Morgunblaðið - 04.05.2015, Side 21

MINNINGAR 21
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 4. MAÍ 2015
✝ Páll Skúlasonfæddist á Akur-
eyri 4. júní 1945.
Hann lést 22. apríl
2015. Foreldrar hans
voru Þorbjörg Páls-
dóttir og Skúli Magn-
ússon kennari. Syst-
kini hans eru:
Magnús, f. 1939,
maki Geirlaug
Björnsdóttir, f. 1939
(skildu); Margrét, f.
1943, maki Halldór Ármannsson,
f. 1942; Þórgunnur, f. 1951, maki
Hörður Halldórsson, f. 1950;
Skúli, f. 1958, maki Sólrún Harð-
ardóttir, f. 1964.
Páll kvæntist hinn 14.8. 1965
Auði Þorbjörgu Birgisdóttur frá
Ísafirði, f. 1945. Foreldrar hennar
voru Arndís Árndóttir, f. 1921, og
Birgir Finnsson, f. 1917. Börn
þeirra eru: 1) Birgir, f. 1966,
kvæntur Regínu Ásvaldsdóttur, f.
1960. Dætur Birgis með Þórhildi
Tómasdóttur eru a) Auður
Kolbrá, f. 1989, og b) Brynhildur,
f. 1990, d. 1990. Dætur Regínu og
Louvain og lauk þaðan dokt-
orsprófi 1973. Páll hóf störf við
Háskóla Íslands 1971, fyrst sem
lektor og síðar prófessor, og
byggði upp kennslu í heimspeki
ásamt Þorsteini Gylfasyni og
Mikael Karlssyni. Hann tók að sér
fjölmörg félags- og trúnaðarstörf
tengd störfum sínum. Hann var
einn af stofnendum norrænu heim-
spekistofnunarinnar og meðlimur
í Institut International de philosop-
hie. Páll stóð ásamt fleirum að
stofnun Siðfræðistofnunar HÍ 1989
og sat í stjórn hennar fram til
1997. Hann var rektor Háskóla Ís-
lands frá 1997 til 2005. Frá 2005 til
2009 sat Páll í háskólaráði Háskól-
ans í Lúxemborg og 2008 til 2012 í
háskólaráði Háskólans á Akureyri.
Frá 2005 starfaði hann við um-
fangsmiklar gæðaúttektir á há-
skólum á vegum Samtaka evr-
ópskra háskóla (EUA) og frá 2007
var hann formaður alþjóðlegrar
nefndar um ytra mat á Háskól-
anum í Lúxemborg. Páll tók ríkan
þátt í samfélagsumræðu og gaf út
fjölda bóka um heimspekileg mál-
efni.
Útför Páls fer fram frá Hall-
grímskirkju í dag, 4. maí 2015, kl.
15.
stjúpdætur Birgis
eru a) Erna María,
f. 1981, og b) Ýr, f.
1984, Þrastar-
dætur. 2) Kolbrún
Þorbjörg, f. 1971,
gift Róberti Har-
aldssyni, f. 1959;
börn þeirra eru: a)
Ragnhildur, f. 1994,
b) Kolbrún Brynja,
f. 1997, og c) Páll
Kári, f. 2001. Dætur
Kolbrúnar með Mími Ingvarssyni
eru a) Sunna Ösp, f. 1986, og b)
Sóley Auður, f. 1991.
3) Andri Páll, f. 1974; fyrri kona
hans var Þóra Bryndís Þórisdóttir,
f. 1971, sonur þeirra er Sindri Páll,
f. 1994. Seinni kona Andra er
Brynja Þóra Guðnadóttir, f. 1976;
börn þeirra eru a) Dýrleif Sjöfn, f.
2002, og b) Úlfur Páll, f. 2004.
Páll ólst upp á Akureyri og
dvaldi jafnframt mikið í Skriðu í
Hörgárdal, þar sem föðurafi hans
bjó. Hann varð stúdent frá MA
1965, fór utan til náms til Belgíu
við Université Catholique de
Mig langar í örfáum orðum að
minnast tengdaföður míns, Páls
Skúlasonar. Ég áttaði mig fljót-
lega á því eftir að við Birgir kynnt-
umst fyrir tæpum aldarfjórðungi
að í honum hafði ég ekki einungis
eignast sálufélaga og lífsförunaut,
heldur fylgdi stór og samheldin
fjölskylda með í kaupbæti. Páll og
Auður ræktuðu mjög vel tengslin
við börn sín og barnabörn og í
Reynihlíðinni, þar sem þau
bjuggu í rúm tuttugu ár, áttu allir
sitt annað athvarf.
Vináttan við Pál styrktist og
jókst eftir því sem árin liðu og þó
að ég hafi ekki beinlínis verið á
heimavelli í heimspekinni skorti
okkur aldrei umræðuefni, enda
hafði Páll mikinn áhuga á þjóð-
málum almennt. Minningar um
samverustundir með þeim Auði
eru ótal margar; frá Reynihlíðinni,
Hörgárdal, Efstadal og nú síðast á
Kirkjusandi. Þær sem standa þó
upp úr eru frá þeim tíma sem við
áttum saman í Frakklandi. Haust
eitt í París þar sem við Birgir nut-
um samveru og leiðsagnar þeirra
ásamt Ýri og Auði Kolbrá en þar
voru Auður og Páll svo sannarlega
á heimavelli, töluðu reiprennandi
frönsku og gjörþekktu borgina.
Svo allar heimsóknirnar til þeirra
í Metz þar sem þau áttu sitt annað
heimili í átta ár eftir að rektorstíð
Páls lauk. Ég sé þau hjónin fyrir
mér brosmild og veifandi á braut-
arpallinum að taka á móti okkur
þar sem við komum með lestinni
frá París. Á Rue Henry Maret
beið svo nautasteik en á þessum
stundum var gerð undanþága frá
hefðbundinni verkaskiptingu á
heimilinu og Páll tók völdin í eld-
húsinu eftir að þeir feðgar höfðu
skroppið í vínkjallarann að velja
góða rauðvínsflösku. Yfir borðum
voru svo sagðar sögur úr héraði og
málin krufin.
En þó að þessar minningar séu
dýrmætar þá verð ég að viður-
kenna að síðustu tvö ár, munu lík-
lega sitja hvað lengst í mér. Og
mér dettur í hug máltækið lengi
má manninn reyna. Að fylgjast
með Páli há hverja orrustuna á
fætur annarri, eins og hann kallaði
glímuna við illvígan blóðsjúkdóm-
inn, var skóli út af fyrir sig. Það
var hreint aðdáunarvert að upplifa
æðruleysið gagnvart viðfangsefn-
inu. Í stað vonleysis og biturleika
var jákvæðni og þakklæti, ekki
síst fyrir dýrmætar samveru-
stundir með fjölskyldu og vinum.
Og svo voru það skilaboðin til
samfélagsins sem honum lá á
hjarta og varð að koma frá sér, en
Páll skrifaði sex bækur á undan-
förnum rúmum tveimur árum um
heimspeki, háskóla og samfélags-
mál. Síðustu bókinni lauk hann við
örfáum dögum áður en hann lést
og var þá einnig byrjaður að
leggja drög að nýrri bók, heim-
speki fyrir barnabörnin. Ég vil
þakka kærum tengdaföður fyrir
samfylgdina allt frá árinu 1992 en
fyrir þessi kynni er ég svo miklu
ríkari og betri manneskja. Bless-
uð sé minning Páls Skúlasonar,
þessa mikla öðlings.
Regína Ásvaldsdóttir.
Páll Skúlason, tengdafaðir
minn, var göfuglyndur, hlýr og
vitur maður. Það er okkur mörg-
um þungbært að hann sé horfinn
af sjónarsviðinu. Páll vildi lifa í
sátt og samlyndi við alla og beitti
gjarnan kímni til að liðka fyrir í
mannlegum samskiptum og ná til
áheyrenda sinna. Ekki verður tölu
komið á fyrirlestrana sem ég
hlustaði á hann flytja er við unn-
um saman á Siðfræðistofnun
snemma á tíunda áratugnum. Páll
var þá reyndur fyrirlesari en ég að
stíga fyrstu skrefin á þeim vanda-
sama vettvangi og undraðist ég oft
hve auðvelt hann átti með að tala
blaðalaust við ólíkar starfsstéttir.
Hann kryddaði mál sitt sögum, oft
með spaugilegu ívafi, og velti upp
nýjum flötum á gömlum málefn-
um. Skipti þá engu hvort viðfangs-
efnið var siðferði lækna eða leigu-
bílstjóra, kennara eða kúabænda.
Páll fann ævinlega leið til að „ná
salnum“, t.d. með því að varpa
fram erfiðu siðferðilegu álitaefni
og hugleiða það síðan upphátt með
hópnum. Þegar best tókst til líkt-
ist Páll hljómsveitarstjóra sem
samhæfði hugi og hjörtu áheyr-
enda sinna. Þá geislaði hann af
gleði. Páll hlustaði líka oft á fyr-
irlestra mína og var óspar á lofið.
Hann var þannig gerður, að hann
sá ævinlega hið besta í öðrum.
Vafamál er hvort nokkur mað-
ur hafi aukið hróður heimspekinn-
ar á Íslandi jafnmikið og Páll
Skúlason. Í augum margra var
hann ímynd heimspekinnar og
rödd heilbrigðrar skynsemi, ekki
síst eftir bankahrunið. Samt sem
áður var lífshlaup hans víðsfjarri
þeirri staðalímynd sem gagnrýn-
endum er tamt að draga upp af
spekingum. Í þeirra augum eru
slíkir menn einangraðir lífs- og
heimsafneitunarmenn sem gera
ekki annað en að hugsa og koma
engu í verk. Páll var fram-
kvæmdamaður í einkalífinu og á
opinberum vettvangi, vinmargur
og vinsæll, hesta- og útivistarmað-
ur, fagurkeri og lífsnautnamaður,
safnari og tækjaunnandi, stjórn-
spekingur og stórfjölskyldumað-
ur. Páll hefði orðið kraftminni
heimspekingur hefði hann ekki lif-
að lífinu þannig til fulls. En Páll er
líka góð fyrirmynd heimspekiiðk-
enda vegna þess að hann lét sér
annt um almannahag í öllum skrif-
um sínum. Hann vildi kenna fólki
að hugsa aftur um sameiginleg
hagsmunamál sín undir sjónar-
horni heildarinnar og vera á varð-
bergi gagnvart þeim öflum sem
hafa hag af því að veikja þær
stofnanir ríkisins er standa vörð
um hagsmuni almennings. Páll
var örlátur maður og útsjónar-
samur. Eitt sinni lentum við í því
að fá ritstíflu á sama tíma. Það var
á árunum þegar ég vann undir
hans stjórn á Siðfræðistofnun. Á
skrifstofunni háttaði þannig til að
skrifborð okkar sneru saman svo
að ekki leyndi sér að illa gekk hjá
báðum. Þá stakk Páll upp á því að
við skiptum um sæti og semdum
eina efnisgrein í ritgerð hvor ann-
ars. Þetta þjóðráð losaði um stífl-
una hjá báðum og þótt ég muni
ekki lengur hvar þessar efnis-
greinar eru niðurkomnar hefur
mér alltaf þótt vænt um að vita af
tilvist þeirra. Ég á Páli fleira að
þakka en ég fæ rakið hér og kveð
kennara minn, samstarfsmann,
tengdaföður og vin með djúpum
söknuði.
Róbert H. Haraldsson.
Þegar ég kvaddi afa til að fara í
skiptinám til Leuven í Belgíu, þar
sem hann hafði stundað sitt nám,
bað hann mig um að hugleiða eitt-
hvert ákveðið efni í hverri viku.
Hann tók sem dæmi ástina, ham-
ingjuna, vináttuna og dauðann.
Við afi höfum líka alltaf eytt
ómældum tíma í að ræða þessa
hluti. Ég þreyttist aldrei á að
heyra söguna um hvernig hann og
amma kynntust enda voru sög-
urnar hans afa á fullkominn máta
einlægar og fyndnar. Húmorinn
þurfti aldrei að láta í minni pokann
þótt boðskapurinn væri sannur.
Þessi kveðjustund okkar afa
var ekki bara fyrir mig heldur líka
hann. Á sama tíma var hann að
fara til Svíþjóðar í mergskipti sem
gátu auðvitað reynst hættuleg. Ég
vorkenndi mér gífurlega fyrir að
vera í burtu frá fjölskyldu og vin-
um þennan veturinn því ég var
hrædd um afa en á sama tíma
ákvað ég að það besta sem ég gæti
gert væri að hlýða afa. Staðfast-
lega hugleiddi ég merkingu vin-
áttunnar og þýðingu dauðans. Á
sama tíma og ég grét af hræðslu
við þá vitneskju að það væri ein-
hver meiri möguleiki en vanalega
að ég gæti misst afa minn varð ég
hamingjusöm af öllum þessum
pælingum. Pælingum sem ég
hripaði niður í tölvupóst og sendi
afa til að sýna að ég væri nú að
standa mig.
Allt mitt líf hafa amma og afi
verið fyrirmyndir mínar í lífinu;
kannski vegna þess að hjá þeim
hef ég alltaf átt heimili og get leit-
að til þeirra með öll mín stóru
vandamál í lífinu sem blikna svo í
samanburði við þá sorg sem ég
þarf að kljást við núna. Til afa var
hægt að koma með allar sínar
áhyggjur, leggja á borðið og fá ráð
án snefils af fordæmingu. Hann
vissi að maður skapar hamingjuna
sjálfur og hann gerði það svo vel.
Við, fjölskylda afa, erum ólýs-
anlega heppin á margan hátt. Eft-
ir hann liggja margar bækur, fyr-
irlestrar og pælingar um flest
lífsins mál. Við þurfum að leita
skammt til að finna fyrir visku
hans og hlýju. Á meðan ég er afar
meðvituð um þessa lukku mína er
gapandi sár í hjartanu. Þjóðin
missti merkan hugsuð en ég
missti besta afa sem hægt er að
hugsa sér.
Elsku hjartans afi, þú sóttist
eftir að bæta heiminn og það gerð-
irðu svo sannarlega. Andi þinn lif-
ir í hjörtum okkar allra og lofa ég
að berjast fyrir réttlæti og betri
heim með minningu þína að leið-
arljósi.
Þín,
Auður Kolbrá Birgisdóttir.
Elsku afi. Þegar ég heimsótti
þig á þriðjudaginn lástu í sjúkra-
rúmi á gjörgæslu. Ég hélt í hönd-
ina þína og horfði í augun þín, sem
horfðu til baka í mín á þann sama
hátt og þau höfðu alltaf gert; góð-
leg, vitur og glettin. Þú sagðir mér
að þú kynnir að gera greinarmun
á styrjöld og orrustu og að þetta
væri orrusta. Ég trúði þér af öllu
hjarta. Raunar fannst mér hálf-
óþarft að þú segðir þetta yfirhöf-
uð, svo viss var ég um að þú næðir
fljótt þínu striki og fengir að fara
aftur heim á Kirkjusand. Ég vildi
ekki trúa að neitt annað gæti
gerst, ég vildi ekki trúa að ver-
öldin væri svo ósanngjörn. Svo
vorum við líka með samning sem
við höfðum gert fyrir þremur ár-
um. Þá vorum við í Hörgárdal að
gróðursetja tré og ákváðum að við
skyldum hittast eftir 20 ár til þess
að sjá hve hátt trén hefðu vaxið.
En afi, mér skjátlaðist, veröldin er
ósanngjörn. Daginn eftir kvadd-
irðu þennan jarðneska heim.
Þennan heim sem þú helgaðir líf
þitt að skilja og betra. Það var sól-
ríkur dagur, himinninn var heið-
skír og við fjölskyldan vorum öll
hjá þér. Það er ómetanlegt að hafa
kynnst þér, þú hefur kennt mér
svo margt um heiminn. Nærvera
þín var svo gefandi og ljúf. Minn-
ingarnar sem ég á um þig eru mér
dýrmætari en allir veraldlegir
hlutir.
Ég hef hugsað mikið um eina
ferðina okkar norður í Hörgárdal-
inn, þegar við fórum þangað sam-
an tvö. Einn daginn var ég í heim-
sókn á Skriðu þegar þú hringdir
og sagðir mér að við þyrftum að
fara strax í bæinn vegna þess að
svolítið slæmt hefði komið fyrir.
Þú vildir fyrst ekki segja mér tíð-
indin gegnum síma en ég krafðist
þess að þú gerðir það. Þá sagðir
þú að langamma Arndís hefði dá-
ið. Ég fór ein inn í herbergi og tók
að hágráta. Það leið ekki langur
tími þangað til að þú komst æð-
andi inn í herbergið og tókst utan
um mig þéttingsfast. Og það
fyrsta sem ég sagði við þig var:
„Afi, ég vil ekki fara heim.“ Ég var
barn sem skildi ekki dauðann,
barn sem vildi leika sér í sveitinni.
Þá útskýrðir þú fyrir mér hvers
vegna við þyrftum að fara heim.
Þú útskýrðir fyrir mér að fjöl-
skyldan þyrfti að standa saman á
erfiðum tímum og að amma þyrfti
núna á okkur að halda. Þessi orð
eru mér leiðarljós núna. Ég lofa að
ég passa upp á alla fyrir þig. Ég sé
þér oft bregða fyrir í börnunum
þínum og fyrir það er ég þakklát.
Ég er líka þakklát fyrir allar bæk-
urnar sem þú skrifaðir, það er
dýrmætt að hafa aðgang að pæl-
ingunum þínum. Þú lifir svo sann-
arlega áfram, í víðum skilningi. Þú
lifir áfram í skrifum þínum og
verkum, í minningu þeirra sem
urðu svo heppnir að kynnast þér
og í hjörtum okkar allra sem elsk-
uðum þig og dáðum.
Kolbrún Brynja
Róbertsdóttir.
Með Páli Skúlasyni er mikill öð-
lingur fallinn frá á besta aldri. Ég
þekkti Pál í yfir fjörutíu ár: hann
varð kennari minn við Háskólann
1973. Hann gerðist snemma vinur
minn og annarra stúdenta sinna á
þessum árum. Síðar var hann
samkennari minn, og vinur áfram
eftir að ég flutti mig um set. Við
héldum alltaf sambandi þótt ég
byggi erlendis og höfðum talsvert
saman að sælda (mest á Skype)
síðustu tvö æviár Páls. Við skipt-
umst á fréttum og vitaskuld sagði
hann mér frá veikindum sínum, en
mest töluðum við um heimspeki.
Hún átti hug hans allan.
Ég hef nú kynnst allmörgum
heimspekingum um dagana, en ég
held ég hafi engum kynnst sem
lifði í heimspeki eins og Páll gerði.
Heimspekin var trú hans en ekki
þar með trúarbrögð: það voru ekki
einstakar heimspekilegar kenni-
setningar sem hann trúði á, heldur
þvert á móti heimspeki sem leit-
andi skynsamleg hugsun, sem
þrotlaus viðleitni til að hugsa og
skilja aðeins betur. Þetta gegn-
sýrði Pál bæði sem manneskju í
nánum samskiptum og í öllu hans
opinbera starfi: honum fannst
mannlegt líf standa og falla með
þessari viðleitni. Ég veit það um
sjálfan mig og held að það eigi
sennilega við um aðra vini og koll-
ega Páls að okkur fannst stundum
nóg um. „Er ekki heimspeki ágæt
út af fyrir sig þar sem hún á
heima, en þarf maður alls staðar
að koma henni að eins og Páll ger-
ir?“ held ég við höfum stundum
hugsað. Veit það ekki, en hann
Páll gerði þetta og hagaði lífi sínu
samkvæmt því. Ég er næsta viss
um að þess vegna fór hann frekar
létt í gegnum erfiðan sjúkdóm:
hann „tók heimspekina á hann“ og
veittist betur. Í öllu þessu var
hann líkastur Sókratesi og stóísk-
um vitringum.
Heimspeki Páls var eins og ég
sagði hér að ofan kreddulaus við-
leitni til skilnings. Hún var ekki
þar með sagt forsendulaus. Páll
gaf sér að það væru fleiri en ein
hlið á hverju máli og trúði að með
skynsamlegri rökræðu væri hægt
að leysa öll mál, upphefja og sætta
andstæð sjónarmið, tefla þeim
saman með skynsemi að leiðar-
ljósi og fá eitthvað betra út úr því.
Fyrir kom að mér þótti hann taka
þetta sjónarmið út í öfgar, en ég
get ekki annað en virt og dáðst að
hversu Páll var sjálfum sér sam-
kvæmur í því. Þótt auðvelt sé að
sjá að afstaða Páls var hér í góðu
samræmi við mál heimspekinga
sem hann mat mikils, svo sem He-
gels og Ricoeurs, held ég samt að
hún hafi fyrst og fremst sprottið
frá honum sjálfum: hann var
svona að upplagi. Það er líklega
þetta upplag sem gerði hann að
svo góðum viðmælanda um nánast
hvað sem er. Manni fannst alltaf
að Páll skildi til fullnustu það sem
maður var að reyna að segja.
Hann var rausnarlegur viðmæl-
andi. Af mörgum góðum minning-
um sem ég gæti nefnt er ég þakk-
látastur fyrir öll samtölin og
spjallið sem ég kom frá nærðari,
uppveðraðri og bjartsýnni en þeg-
ar þau hófust. Slíkt er einungis
þeim lagið að veita sem mikið hef-
ur að gefa.
Ég sendi Auði og öðrum ástvin-
um mínar innilegustu samúðar-
kveðjur. Blessuð sé minning góðs
drengs.
Eyjólfur Kjalar Emilsson.
Páll Skúlason heimspekipró-
fessor og fyrrverandi rektor Há-
skóla Íslands breytti lífi mínu.
Undanfarin ár hef ég verið undir
miklum áhrifum frá honum og rit-
verkum hans. Skrif hans voru
minn helsti innblástur til að taka
nýja akademíska stefnu í átt að
samfélagsmálum. Aukinn áhugi
minn á stjórnmálum og skrif um
þau voru líka að mörgu leyti
sprottin af hans pólitísku speki.
Hvatningargangan sem ég stóð
fyrir í fyrra, ásamt fleirum, var
það að sama skapi. Lýðræði,
gagnrýnin hugsun og betri mennt-
un voru honum hugleikin þemu og
þau eru orðin mér afar kærkomin.
Hann vildi breyta samfélaginu
til hins betra og vann að því til
hinstu stundar. Það veit ég sem
var svo heppin að fá að hitta hann
stuttu áður en hann féll frá, þar
sem hann sagði frá nýlega loknum
verkefnum, og þeim sem voru í bí-
gerð. Ég er óendanlega þakklát
fyrir allt sem þú hefur gefið mér,
Páll, og mun halda áfram að bera
með mér hugmyndirnar þínar.
Hvíldu í friði.
Dóra Björt Guðjónsdóttir.
Við Páll Skúlason hittumst
fyrst 17. júní 1969 í þjóðhátíðar-
hófi í sendiherrabústað Íslands í
Rhode-Saint-Genèse, úthverfi
Brussel. Sendiherrahjónin Lóa
og Niels P. Sigurðsson buðu ís-
lensku námsmönnunum í Belgíu,
Rut, síðar eiginkonu minni, Páli
og Auði Birgisdóttur, konu hans, í
hófið. Um tugur Íslendinga bjó í
Belgíu á þessum árum. Fagnaði
hópurinn þarna 25 ára afmæli lýð-
veldisins. Hófið gleymist engum.
Íslensk kona, Hulda, varð bráð-
kvödd á stofugólfinu.
Auður og Páll komu frá hinni
frægu háskólaborg Louvain, þar
stundaði hann heimspekinám.
Áður en þau héldu þangað aftur
litu þau inn þar sem Rut leigði í
Brussel hjá Mademoiselle Van
Glabbeke, hafnarstjóradóttur frá
Ostende, sem kunni sögur frá
fyrri og síðari heimsstyrjöldinni. Í
andrúmi þess liðna tíma ræddum
við Páll lífsgátuna.
Við endurnýjuðum kynnin þeg-
ar Páll var kjörinn rektor Há-
skóla Íslands árið 1997. Hann
reyndist farsæll rektor og fram-
sýnn. Sýnileg merki þess má sjá
víða. Honum var t.d. kappsmál að
við háskólann væri staður sem
sameinaði háskólasamfélagið.
Draumur hans rættist með Há-
skólatorgi. Þeir sem þekkja Há-
skóla Íslands fyrir og eftir torgið
átta sig vel á umskiptunum.
Skólabragurinn er annar og
skemmtilegri en áður.
Páll Skúlason sannfærðist ekki
um að ég væri endilega á réttri
braut sem menntamálaráðherra
þegar samið var við einkaaðila um
að stofna og reka háskóla.
Ágreiningur um þá stefnu varð þó
aldrei til að varpa skugga á sam-
starf okkar. Úrslitum réð hve
málefnalega og af mikilli skyn-
semi hann kynnti sjónarmið sín
og óskir í þágu Háskóla Íslands.
Páll lagði áherslu á að stjórn-
kerfi háskólans yrði skilvirkara
og skjótara til viðbragða en fram
til þess tíma. Studdi hann heils-
hugar breytingar á lögum um há-
skóla sem að þessu miðuðu meðal
annars með gjörbreytingu á há-
skólaráði og þátttöku fulltrúa ut-
an skólans í því.
Páli var einnig mikið í mun að
efla framhaldsnám, meistara- og
doktorsnám. Taldi hann það „dýr-
mætasta vaxtarbroddinn“ í starfi
háskólans og fela í sér „feikilega“
möguleika til að „efla þekkingar-
leitina og láta hana skila ávöxtum
sínum út í þjóðlífið“ eins og hann
orðaði það í fyrstu stefnuræðu
sinni sem rektor í september
1997.
Í samningum ríkisvaldsins við
Háskóla Íslands um fjárveitingar
var fallist á réttmæti sjónarmiða
Páls og hinn mjói vísir er nú orð-
inn mikill að vöxtum. Hann ber
sýn hugsjóna- og baráttumanns-
ins fagurt vitni og hefur skilað
þjóðinni ávöxtunum sem hann
vænti.
Páll var sannur menningar-
maður og fræðari. Ræður hans
vöktu athygli langt út fyrir há-
skólann. Páll var afkastamikill
höfundur. Trúr áhuga sínum á að
mennta og fræða færði hann mér
jafnan bók, eftir sjálfan sig eða
aðra, þegar við hittumst, þar á
meðal ritgerðasafn eftir Ralph
Waldo Emerson sem hann sagði
gott að lesa í flugvél, skýjum ofar
– brá fyrir brosi og vinarbliki í
auga þegar hann gaf mér þetta
ráð. Minningin um samtöl okkar
er ljóslifandi og kær.
Við Rut vottum Auði, börnum
þeirra Páls og fjölskyldu allri
innilega samúð.
Blessuð sé minning Páls Skúla-
sonar.
Björn Bjarnason.
Páll Skúlason
SJÁ SÍÐU 22