæmis við í tölvun-
arfræði en þar skilaði aðeins einn nemandi ritgerð af þeim sjö
sem útskrifuðust.
Á Verkfræði- og náttúruvísindasviði voru 71%-100% rit-
gerða í opnum aðgangi: (iðnaðarverkfræði-, vélaverkfræði-
og tölvunarfræðideild 71%, jarðvísindadeild 89%, líf- og um-
hverfisvísindadeild 68%, rafmagns- og tölvuverkfræðideild
100% (1 nemandi), raunvísindadeild 87% og umhverfis- og
byggingarverkfræðideild 75%). Eins og áður segir er lítið
hægt á álykta út frá þessum tölum þar sem fáir nemendur
liggja að baki tölfræðinni.
Viðbrögð við Skemmunni
Skemman hefur vakið almenna ánægju meðal flestra not-
enda. Borið hefur á jákvæðri umfjöllun hjá nemendum, kenn-
urum og almenningi. Oftar en einu sinni hefur höfundur
ritgerðar bent á það í fjölmiðlum að ritgerðin sé aðgengileg í
Skemmunni. Alloft berast fyrirspurnir frá nemendum sem út-
skrifuðust áður en Skemman kom til sögunnar um hvort þeir
geti skilað inn ritgerð sinni. Það er jákvætt en vandkvæðum
háð því tryggja þarf að ritgerðin sem skilað er inn sé óbreytt
frá þeirri sem skilað var inn á sínum tíma sem prentað eintak.
Oftast hefur verið gripið til þess ráðs að biðja leiðbeinanda
viðkomandi nemanda að staðfesta að um óbreytt eintak sé
að ræða.
Þó að viðbrögð við Skemmunni hafi að mestu leyti verið
góð hafa einnig heyrst neikvæðar raddir. Einn kennari skrif-
aði bréf með efnisheitið „Skemmustarfsemi – skemmdar-
starfsemi“ og fór fram á að ritgerð nemanda sem hann hafði
umsjón með væri fjarlægð úr Skemmunni. Nemandinn hafði
valið opinn aðgang. Annar kennari vildi láta loka ritgerð nem-
anda síns og taldi sig eiga höfundarétt að efni ritgerðarinnar
þar sem rannsókn nemandans hafði verið unnin af teymi.
Nokkrir nemendur hafa neitað að skila inn rafrænu eintaki af
ritgerð sinni. Ástæðurnar eru eflaust margvíslegar en oftast
er engin skýring gefin. Til bóta væri að Háskóli Íslands setti
skýrar reglur um skil og aðgang.
Samantekt
Ef deildir og svið Háskóla Íslands eru borin saman í júní sést
að ekkert eitt svið sker sig úr og deildirnar eru líka mjög mis-
munandi hvað varðar opinn aðgang. Það virðist því enn vera
að mörgu leyti handahófskennt hvaða nemendur velja opinn
aðgang og hverjir velja að loka aðgangi að ritgerð sinni. Innan
Félagsvísindasviðs er munurinn einna mestur þar sem laga-