Dagblaðið Vísir - DV - 06.11.2009, Blaðsíða 20

20 föstudagur 6. nóvember 2009 fréttir
Í efnahagsþrengingum eykst hættan á gjald-
þrotum og kennitöluflakki fyrirtækja. Þannig
eru eignir færðar yfir á nýjar kennitölur og
skuldirnar skildar eftir í skel gamla félagsins.
Fullyrt er að fjöldi einstaklinga hafi af því at-
vinnu að sigla fyrirtækjum í strand og hafa af
því persónulegan hag. Þórólfur Matthíasson,
prófessor í hagfræði við Háskóla Íslands, lítur
kennitöluflakk mjög alvarlegum augum.
BEINN ÞJÓFNAÐUR
„Við höfum varað við þessu um ára-
bil en því miður fyrir daufum eyrum.
Þetta alvarlega vandamál er viðvar-
andi og það virðast alltaf vera til stað-
ar einstaklingar sem leika sér að því
að sigla fyrirtækjum í strand. Þannig
má segja að sumir hafi beinlínis af
þessu atvinnu,“ segir Jón Steindór
Valdimarsson, framkvæmdastjóri
Samtaka iðnaðarins.
Veruleg hætta er á stórauknu
kennitöluflakki á næstu misserum.
Það er mat þeirra sérfræðinga sem
DV ræddi við. Fjárhagserfiðleikar
blasa við gífurlegum fjölda íslenskra
fyrirtækja og hafa sérfræðingarnir af
því áhyggjur að margir rekstraraðil-
ar kunni að freistast til þess að bjarga
verðmætum með því að færa þau yfir
á nýjar kennitölur. DV hefur fjallað
um mörg tilvik undanfarið þar sem
stofnaðar eru nýjar kennitölur undir
verðmæti fyrirtækja og miklar skuld-
ir skildar eftir í skel gamla félagsins.
Alltof algengt
„Núna er sérstakt ástand í samfélag-
inu og hættan er mikil á að menn
grípi til kennitöluflakks í ríkum mæli.
Að skipta um kennitölu er ekki glæp-
samlegt en um leið og verðmæti eru
tekin út lítur dæmið öðruvísi út. Því
miður hafa einstaklingar hag af því
að keyra fyrirtækin í strand. Við höf-
um áhyggjur af þessu því tilvikin eru
alltof mörg,“ segir Jón Steindór.
Þórólfur Matthíasson, prófessor
í hagfræði við Háskóla Íslands, segir
það beinlínis þjófnað að færa verð-
mæti vísvitandi undan. Hann ótt-
ast að á erfiðum tímum aukist hætt-
an á því að rekstraraðilar sæti færis.
„Það geta verið margar ástæður fyr-
ir kennitölubreytingum og sumar
þeirra eðlilegar. Stundum hafa verið
teknar einhverjar slæmar ákvarðanir
í fyrndinni og menn reyna að bjarga
sér frá blóðugum missi vegna þeirra
ákvarðana. Þannig er reynt að bjarga
sjálfum sér og verðmætunum en slíkt
er ekki í samræmi við reglurnar. Það
að menn reyni að koma verðmæt-
um úr búum áður en þau eru tekin
til skipta er auðvitað ekki snyrtilegt,“
segir Þórólfur.
Mjög alvarlegt
Indriði H. Þorláksson, ráðuneytis-
stjóri í fjármálaráðuneytinu, er sam-
mála. Hann telur mjög skaðlegt fyrir
íslenskt samfélag hversu auðvelt það
reynist að stunda kennitöluflakk.
„Þetta er mjög skaðlegt. Allar reglur
og kröfur eru mjög knappar og kraf-
ist mjög takmarkaðrar ábyrgðar af
hálfu stofnenda félaga. Það er mjög
alvarlegt í mínum huga. Þegar menn
fara burt úr félögum er ábyrgðin of
óljós því skuldasöfnun virðist lifa eft-
ir í gömlu félagi á meðan eigendurnir
eru lausir allra mála,“ segir Indriði.
„Þessu þarf að breyta sem fyrst.
Menn eru að leika sér í nafni félaga
og geta tekið fé út úr þeim án þess að
bera ábyrgðina. Að færa eignir yfir í
ný félög og skilja skuldir eftir er óvið-
unandi og þetta ætti auðvitað ekki að
vera hægt. Sem stendur er erfitt að
koma vörnum við þegar skuldirnar
eru skildar eftir. Gagnvart kröfuhöf-
um og hinu opinbera er brotið mjög
alvarlegt.“
Blóðug tilvik
Brynjar Níelsson hæstaréttarlög-
maður er einnig verulega ósáttur
við þá staðreynd að rekstraraðilar
stundi kennitöluflakk. Hann bendir
á að í sumum tilvikum geti verið um
refsivert athæfi að ræða. „Viðskipti
af þessu tagi eru óboðleg. Menn eru
of mikið í svona brellum. Kennitölu-
gjörningum er sem betur fer hægt að
rifta aftur í tímann. Stundum gera
menn þetta það vísvitandi að hægt
er að flokka gjörninginn sem refsi-
vert auðgunarbrot. Í einhverjum til-
vikum reynist nauðsynlegt að stofna
nýtt félag og færa eignir á milli en þá
er nauðsynlegt að greiðslur komi á
„Menn eru að leika sér
í nafni félaga og geta
tekið fé út úr þeim án
þess að bera ábyrgð-
ina. Að færa eignir yfir í
ný félög og skilja skuld-
ir eftir er óviðunandi
og þetta ætti auðvitað
ekki að vera hægt.“
TrAusTi hAfsTeinsson
blaðamaður skrifar: trausti@dv.is
ekki snyrtilegt „Það að menn reyni
að koma verðmætum úr búum áður en
þau eru tekin til skipta er auðvitað ekki
snyrtilegt,“ segir Þórólfur.