Dagblaðið Vísir - DV - 27.02.2009, Blaðsíða 44

föstudagur 27. febrúar 200944 Sakamál
Mary ann Cotton Það var smávaxin og veikbyggð kona, íklædd
svörtum fatnaði og með svart og hvítt sjal yfir herðarnar, í raun aumkunar-
verð manneskja, sem var leidd af tveimur lögreglumönnum. Leið þeirra lá frá
dómshúsi til járnbrautarstöðvar og endanlegur ákvörðunarstaður var durham,
þar sem réttað skyldi yfir henni vegna morðákæru. Konan var Mary ann Cotton
og hún neitaði sekt, en engu að síður var ótrúlegt hve margir nákomnir ættingjar
hennar geispuðu golunni. Lesið um enska raðmorðingjann Mary ann Cotton í næsta helgarblaði
dV.
Blekkt til morðs
Mary Blandy var þrjátíu og eins árs þegar hún var hengd árið 1752 fyrir að myrða föður sinn með eitri.
Mary var ekki dæmigerð fyrir kvenkyns morðingja þess tíma, því hún kom úr millistétt, var vel menntuð
og bjó við íburð og þægindi, enda var Francis Blandy, faðir hennar, velmegandi lögfræðingur og embættis-
maður í bænum Henley á Temsá í Oxfordskíri.
Upphaf þessarar harmsögu má að
einhverju leyti rekja til þeirra mis-
taka sem Francis Blandy gerði þeg-
ar hann auglýsti að heimanmund-
ur dóttur sinnar, Mary, yrði 10.000
sterlingspund, sem á þeim tíma
var verulega há upphæð. Fyrir vik-
ið flykktust að vonbiðlar, líkt og mý
að mykjuskán, sem öllum var vísað
frá af ákveðni, utan einum.
Sá vonbiðill sem hlaut náð fyr-
ir augum föður Mary var William
Henry Cranstoun kafteinn. Upp-
haflega virtist sem Cranstoun væri
hið vænlegasta mannsefni. Hann
var sonur skosks aðalsmanns og
því talinn vel við hæfi sem eigin-
maður Mary. Það hefðu verið ýkj-
ur að segja að hann hefði verið
fyrir augað, en það skipti litlu því
ljóst var að hann gæti alið önn fyrir
Mary í einu og öllu.
En þá kom snurða á þráðinn því
í ljós kom að Cranstoun var þegar
kvæntur. Hann hafði kvænst Önnu
Murray árið 1744 í Skotlandi, en
það hafði ekki komið í veg fyrir
að hann hefði verið húsgangur á
heimili Blandy-fjölskyldunnar í ár.
Gefinn töfradrykkur
Augu föður Mary virtust opnast,
hann fór að skynja hvaða mann
Cranstoun hafði að geyma og öll
vinsemd í garð Cranstouns hvarf.
Til að vinna hylli Francis aftur taldi
Cranstoun Mary á að blanda dufti í
mat og drykk föður hennar. Crans-
toun sagði að um væri að ræða
forna töfraformúlu sem myndi
koma honum í náðina hjá föður
hennar á ný.
Duftið sem um ræddi var reynd-
ar arsenik, en Cranstoun var senni-
lega ekki mótfallinn því að Mary
myrti föður sinn ef það yrði til þess
að hann sjálfur kæmi höndum yfir
hinn væna heimanmund. Það er
kaldhæðnislegt að eignir Franc-
is Blandy voru á þeim tíma aðeins
4.000 sterlingspunda virði. Hvað
sem því leið myndu eignir Francis
falla í hendur Cranstoun ef hann
kvæntist Mary.
Mary virtist vera fullkomlega
á valdi Cranstouns, hún blandaði
duftinu í bæði mat og drykki föð-
ur síns og með tímanum varð hann
sífellt veikari. Þjónarnir fundu líka
til óþæginda eftir að hafa neytt af-
ganga af matarborði húsbænda
sinna, en þeir náðu sér þó að fullu.
Veikindi föður Mary og þjón-
anna virtust ekki vekja hana til
meðvitundar um að hugsanlega
mætti rekja þau til duftsins sem
hún gaf föður sínum í tíma og
ótíma.
Þegar faðir Mary var orðinn al-
varlega veikur og lá bókstaflega
fyrir dauðanum sendi Mary eftir
lækni, sem benti henni á að hún
yrði gerð ábyrg fyrir að eitra fyrir
föður sínum. Mary hafði því hraðar
hendur og brenndi öll ástarbréf frá
Cranstoun og losaði sig við afgang-
inn af eitrinu.
Stofufangelsi
Susan Gunnel, þerna á heimili
Blandy-fjölskyldunnar, sá ástæðu
til að bjarga einhverju af duftinu
eftir að Mary hafði hent því á arin-
eldinn og fór með það til lyfjafræð-
ings til greiningar. Í ljós kom að það
var arsenik.
Francis Blandy gerði sér nú
grein fyrir því að hann væri að
deyja og bað um að Mary hitti
hann. Francis sagði henni að hann
grunaði hana um að hafa eitrað
fyrir honum. Hún bað hann um
fyrirgefningu og varð hann fúslega
við þeirri ósk hennar, þrátt fyrir að
hún í raun játaði ekki að hafa gert
það sem hann sakaði hana um.
Miðvikudaginn 14. ágúst 1751
lést Francis Blandy loks vegna
langvarandi eitrunar. Í einhvern
tíma eftir dauða föður hennar var
Mary haldið í stofufangelsi, undir
eftirliti prests í Henley. En henni
tókst að komast út í eitt sinn og
nýtti tækifærið og fór í gönguferð
með Cranstoun. En nágrannar
hennar voru henni fjandsamleg-
ir og eltu hana með hrópum og
köllum þar til henni tókst að finna
griðastað hjá vinkonu sinni, frú
Davis, sem rak Little Angel-krána í
Remenham, ekki fjarri Henley.
Þrátt fyrir almennar grunsemd-
ir um sekt Mary leið þó nokkur
tími þar til hún var handtekin. Um
leið og frétt þess efnis að handtaka
Mary væri yfirvofandi barst Crans-
toun til eyrna hvarf hann eins og
dögg fyrir sólu. Talið er að hann
hafi þá flúið til útlanda, en hann
safnaðist til feðra sinna, staur-
blankur, í Frakklandi 1752.
Réttarrannsókn leiddi í ljós
að eitrað hafði verið fyrir Franc-
is Blandy og að hann hefði ásakað
Mary, dóttur sína, um að hafa gef-
ið honum eitrið. Föstudaginn 16.
ágúst 1751 var gefin út handtöku-
skipun á hendur Mary.
Vonlaust mál
Réttarhöldin yfir Mary Blandy hóf-
ust 3. mars 1752. Þrátt fyrir að ekki
hefði verið til á þeim tíma tækni til
að mæla arsenikleifar í líffærum
Francis Blandy tókst lækni einum,
Anthony Addington, að sannfæra
réttinn um að banamein Francis
hefði verið arsenikeitrun.
Mary Blandy sá um vörn sína
ásamt þremur ráðgjöfum og var
það mat manna að vörn henn-
ar hefði einkennst af „gáfum og
kappsemi“. Hún neitaði að hafa
eitrað fyrir föður sínum, en játaði
að hafa gefið honum duft sem hún
hélt fram „að sér hefði verið gefið
með annað í huga“.
Þjónustufólkið vitnaði gegn
henni og það var henni ekki til máls-
bóta að hafa reynt að eyðileggja
sönnunargögn. Eftir eins dags rétt-
arhöld, sem stóðu í þrettán klukku-
stundir, komst kviðdómur að þeirri
niðurstöðu að Mary væri sek um
morð og hún var dæmd til dauða.
Farið var með Mary í Oxfordkast-
ala þar sem henni var haldið þar til
dómnum skyldi fullnægt.
Næstum því sex vikur liðu frá
dómsuppkvaðningu þar til dómn-
um var fullnægt og á meðan Mary
dvaldi í Oxfordkastala naut hín
góðs atlætis og átti góð samskipti
við þá sem gættu hennar. Óhætt er
að segja að Mary hafi verið heppin
að því leyti að nokkrum mánuðum
eftir að hún var dæmd til dauða var
lögum sem vörðuðu dauðadæmda
breytt á þá leið að dauðadæmdir
skyldu teknir af lífi tveimur dögum
eftir dóm og einungis fá vatn og
brauð þann tíma.
Ekki hengd hátt
Mary Blandy var hengd mánudag-
inn 6. apríl 1752 í gálga sem sam-
anstóð af bjálka sem lagður var á
milli tveggja trjáa. Hún sýndi af sér
mikið hugrekki og iðrun allt frá því
hún var dæmd þar til hún var tek-
in af lífi.
Síðasta ósk hennar var: „Fyr-
ir siðsemi sakir, herramenn, ekki
hengja mig hátt.“ Mary var sið-
prúð og hafði af því áhyggjur að
ungir menn í áhorfendaskaranum
myndu kíkja upp undir kjól hennar
ef hún hengi hátt.
Mary klifraði síðan upp stiga
og böðullinn upp annan stiga.
Lykkjunni var smeygt um háls
hennar og hendur hennar bundn-
ar að framanverðu, svo henni
væri kleift að halda á bænabók.
Hún hafði komist að samkomu-
lagi um að þegar hún hefði lokið
bænum sínum myndi hún sleppa
bænabókinni, sem merki um að
böðullinn skyldi velta stiganum
og „slökkva á henni“ eins og sagt
var.
Mary Blandy „dó án átaka“ og
var látin hanga í hálfa klukkustund
áður en hún var tekin niður. Sag-
an segir að svartþröstur hafi tyllt
sér á gálgan á meðan hengingin
fór fram og að enginn svartþröstur
hafi sungið þar síðan.
uMsjón: KoLbeinn Þorsteinsson, kolbeinn@dv.is
Mary virtist vera fullkomlega á valdi Cranstoun,
hún blandaði duftinu í bæði mat og drykki föð-
ur síns og með tímanum varð hann sífellt veik-
ari. Þjónarnir fundu líka til óþæginda eftir að
hafa neytt afganga af matarborði húsbænda
sinna, en þeir náðu sér þó að fullu.
Mary Blandy í Oxfordkastala
ásamt gesti Á teikningunni má sjá að
hún var hlekkjuð á fótum, af ótta um
að hún myndi flýja.
Henging Mary Blandy „fyrir siðsemi sakir, herramenn, ekki hengja mig hátt,“
var síðasta ósk Mary.