Morgunblaðið - Sunnudagur - 12.04.2015, Blaðsíða 50

50 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 12.4. 2015
M
ér leið eins og einhver hefði
stolið æviminningum mín-
um áður en ég gat einu
sinni byrjað að skrifa þær,“
segir Lee Proud danshöf-
undur um augnablikið þegar hann sat einn í
bíói í Doncaster í Bretlandi og horfði á kvik-
myndina Billy Elliot. Hann hafði sest að í
borginni sem eiginmaður bankastjóra. Árið
var 2000 og Lee Proud aðeins þrítugur en
átti þegar að baki tvo gifturíka ferla í
skemmtanaiðnaði Bretlands. Hann hafði sleg-
ið í gegn á West End 13 ára gamall og stofn-
að hljómsveit sem naut talsverðrar velgengni.
Lifað drauminn. Á þessu augnabliki vissi
hann ekkert um að þessi sami Billy Elliot
myndi koma aftur inn í líf hans og skapa með
honum þriðja ferilinn sem einn eftirsóttasti
danshöfundur í heimi. Morgunblaðið átti
stund með Lee í anddyri Borgarleikhússins
og ræddi við hann um merkilegan feril sem
hófst á slóðum kolanámumanna og svipar
vissulega mjög til sögunnar um strákinn
Billy.
Lee Proud kom fyrst til Íslands eftir sím-
tal frá Bergi Þór Ingólfssyni. „Ég fann hann
eftir langa leit á netinu,“ segir Bergur. „Ég
hringdi í hann og hann var til í slaginn með
Mary Poppins. Mary Poppins varð bæði um-
fangsmesta og vinsælasta leiksýning allra
tíma á Íslandi og í leikhúsheiminum eru
margir á því máli að miklar kröfur Lees Pro-
uds og gott samstarf hans við aðra listræna
stjórnendur Borgarleikhússins hafi skipt
lykilmáli í velgengni sýningarinnar og jafnvel
skapað ný viðmið í uppsetningu söngleikja.
Því var ekki skrýtið að leitað væri aftur til
Prouds þegar Billy Elliot var á leiðinni á fjal-
irnar.
Farinn að dansa áður en
hann fór að ganga
En hvaðan kemur þessi Lee sem er kenndur
við stolt?
„Ég fæddist í Newcastle. Ólíkt því sem
margir halda er Newcastle talsverð menning-
arborg. Mikið af gömlum peningum þar,
Newcastle er á norðausturströnd Englands
og var miðstöð þungaiðnaðar allt frá iðnbylt-
ingu. Kol, skipasmíði og skriðdrekar. New-
castle minnir mig að mörgu leyti á Reykja-
vík, hún er köld og vot og mikil menningar-
borg. Fólkið þar býr yfir sömu mannlegu
hlýjunni og Íslendingar. Borgin hefur á und-
anförnum áratugum umbreyst og er orðin ein
mesta menningarborg Englands. Ég er tví-
buri, systir mín fæddist degi á undan mér
svo við eigum hvort sinn afmælisdaginn. Þess
utan á ég aðra systur og bróður sem lést árið
2008.“
Hvenær byrjaðir þú að dansa?
„Ef ég má vitna í Abba, þá segir mamma
að ég hafi verið farinn að dansa áður en ég
fæddist og farinn að syngja áður en ég fór að
tala. Þriggja, fjögurra ára var ég farinn að
setja upp sýningar, við systir mín smöluðum
krökkunum úr hverfinu heim og hún hélt
höfðum barnanna svo þau horfðu örugglega í
rétta átt, á mig. Foreldrar mínir höfðu alltaf
fullan skilning á þessu, þar sem pabbi var
sjálfur gítarleikari og söngvari The Animals.
Hann reyndar hætti í bandinu áður en þeir
slógu almennilega í gegn – mamma var kær-
asta hljómsveitarfélaga hans áður en þau
urðu ástfangin, svo að hann hætti vegna
hennar. Í Newcastle snýst allt um fótbolta,
St. James Park er í miðri borginni og blasir
við alls staðar að. Við bjuggum í miðborginni
og á laugardögum gekk ég á móti svart-
hvítum straumnum til að fara á eftirmiðdags-
sýningar leikhúsanna.
Ég krafðist þess af foreldrum mínum að
vera sendur í dans- og söngnám. Þau urðu
við því og höfðu frá upphafi skilning á því að
ég varð að dansa og syngja, varð að þroska
hæfileikana, sem ég var alltaf viss um að ég
hefði.“
Lék með Catherine Zeta-Jones
í Bugsy Malone
Lee þurfti ekki að bíða lengi eftir tækifæri til
að láta ljós sitt skína, því hann var aðeins
þrettán ára þegar honum var boðið hlutverk í
Bugsy Malone á West End. „Ég var einn af
fáum í uppfærslunni sem voru utan af landi.
Sá sem lék Fat Sam, Lee Ross, var líka úr
norðrinu, við vorum báðir af verkamannastétt
og smullum saman. Hann er í dag einn eftir-
sóttasti leikari Bretlands. Við erum sammála
um að við vorum hungraðri en margir af
krökkunum sem léku með okkur; efri milli-
stéttarkrakkar sem komu úr flottum sviðs-
listaskóla þar sem rifist er um hvert hlutverk
og hvert tækifæri. En það voru fleiri í þess-
ari uppfærslu, Catherine Zeta-Jones var með
okkur þarna í hlutverki Tallulah.“
Eftir Bugsy Malone varð ekki aftur snúið
til Newcastle. „Ég flutti til London. Borgin
er eins og ryksuga á hæfileika. Allir sem eru
góðir í einhverju, hvort sem það er að klippa
hár, mála bíla eða syngja og dansa, eru þar. Í
London dansa allir við sama takt. Hlusta á
sömu tónlistina og upplifa drauminn. Hraðinn
er meiri en í Newcastle.“ Sextán ára var Lee
kominn á West End aftur, að þessu sinni í
Starlight Express eftir sir Andrew Lloyd
Webber. „Ég var bara krakki, en þarna var
maður kominn inn í heim hinna fullorðnu þar
sem barist er um hvert tækifæri til að koma
sér áfram. Eftir nokkra mánuði í London var
ég settur í ferðauppfærslu á verkinu. Ég var
sautján, bjó á fimm stjörnu hótelum og var
stórstjarna í Tókýó og Osaka. Við vorum í
sjónvarpsþáttum oft í viku og á þessum tíma
elskuðu Japanir allt vestrænt. Þaðan fór túr-
inn til Ástralíu. Þetta var mögnuð lífsreynsla
og algert dekur. Fimm stjörnu hótel og mikið
djamm.“
Brutust inn í hljóðverið
Þegar Lee var tuttugu og eins árs fannst
honum nóg komið af leikhúslífinu. Hann og
stallsystir hans úr Starlight Express ákváðu
að stofna hljómsveit. „Við fengum plötusamn-
ing hjá Virgin og réðum framkvæmdastjóra
sem heitir Ron Tom. Sá var mikill spaði, var
að vinna með Soul2Soul á sama tíma. Við
tókum upp í gullfallegu hljóðveri í Kent. Ég
samdi meira og minna allt. Þar kom að við
hættum að treysta herra Tom og svo fór að
við þurftum að brjótast inn í hljóðverið að
næturlagi til að ná í upptökurnar. Ég var
orðinn blankur og við gáfumst upp. Ég reykti
á þessum tíma og þegar ég áttaði mig á að
ég hafði ekki einu sinni efni á því lengur fór
ég heim til Newcastle þar sem ég gat lagt
stund á tónlistarsköpun búandi heima hjá
foreldrum mínum.“
Lee fékk vinnu í stúdíói í Newcastle. Söng
auglýsingar, bakraddir fyrir hljómsveitir og
hafði nóg að gera. „Þetta var fullkomið. Ég
hef ágætis söngrödd. Söngur var alltaf númer
eitt hjá mér og dans númer tvö. Ég var í
mjög skapandi umhverfi og hafði nægan tíma
til að semja mína eigin tónlist. Í gegnum
þessa vinnu kynntist ég Steve Cunningham,
bassaleikara Lindisfarne, og við fórum að
semja kántrítónlist.
Kántrí? Í Newcastle? „Já, kántrí er mjög
vinsælt á Englandi og ég tengi mjög sterkt
við þessa tónlist. Á þessum tíma var ég mikið
að hlusta á KD Lang. Kannski vegna þess að
yfirleitt er hvert kántrílag dramatísk saga,
mjög svipað og söngleikjatónlist.“
Og þið stofnuðuð hljómsveit?
„Við stofnuðum hljómsveit sem við nefnd-
um á endanum The Proud Ones. Kántrí-
hljómsveit sem gerði það býsna gott. Í tvö ár
lifðum við drauminn. Fyrsta smáskífan okkar
komst í þriðja sæti kántrílistans og við hit-
uðum upp fyrir David Bowie á túrnum hans
um Bretland. Við gerðum rándýrt myndband
með fjörutíu fyrirsætum. Ég var í fárán-
legum búningi – beltið mitt var búið til úr
typpahringjum – allt gert til að gera mig eins
gagnkynhneigðan í útliti og kostur var. Þetta
var mjög skemmtilegur tími.“ – Varst þú
stjarna? „Kosturinn við að vera í hljómsveit
umfram leikhúsið er að þar færð þú meira að
Hinn upp-
runalegi Billy
LÍFSHLAUP DANSHÖFUNDARINS LEES PROUDS ER STÓRBROTIÐ.
HANN KEMUR ÚR VERKAMANNASTÉTT EN BRAUST TIL FRÆGÐAR Á
WEST END AÐEINS 13 ÁRA GAMALL Í BUGSY MALONE. HANN VAR Í
VINSÆLLI KÁNTRÍSVEIT SEM HITAÐI UPP FYRIR DAVID BOWIE EN
UNDANFARIN ÁR HEFUR HANN EINBEITT SÉR AÐ DANSI FYRIR LEIK-
HÚS OG Á HEIÐURINN AF ÖLLUM DANSI Í TVEIMUR STÆRSTU SÝN-
INGUM Í ÍSLENSKU LEIKHÚSI SÍÐUSTU ÁR, MARY POPPINS OG BILLY
ELLIOT. HANN VAR EINI LISTRÆNI STJÓRNANDINN Í MARY POPPINS
SEM FÉKK ENGA TILNEFNINGU TIL GRÍMUVERÐLAUNA.
Karl Pétur Jónsson karlpetur@gmail.com
* Fyrsta smáskífanokkar komst íþriðja sæti kántrílistans
og við hituðum upp fyr-
ir David Bowie á túrn-
um hans um Bretland.
Viðtal