Dagblaðið Vísir - DV - 12.03.2010, Qupperneq 36

Bókmenntir
Byggingarlist
Kristján Árnason, bókmenntafræðingur og þýðandi, sagði
frá því í ræðu sinni í Iðnó á miðvikudaginn, þegar hann tók
við Menningarverðlaunum fyrir þýðingu sína á Ummynd-
unum eftir rómverska skáldið Óvíd, að honum hafi brugðið
þegar hann sá mynd af sér á forsíðu DV á dögunum. Ástæða
myndbirtingarinnar var umfjöllun um þá sem tilnefnd-
ir voru til verðlaunanna. „Ég er vanari að sjá öðruvísi fólk
á forsíðunni. Mér brá því eitt andartak, hugsaði með mér
hvort ég væri nú kominn í hóp útrásarvíkinga,“ segir Krist-
ján og hlær þegar blaðamaður spjallar við hann að afhend-
ingunni lokinni.
Ummyndanir er eitt af stórvirkjum heimsbókmenntanna,
ritað um þær mundir sem tímatal okkar hefst. Kristján
kveðst hafa byrjað að þýða það fyrir hartnær hálfri öld. „Ég
þýddi upphaflega nokkra kafla af þessu til að flytja í útvarpi.
Svo leið og beið náttúrlega en einn og einn kafli bættist við.
Ég tók mig svo ekki almennilega til fyrr en síðustu árin.“
Kristján kenndi við bókmenntafræðiskor Háskóla Íslands
þar til fyrir fimm árum og segist hann þá hafa fengið rýmri
tíma til að vinna að þýðingunni.
Kristján segir tilfinninguna undarlega nú þegar verki sem
spannaði um fimmtíu ár í vinnslu sé nú að baki. „Ég er eig-
inlega enn þá að átta mig á því að ég hafi klárað þetta,“ segir
hann og brosir en þýðingin kom út hjá Máli og menningu
síðastliðið haust. „Ég ætlaði í fyrstu aldrei að þýða þetta allt.
En það endaði með því þegar ég fékk almennilegan stuðn-
ing til þess. Það skipti sköpum til að ég gæti sökkt mér í
þetta,“ segir Kristján af sinni kunnu hógværð. kristjanh@dv.is
Rökstuðningur dómnefndar:
Afbragðsgóð þýðing á einu af lykilverkum vestrænna bók-
mennta hefur litið dagsins ljós í fyrsta sinn. Kristján Árna-
son hefur skilað þýðingu sem nautn er að lesa og flytur nú-
tímalesendur í goðsagnaheim fornaldar, bæði með þýðingu
sinni og greinargóðum inngangi. Ummyndanir Óvíds eru
eitt af stærstu og merkustu verkum heimsbókmenntanna
sem lesendur, og ekki síður önnur skáld og listamenn, geta
nú notið í íslenskum búningi.
Kristján Árnason byrjaði að þýða Um-
myndanir eftir Óvíd fyrir bráðum 50
árum. Hann lauk því á síðasta ári og
segist eiginlega enn vera að átta sig á því
að vinnan sé nú að baki.
Næstum hálfrar aldar verkefni
„Þetta kom mér ánægjulega á óvart, svo ég noti aðra klisju,“
segir Pétur H. Ármannsson, annar ritstjóra bókar um Man-
freð Vilhjálmsson arkitekt sem fékk Menningarverðlaun DV í
flokki byggingarlistar, þegar hann er spurður klisjuspurning-
arinnar hvernig honum hafi orðið við þegar ljóst varð að verð-
launin voru hans og annarra aðstandenda bókarinnar.
„Og kannski af því að þetta er nýbreytni að tilnefnt sé rit í
þessum byggingarlistaflokki en ekki einungis byggingar. Ég
verð að segja að það er mjög mikil hvatning að fá þessi verð-
laun vegna þess að það er ekkert sjálfgefið að bækur um arki-
tektúr komi út á svona þröngu málsvæði eins og hér á landi.
Við renndum blint í sjóinn má segja og þeim mun meiri
ánægja að taka við þessum verðlaunum.“
Pétur segir bókina hafa verið um fimm ár í vinnslu. „Við gáf-
um okkur mjög góðan tíma og það tók líklega lengstan tíma
að finna útgefanda sem hafði skilning á sérstæðu þessa verk-
efnis. Það var því mikill áfangi þegar Hið íslenska bókmennta-
félag sló til og ákvað að styðja okkur í þessu. Þeir hafa verið al-
veg einstaklega góðir í öllu samstarfi og sýnt mikinn skilning á
sérstöðu þessa verkefnis.“
Hugsjónin sem dreif Pétur og aðra sem komu að verkinu
áfram var sú að alltaf sé verið að tala um hvað byggingarlist og
skipulag á Íslandi sé á lágu plani. „Vissulega má margt betur
fara í þeim efnum, en hin hliðin á því er að þjóðin veit ekki af
því sem vel hefur verið gert. Merkustu frumherjar í íslenskum
arkitektúr hafa gert mjög merkilega hluti sem fáir vita af og
það er kannski sú hugsjón meira en nokkuð annað sem dreif
okkur áfram,“ segir Pétur og bætir við að lokum að vonir hans
standi til þess að þetta sé aðeins fyrsta bókin af fleirum um
frumherja í íslenskum arkitektúr.
kristjanh@dv.is
Rökstuðningur dómnefndar:
Bókin er löngu tímabært yfirlit yfir verk Manfreðs Vilhjálms-
sonar frá rúmlega hálfrar aldar starfsferli. Þar má meðal ann-
ars sjá sum af hans merkustu verkum sem þegar hafa þurft
að víkja fyrir fjöldaframleiddum nútímabyggingum. Bókin er
mikilvæg áminning til íslensks samfélags um að líta sér nær
og þekkja sinn styrk í hógværum snillingum heima fyrir áður
en gáttin er opnuð gagnrýnislaust út á við. Í bókinni eru þrjár
vandaðar greinar eftir Halldóru Arnardóttur, Aðalstein Ing-
ólfsson og Pétur H. Ármannsson, sem fjalla um verk Manfreðs
frá þremur ólíkum sjónarhornum. Fjöldi mynda prýðir bók-
ina og eru flestar eftir Guðmund Ingólfsson. Verkið er allt hið
vandaðasta og unnið af stakri fagmennsku og alúð.
Bók um Manfreð Vilhjálmsson arkitekt í
ritstjórn Halldóru Arnardóttur og Péturs
H. Ármannssonar hlaut verðlaunin í
flokki byggingarlistar. Pétur vonar að
þetta sé einungis fyrsta bókin af fleirum
um frumherja íslensks arkitektúrs.
Þjóðin veit ekki af hinu vel gerða
36 FÖSTUDAGUR 12. mars 2010 HELGARBLAÐ
Kristján Árnason
Hélt að hann væri í
kominn í hóp
útrásarvíkinga þegar
hann sá mynd af sér á
forsíðu DV.
MYND SIGTRYGGUR ARI
Þakklæti Pétur H. Ármannsson þakkar fyrir
sig í Iðnó á miðvikudaginn. Manfreð
Vilhjálmsson fylgist með. MYND SIGTRYGGUR ARI