Dagblaðið Vísir - DV - 06.11.2009, Qupperneq 33

helgarblað 6. nóvember 2009 föstudagur 33
gert. „Það sem lítið hefur verið talað um er
að við höfnuðum mörgum slíkum beiðnum
og unnum alls ekki allar þær skýrslur sem
við vorum beðin um.“ Tryggvi segir að viss
misskilningur hafi ríkt um Mishkin-skýrsl-
una í seinni tíð. „Því hefur oft verið haldið
fram að þessi skýrsla hafi verið gerð korteri
fyrir hrun en svo var alls ekki. Hún var gerð
eftir áramótin 2005-2006. Rúmu tveimur og
hálfu ári áður en hrunið varð.
Það var fyrst farið að tala um að gera
þessa skýrslu árið 2005.“ Á þeim tíma sem
skýrslan kom út segir Tryggvi að íslenska
bankakerfið hafi verið mun minna en þeg-
ar hrunið varð. „Þá var íslenska bankakerfið
40 prósent af því sem það svo seinna varð.
Það stækkaði alveg gífurlega síðasta eina
og hálfa árið fyrir hrunið.“ Stækkun kerf-
isins var þá verið nefnd sem ein af helstu
hættunum sem steðjaði að efnahagskerf-
inu ásamt því ef lánsfjármagn til landsins
myndi minnka verulega. „Við mátum það
hins vegar sem svo að það væri alls ekki lík-
legt. Við sáum ekki fyrir lánsfjárkreppuna
í Bandaríkjunum sem átti eftir að skella á
frekar en önnur ríki heims. Eins og Mish-
kin sagði seinna sjálfur: „Fyrst ég sem einn
af seðlabankastjórum Bandaríkjanna, sem
voru með bestan aðgang að öllum mögu-
legum upplýsingum, sáum þetta ekki fyrir,
hvernig áttu þá Íslendingar að ge það?“
11 milljarðar til að gera banka
Árið 2006 ákvað Tryggvi að hætta sem for-
stöðumaður Hagfræðistofnunarinnar eft-
ir að hafa fengið annað atvinnutilboð. „Þá
komu að tali við mig fjárfestar og buðu mér
að verða bankastjóri fyrir nýjum banka sem
átti að fara stofna.“ Bankinn sem um ræðir
er fjárfestingabankinn Askar Capital.
„Áramótin 2006-2007 sit ég einn við skrif-
borð með fyrirtæki sem er með 11 milljarða
í eigið fé og er með það verkefni að búa til
banka úr því.“ Í fyrstu gekk starfsemi Askar
vel. Uppbyggingin var samkvæmt áætlun.
„Við fengum fjárfestingabankaleyfi haustið
2007. En þá var þegar farið að kreppa mjög
að með lánsfé.“ Tryggvi segir að þrátt fyrir
að mikill uppgangur hafi verið árið 2007 þá
hafi starfsemi í bankageiranum verið far-
in að þyngjast mikið sökum þess hve erf-
itt var að fá lánsfé. „Í upphafi árs 2008 var
þetta svo orðið mjög erfitt umhverfi. Þeg-
ar leið á árið fann maður hvernig þetta var
allt að frjósa.“ Þrátt fyrir þessa erfiðleika var
andrúmsloftið í bankanum sjálfum nokkuð
gott samkvæmt Tryggva sem segir að starfs-
menn hans hafi litið á þetta sem hvert ann-
að verkefni. „Um sumarið rann það svo upp
fyrir manni að sú starfsemi sem Askar hafði
ætlað í var ekki að ganga upp út af því um-
hverfi sem hafði skapast í fjármálaheimin-
um.“ Milestone var á þessum tíma stærsti
hluthafi Askar en fyrir Milestone fóru bræð-
urnir Karl og Steinargrímur Wernerssyn-
ir. Milestone hefur nú verið tekið til gjald-
þrotaskipta og því er stærsti kröfuhafi þess
félags, skilanefnd Glitnis, nú stærsti hlut-
hafi Askar.
ráðgjafi forsætisráðherra
Í júlí 2008 hafði þáverandi forsætisráðherra,
Geir H. Haarde, samband við Tryggva og
bað hann um að gerast sérstakur efnahags-
ráðgjafi sinn.
„Ég hugsaði með mér að þetta væri for-
sætisráðherra landsins sem væri að biðja
mann um aðstoð og þá íhugar maður það
vel. Ég fór svo á fund eigenda og stjórnar
Askar og tilkynnti þeim þetta.“ Niðurstaða
þess fundar var að Tryggvi myndi yfirgefa
bankann og taka að sér starfið. „Þeir mátu
það sem svo að það gæti hjálpað bankanum
ef ég gæti aðstoðað við að koma efnahags-
kerfinu í gang á ný. Því það var allt í frosti og
starfsemi Askar ekki eins og lagt hafði verið
upp með. Það var því ákveðið að ég myndi
fara í sex mánaða leyfi með það í huga að ég
gæti snúið aftur í janúar 2009.“ Í kjölfarið á
þessu þurfti Tryggvi að gera ýmsar ráðstaf-
anir til að ekki væru hagsmunatengsl milli
hans og bankans þegar hann gegndi stöðu
efnahagsráðgjafa. „Til dæmis þær að ég átti
kauprétt á hlutabréfum í Askar. Ég skilaði
þeim öllum svo að það væru engin fjárhags-
leg tengsl við bankann og passaði að sam-
skipti við bankann yrðu í algjöru lágmarki.“
engin kúlulán
Þessi kaupréttur Tryggva á hlutabréfum og
fjármögnunin á þeim hefur síðar verið nefnt
til sögunnar sem eitt af hinum svokölluðu
kúlulánum sem voru aðallega áberandi hjá
Kaupþingi. Tryggvi segir hins vegar sjálfur
að engin tengsl séu þar á milli og að ekki
hafi verið um kúlulán að ræða.
„Þegar ég ræð mig hjá Askar eru mér boð-
in laun sem voru í lægri kantinum miðað
við bankastarfsemi. Í staðinn fengi ég kaup-
réttinn að bréfum sem ég myndi eignast á
þriggja ára tímabili. Hlutabréfin voru inni
í félagi sem var skráð á mig en Askar fjár-
magnaði alfarið kaupin á þeim.
Ég skilaði svo þessum bréfum þar sem
ég hafði ekki unnið mér inn réttinn á þeim.
Askar tók þau því til baka og gerir upp lán-
in sem voru á þeim þegar gjalddagi verð-
ur. Askar eignast því bara hlut í sjálfum sér.“
Tryggvi segir allt tal um að lán á hann hafi
verið afskrifuð, líkt og var gert í Kaupþingi,
sé ekki rétt. „Askar er í fullri starfsemi og er
banki með 8,5 milljarða eigið fé. Þetta verð-
ur bara greitt eins og hvað annað á ég von á.“
En hvað finnst Tryggva þá um hin raunveru-
legu kúlulán? „Eftir á að hyggja var þetta ekki
sniðugt. Langt því frá, enda sést það best á
því hversu mikið fólki ofbýður þetta. Þetta
var partur af þessu rugli sem var í gangi. Þetta
voru hættirnir á þessum tíma. Í dag myndi
maður segja að þetta væri algjört rugl.“
reyndi að minnka kerfið
Það var svo 1. ágúst 2008 sem Tryggvi hóf
störf sem efnahagsráðgjafi Geirs. Hann
segist ekki hafa áttað sig á því strax í hvað
stefndi þó að vissulega hafi hann vitað að
staðan væri alvarleg. „Fyrsta vikan fór í að
reyna sameina Landsbankann og Glitni. Þá
átti sem sagt að sameina bankana en selja
norrænu starfsemi Glitnis til Kaupþings sem
var tilbúið að kaupa hana. Þá væri kominn
stór norrænn banki í kringum FÍH hjá Kaup-
þingi.
Menn myndu svo reyna að selja þann
banka frá Kaupþingi og minnka þar með
efnahagsreikning bankans mjög mikið.
Reyna svo í leiðinni að minnka umsvif sam-
einaðs banka Landsbanka og Glitnis eins
hratt og hægt væri.“ Það var því ljóst að
minnka þurfti bankakerfið á Íslandi og það
með hraði. Því miður tókst það ekki þrátt
fyrir að mikið hafi verið reynt, sérstaklega
vegna andstöðu Björgólfs Thors Björgólfs-
sonar, en Tryggvi segist ekki hafa áttað sig á
því að staðan væri grafalvarleg fyrr en um 15.
september við fall Lehman-bankans.
„Það var líka reynt allt til þess að koma
Icesave-reikningum Landsbankans inn í
Glitnisnóttin
var skelfileg
„Ef forsætisráðhErra landsins hEfði stigið fram og
sagt þEtta í fjölmiðlum þá hEfðu allir flykkst inn í
bankana og tEkið allt út sEm hægt var að taka og
klippt hEfði vErið á öll viðskipti við landið á stund-
inni. allt hEfði hrunið miklu vErr En það gErði.“
báðum megin við borðið
Tryggvi hefur starfað bæði
sem bankastjóri og einnig sem
ráðgjafi forsætisráðherra. mynd heiða
reynslumikill Það er óhætt að
segja að Tryggvi hafi upplifað
ýmislegt. mynd heiða helgadóttir