Dagblaðið Vísir - DV - 15.10.2010, Blaðsíða 40

Hörður fæddist í Vestmannaeyj-
um og ólst þar upp. Hann lauk
stúdentsprófi frá Menntaskólan-
um í Reykjavík 1951, var samhliða
menntaskólanámi í myndlistar-
námi hjá danska myndhöggvar-
arnum Aage Edvin, og lauk síðan
teiknikennaraprófi frá Myndlista-
og handíðaskólanum í Reykjavík
1954 og cand.oecon-prófi frá Há-
skóla Íslands 1955.
Hörður var kennari við Sam-
vinnuskólann á Bifröst frá 1956–92
er skólinn var orðin viðskiptahá-
skóli.
Hörður gekk í skátafélagið Faxa
í Vestmannaeyjum er hann var tólf
ára og var þar virkur félagi en eft-
ir að hann flutti frá Eyjum starfaði
hann í flokki brottfluttra Eyjaskáta
með Útlögum til æviloka.
Hörður var í hópi fræknustu
frjálsíþróttamanna þjóðarinnar á
fimmta áratug síðustu aldar. Hann
æfði og keppti með Ármanni, var
margfaldur Íslandsmeistari í sprett-
og boðhlaupum, keppti margsinn-
is með íslenska frjálsíþróttalands-
liðinu, s.s. í landsleik gegn Dönum
1950 og í landskeppni Íslendinga,
Dana og Norðmanna í Osló 1951,
en þar sigruðu Íslendingar og varð
Hörður stigahæsti keppandinn. Þá
keppti hann á Ólympíuleikunum
1952. Hann keppti með boðhlaups-
sveitum Ármanns vel yfir þrítugt.
Hörður hélt nokkrar málverka-
sýningar og var afkastamikill teikn-
ari. Hann teiknaði m.a. um ára-
tugaskeið myndir af nemendum
Samvinnuskólans á Bifröst í árbók
þeirra Ecce homo. Þá gerði hann
Trölla, fyrstu teiknuðu íslensku aug-
lýsingakvikmyndina fyrir sjónvarp.
Hörður lærði á gítar hjá Odd-
geiri Kristjánssyni, tónskáldi í
Vestmannaeyjum og var liðtækur
hljómlistarmaður, m.a. með skóla-
hljómsveitum á Bifröst. Hann var
mikill áhugamaður um kvikmyndir
og safnaði íslenskum útvarpsleik-
ritum um langt árabil. Þá var hann
mikill áhugamaður um ferðalög.
Síðustu áratugina naut Hörð-
ur samvistar, vináttu og umhyggju
æskuvinkonu sinnar úr Vestmanna-
eyjum, Stellu Sigurðardóttur. Hann
var undir lokin, vistmaður á dvalar-
og hjúkrunarheimilinu Grund.
Fjölskylda
Bræður Harðar eru Eiríkur Haralds-
son, f. 12.3. 1931, lengst af kennari
við Menntaskólann í Reykjavík; Ág-
úst Pétur Haraldsson, f. 13.10. 1935,
tæknifræðingur.
Foreldrar Harðar voru Haraldur
Eiríksson, f. í Vestmannaeyjum 21.6.
1896, d. 7.4. 1986, rafvirkjameist-
ari og vélstjóri í Vestmannaeyjum,
og k.h., Solveig Soffía Jesdóttir, f. á
Eyvindarhólum í Austur-Eyjafjalla-
hreppi 12.10. 1897, d. 6.2. 1984, hús-
móðir og yfirhjúkrunarkona.
Ætt
Haraldur var sonur Eiríks, kennara
í Vestmannaeyjum Hjálmarssonar,
b. á Ketilsstöðum í Mýrdal og á Efri-
Rotum undir Eyjafjöllum Eiríks-
sonar, b. á Ketilsstöðum Jónssonar.
Móðir Eiríks var Guðrún Jónsdóttir,
b. á Svartanúpi í Skaptártungu Þor-
lákssonar.
Móðir Haraldar var Sigurborg
Rannveig Pétursdóttir, úr Hörgár-
dal í Eyjafirði Ólafssonar, og Elínar
Hjartardóttur.
Solveig Soffía var systir Gísla
Friðriks, íþróttakennara í Vest-
mannaeyjum, og systir Ásdísar Guð-
bjargar, konu Þorsteins Einarssonar,
íþróttafulltrúa ríkisins.
Solveig Soffía var dóttir Jes
Andrésar, pr. á Eyvindarhólum
undir Eyjafjöllum og síðar versl-
unarmanns í Vestmannaeyjum
Gíslasonar, kaupmanns í Hliðar-
húsum Stefánssonar, b. og stúdents
í Selkoti undir Vestur-Eyjafjöllum
Ólafssonar. Móðir Jes var Sophie
Elisebet, dóttir Anders, skipstjóra í
Vestmannaeyjum Asmundsen, frá
Arnedal í Noregi.
Móðir Solveigar var Kristjana
Ágústa Eymundsdóttir, b. á Skjald-
þingsstöðum í Vopnafirði Eymunds-
sonar.
Hörður var jarðsunginn frá Dóm-
kirkjunni í Reykjavík sl. miðvkudag.
Fríða fæddist á Akureyri og ólst þar
upp. Hún lauk þar barnaskólaprófi
og starfaði m.a. á Akureyrarspítala
og í Bakkaseli. Hún flutti til Reykja-
víkur er hún var um tvítugt þar sem
hún starfaði m.a. við saumastofu,
starfaði í Gúttó og við mötuneyti
lögreglunnar í Reykjavík.
Fríða var lengst af búsett að Vík-
urbakka 26 en það hús byggðu þau
hjónin á sínum tíma.
Fjölskylda
Fríða giftist 1.9. 1956 Helga Felix-
syni, f. 24.2. 1933, d. 3.8. 1910. For-
eldrar hans voru Felix Helgason, f.
28.9. 1972, d. 5.9. 1956, og Guðbjörg
Guðmundsdóttir, f.21.7. 1908, d.
17.2. 1949.
Systkini Helga eru Arnfríður Fel-
ixdóttir, f. 16.6. 1929; Guðmundur
Felixson, f. 3.7. 1934, d. 1935; Fjóla
Felixdóttir, f. 5.3. 1945.
Dóttir Fríðu og Helga er Guð-
björg Erla Helgadóttir, f. 9.2. 1957,
gift Tómasi Guðmarssyni, f. 9.11.
1959 en dætur þeirra eru Fríða Ósk
Tómasdóttir, f. 26.10. 1993, og Sara
Rós Tómasdóttir, f. 2.9. 1996.
Dóttir Fríðu frá því áður og Karls
Adolfssonar, f. 20.12. 1922, d. 18.8.
2008, er Ásdís K. Molvik, f. 17.7.
1943.
Dóttir Fríðu frá því áður og Þor-
steins Löve, f. 29.7. 1923, d. 10.4.
2002, var Kristbjörg Löve, f. 23.9.
1947, d. 9.4. 2002, en börn henn-
ar eru Aðalsteinn Bjarnþórsson, f.
3.12. 1964 en börn hans eru Emil,
f. 23.2. 1998, og Elísa, 23.1. 2002;
Árndís J. Bjarnþórsdóttir, f. 6.8.
1967, en dóttir hennar er Saga, f.
11.4. 1996.
Alsystkini Fríðu: Jóhann Bragi
Freymóðsson, f. 27.2. 1920; Árdís
Jóna Freymóðsdóttir, f. 25.7. 1922;
Stefán Heimir Freymóðsson, f.
30.11. 1928, d. 25.11. 1930.
Hálfsystkini Fríðu, samfeðra:
Heimir Freymóðsson, f. 1.3. 1948, d.
31.8. 1968; Berglind Freymóðsdótt-
ir, f. 17.10. 1951.
Foreldrar Fríðu voru Freymóð-
ur Jóhannsson, f. í Stærra-Árskógi
á Árskógsströnd 12.9. 1895, d. 6.3.
1973, listmálari og tónskáld á Ak-
ureyri og í Reykjavík, og Steinunn
Margrét Jónsdóttir, f. á Stóru-Há-
mundastöðum á Árskógsströnd
31.1. 1894, d. 9.9. 1982, húsfreyja.
Ætt
Freymóður var bróðir Egils síldar-
skipstjóra á Akureyri, bróður Þor-
steins bankaendurskoðanda. Frey-
móður var sonur Jóhanns Tryggva,
sjómanns og smiðs í Stærra-Árskógi
og síðar á Árbakka Þorvaldssonar,
b. og skipstjóra á Krossum, bróð-
ur Snjólaugar, móður Jóhanns Sig-
urjónssonar skálds og Snjólaugar,
móður Sigurjóns Sigurðssonar lög-
reglustjóra, föður Jóhanns Sigur-
jónssonar, forstjóra Hafró. Snjólaug
yngri var einnig móðir Ingibjarg-
ar, móður Magnúsar Magnússon-
ar, sjónvarpsmanns hjá BBC og rit-
höfundar, föður Sallýjar og Önnu
Snjólaugar sem báðar vinna hjá
BBC. Snjólaug eldri var einnig móð-
ir Jóhanns Baldvins, stúdents og b.
á Laxamýri. Þorvaldur var son-
ur Þorvalds, skipstjóra á Krossum
Gunnlaugssonar, b. á Hellum Þor-
valdssonar, b. á Ingvörum Sigurðs-
sonar. Móðir Gunnlaugs var Hólm-
fríður Þorvaldsdóttir frá Sökku.
Móðir Þorvalds yngri var Snjó-
laug, systir Hólmfríðar, langömmu
Björns Th. Björnssonar, listfræðings
og rithöfundar. Snjólaug var dóttir
Baldurs, pr. á Upsum í Svarfaðardal,
bróður Hallgríms, prests á Hrauni,
föður Jónasar skálds. Baldur var
sonur Þorsteins, pr. í Stærra-Árskógi
Hallgrímssonar og Þórunnar Lárus-
dóttur Scheving.
Móðir Freymóðs var Hallfríður
Jóhannsdóttir, frá Ólafsfirði Magn-
úsdóttir.
Steinunn Margrét var dóttir Jóns,
b. í Ytra-Kálfsskinni Guðjónssonar
og Arndísar Sigvaldadóttur.
Útför Fríðu fór fram frá Bústaða-
kirkju sl. mánudag.
Hörður Haraldsson
kennari við SamvinnuSkólann á BifröSt
Fríða Freymóðsdóttir
húSmóðir í reykjavík
Jóhannes
Sveinsson Kjarval
liStmálari
f. 15.10. 1885, d. 13.4. 1972
Jóhannes Sveinsson Kjarval fædd-
ist að Efri-Ey í Meðallandi, sonur
Sveins Ingimundarsonar, bónda
þar og k.h., Karitasar Þorsteins-
dóttur húsfreyju. Hann ólst upp frá
fjögurra ára aldri hjá hálfbróður
móður sinnar, Jóhannesi Jónssyni í
Geitavík í Borgarfirði eystra.
Kjarval hélt utan 1911, fyrst til
Lundúna en síðan til Kaupmanna-
hafnar þar sem hann lauk prófi í
málaralist frá Konunglega lista-
háskólanum 1918. Þá dvaldi hann
á Ítalíu 1920 og í París 1928 en var
lengst af búsettur í Reykjavík frá
1922. Auk þess að vera meðal frum-
herja íslenskrar myndlistar var
Kjarval án efa virtasti listmálari og
einn ástsælasti listamaður þjóðar-
innar á 20. öld. Verk hans bera með
sér expressionísk og impression-
ísk stílbrigði en þau eru auk þess
rammíslensk, oft hlaðin táknum er
vísa til íslenskra þjóðsagna, ævin-
týra og skáldskapar, auk þess sem
megin viðfangsefni hans sem list-
málara var íslenskt landslag, eink-
um á Þingvöllum.
Kjarval var auk þess mik-
ill teiknari, samanber teikningar
hans af íslensku alþýðufólki. Hann
myndskreytti ýmis rit og skrif-
aði sjálfur ýmis rit, s.s. Grjót 1930;
Meira grjót, 1937; Leikur, 1938;
Ljóðagrjót, og Hvalsagan frá átján
hundruð níutíu og sjö, 1956.
Margt hefur verið skrifað um
Kjarval og list hans, s.s. ævisaga
hans eftir Indriða G. Þorsteins-
son, samtalsbók eftir Matthías Jo-
hannessen, Kjarval, eftir Thor
Vilhjálmsson og Kjarval – málari
lands og vætta, eftir Aðalstein Ing-
ólfsson.
Kjarvalsstaðir í Reykjavík voru
opnaðir 1972 en þar eru verk hans
höfð til sýnis, skráð og rannsökuð.
Stefán frá Hvítadal
f. 16.10. 1887, d. 1933
Stefán fæddist á Hólmavík, son-
ur Sigurðar Sigurðssonar, kirkju-
smiðs á Hólmavík og víðar, og k.h.,
Guðrúnar Jónsdóttur.
Stefán ólst upp á Stóra-Fjarðar-
horni við Kollafjörð og í Hvítadal
í Saurbæ. Hann lærði prentnám á
Ísafirði og í Reykjavík, var í Nor-
egi 1912–1915, m.a. á heilsuhælum
sökum tæringar, stofnaði heimili á
Ballará, var á Krossi á Skarðsströnd
og bóndi í Bessatungu í Saurbæ frá
1925 og til æviloka.
Stefán gerðist ungur kaþólskrar
trúar. Ljóðabækur Stefáns: Söngv-
ar förumannsins, 1918; Óður ein-
yrkjans, 1921; Heilög kirkja, 1924;
Helsingjar, 1927, og Anno Domini,
1930.
Söngvar förumannsins er lang
besta ljóðabók Stefáns og tíma-
mótaverk í íslenskri ljóðlist. Hún
gerir hann að einu fremsta skáldi
nýrómantísku stefnunnar, og
ásamt Davíð Stefánssyni, (Svart-
ar fjaðrir, 1919), að helsta boðbera
hinnar lífsglöðu, kraftmiklu og
rómantísku aldamótakynslóðar.
Stefán lá fársjúkur í Unuhúsi
veturinn 1917–1918. Í Sjömeist-
arasögu greinir Halldór Lax-
ness frá því hvernig Stefán hjarn-
aði við um vorið, heyrði í svönum
fljúga yfir bæinn og ort Vorsól
sem hefst á eftirfarandi erindi:
Svanir fljúga hratt til heiða,
huga minn til fjalla seiða.
Vill mér nokkur götu greiða?
Glóir sól um höf og lönd.
Viltu ekki, löngun, leiða
litla barnið þér við hönd?
Ýmis höfuðskáld hafa skrifað
um Stefán og dásamað skáldskap
hans, s.s. Tómas Guðmundsson
sem gaf út heildarljóðasafn hans,
meistari Þórbergur sem brallaði
með honum í Unuhúsi og víðar,
Halldór Laxness í bókinni Af skáld-
um og Hannes Pétursson í Eim-
reiðina 1972.
Fæddur 11.09. 1929 - Dáinn 05.10. 2010
Fædd 11.09. 1929 - Dáin 05.10. 2010
40 minning 15. október 2010 föstudagur
andlát
andlát
merkir íslendingar