Dagblaðið Vísir - DV - 11.02.2011, Síða 37

Fókus | 37Helgarblað 11.–13. febrúar 2011
Hvað er að gerast?
n Draumurinn í Loftkastalanum
Verslunarskólanemendur fara á kostum í
uppfærslu sinni á Draumi á Jónsmessunótt
eftir Shakespear. Verkið er flutt til nútímans
á fjörlegan máta og dans og gleði í fyrirrúmi
eins og svo oft áður.
n Brák í Þjóðleikhúsinu
Brák er einleikur í fullri lengd eftir Brynhildi
Guðjónsdóttur. Verkið er sérstaklega samið
fyrir Söguleikhúsið til sýninga á Söguloftinu
á Landnámssetrinu í Borgarnesi. Leikritið
er saga Þorgerðar Brákar, fóstru Egils
Skalla-Grímssonar og ambáttar Skallagríms
Kveld-Úlfssonar, unnið upp úr Egilssögu,
innblásið af sagnahefð sögualdar á Íslandi
og sögum þeirra fjölmörgu kvenna sem
hnepptar voru í ánauð og fluttar til Íslands
á víkingaöld.
n Páll Óskar á NASA
Aðdáendur Páls Óskars geta glaðst yfir því
að Páll Óskar spilar á afmælistónleikum
á Nasa um helgina. Tónleikarnir eru hinir
fyrstu í röð af mörgum á Nasa.
Miðaverði er haldið í algjöru lágmarki og er
aðeins 1.000 kr.
n KK í Tjarnarbíói
Tónlistarmaðurinn Kristján Kristjánsson
eða KK eins og hann er betur þekktur,
heldur tónleika í Tjarnarbíói laugardaginn
12. febrúar.
KK mun koma fram einn og óstuddur, en
það er langt síðan KK hefur haldið tónleika
með þeim hætti. í byrjun ferilsins var venjan
sú að KK stæði einn á sviðinu og má segja
að þetta verði smá afturhvarf til rótanna,
þar sem listamaðurinn flutti lögin sín með
gítarinn sér til aðstoðar
n Gaman fyrir börnin
Það er úr æði mörgu að velja fyrir barnafjöl-
skyldur um þessar mundir í leikhúsunum.
Í Tjarnarbíói er sýnt nýtt verk, Út í kött,
ævintýraleikur með dansi og söng fyrir
börn í leikstjórn Kolbrúnar Önnu Björns-
dóttur. Í Þjóðleikhúsinu er svo Prinsessan á
Bessastöðum í svakalegu stuði og börn sem
fara á sýninguna lofa hana.
11
Feb
Föstudagur
12
Feb
Laugardagur
13
Feb
Sunnudagur
þá sennilega eina Ríkissjónvarpið
í heiminum sem hefur það að yfir-
lýstu markmiði að kaupa ekki inn-
lendar íslenskar kvikmyndir.
Þegar hann var síðan spurður út í
það af hverju ekki væri fyrst reynt að
skera niður í innkaupum á erlendu
efni svaraði hann því til að það væri
svo ódýrt miðað við það innlenda,
sjónvarpið fengi þar mun fleiri mín-
útur á lægra verði!
Þetta eru voru rökin hans og þá
spyr ég; er það stefna sjónvarps-
stjóra að magn sé umfram gæði?
Hver kannast ekki við íþrótta-,
hunda- og fjölskyldumyndir frá
Disney sem sýndar eru á „prime-
time“ á föstudagskvöldum á RÚV?
Myndir sem flestar eru framleidd-
ar á árabilinu 1975–1987. Eða sömu
hafnaboltamyndina aftur og aftur,
bara með mismunandi leikurum í
hvert skipti?
Það hefur einfaldlega komið í ljós
að stofnunin hafði keypt tvö til þrjú
hundruð mynda pakka frá Disney,
pakka sem fylgir með þegar RÚV
kaupir eina góða mynd frá dreifing-
arfyrirtæki.
Ég leyfi mér að fullyrða að þessi
kvikmyndapakki var eins og poki
fullur af illa lyktandi rusli!
Það er ákveðin heimsvaldastefna
í gangi af hálfu bandarísku dreif-
ingarfyrirtækjanna, þau eigna sér
útsendingarmínútur á sjónvarps-
stöðvum með þessari leið, selja eina
góða mynd og svo fylgir með ókeyp-
is; stór poki fullur af rusli!
Ég hefði haldið að þeim sem
gegndi stöðu sjónvarpsstjóra RÚV
ætti fyrst og fremst að vera umhug-
að um íslenska menningu. Ef hon-
um er umhugað um eitthvað ann-
að set ég stórt spurningarmerki við
það hvort viðkomandi eigi yfirleitt
að gegna þessari stöðu.
Samkvæmt okkar útreikningum
hefur RÚV ohf orðið uppvíst að van-
efndum upp á annað hundrað millj-
ónir króna vegna kaupa á efni frá
íslenskum framleiðendum. Þetta
er lögbundinn þjónustusamning-
ur sem stofnunin hefur ekki staðið
við. Samningurinn er gerður sam-
kvæmt Evróputilskipun og tilgreinir
m.a. hvað stofnunin á að eyða miklu
í kaup á innlendu efni frá sjálfstæð-
um framleiðendum ár hvert.
Segjum bara að þetta séu 200
milljónir, sem er góð tala, nú um
áramótin kemur fram að rekstrar-
afgangur stofnunarinnar sé 200
milljónir. Hæfur sjónvarpsstjóri
hefði metið þetta á þann veg að
núna í framhaldinu gæti hann loks
uppfyllt þennan samning og sett
þessa peninga í að kaupa íslenskt
efni.
Það sem sjónvarpsstjórinn gerði
hins vegar í framhaldinu var að
bjóðast til að kaupa sýningarrétt-
inn vegna heimsmeistaramótsins í
handbolta af Stöð 2, með viku fyr-
irvara! Nota þennan rekstrarafgang
til að ganga tímabundið í augun á
þjóðinni! Hann vissi að þetta myndi
aldrei ganga eftir, heldur var þetta
bara svona innihaldslaus, pólitísk
leikflétta.“
Skilningsleysi
Er að þínu mati viðvarandi skiln-
ingsleysi meðal þingmanna og
stjórnvalda gagnvart íslenskri kvik-
mynda- og dagskrárgerð? Þú hef-
ur velt upp dæmum sem sýna hvað
þessi bransi getur skilað þjóðarbú-
inu til baka í hreinum peningum.
„Við niðurskurð á fjárlögum síð-
asta árs, þegar við kvikmyndagerð-
armenn fengum þetta stóra högg af
hálfu stjórnvalda, 34 prósenta nið-
urskurð, hlutfall sem engin önnur
grein varð fyrir samkvæmt þágild-
andi samkomulagi, fórum við bara í
algjört sjokk. Í framhaldinu tilkynnti
svo Páll Magnússon nýja dagskrár-
stefnu RÚV, þannig að áfallið varð
tvöfalt. Síðasta ár spurðu kvik-
myndagerðarmenn á Íslandi sig af
hverju þeir væru svona lágt metnir
og fóru því í sjálfsskoðun og rann-
sóknir á því hvað hefði farið úr-
skeiðis. Menntamála- og menning-
arráðuneytið gerði slíkt hið sama
og lét gera úttekt á íslenskri kvik-
myndagerð í fyrra, sem við gerðum
reyndar einnig.
Niðurstöðurnar komu öllum í
opna skjöldu, líka okkur sjálfum.
Veltan í íslenskri kvikmyndagerð
er mun meiri en haldið var og það
hlutfall sem ríkið fjárfestir í grein-
inni er lægra en við töldum. Það er
rétt innan við 18 prósent eða þar um
bil. Þetta kemur fram í frumniður-
stöðum um hagræn áhrif íslenskr-
ar menningar sem kynntar voru
núna í desember og verða gefnar út
núna í mars. Allar þær rannsóknir
og skýrslur sem unnar voru á síðasta
ári sýna það einnig að fyrir hverja
krónu sem lögð er fram af hálfu rík-
isins í kvikmyndagerð verða til 5–8
aðrar krónur sem renna inn í hag-
kerfið og er þá varlega áætlað.
Þarna er ekki um að ræða lang-
tímafjárfestingu ríkisins í menn-
ingu heldur skila þessir peningar sér
strax út í hagkerfið á framleiðslu-
tímanum. Margfeldisáhrifin eru
þess vegna gríðarlega mikil. Þær 250
milljónir sem skorið var niður um í
fyrra og síðan aftur nú um þessi ára-
mót hefðu getað skilað þremur til
fjórum milljörðum inn í þjóðarbú-
ið! Svo í lok árs kom í ljós að kvik-
myndagerðin er stór hluti af hinum
skapandi greinum, sem eru ein af
grunnstoðum íslensks efnahagslífs
samkvæmt frumniðurstöðum nýrr-
ar rannsóknar á vegum helstu ráðu-
neyta. Það er gott að fólk sé loksins
að átta sig á að listamenn eru ekki
afætur á íslensku samfélagi.“
Afleiðuáhrifin
„Afleiðuáhrifin eru einnig merkileg,
kvikmyndir eru til að mynda oft
ástæða þess að ferðamenn ákveða
að koma til landsins. Írar komust
til dæmis að því að um 18 prósent
þeirra ferðamanna sem velja Írland
sem áfangastað gera það sökum
kvikmynda. Ferðaþjónustan hér
veltir um 150 milljörðum ár hvert
og ef við gefum okkur að um tíu
prósent komi til vegna kvikmynda
getum við strax séð þann ávinning
sem felst í því að fjárfesta í þessari
grein.
Ef við tökum þetta með inn í
margfeldisáhrifin hljóta allir að sjá
hversu rökin eru veik fyrir niður-
skurði í íslenskri menningu, og þá
sérstaklega hvað snertir það fjár-
mögnunarmódel sem kvikmynda-
gerð er, hún byggir á því til að geta
komist af stað, til að hlutirnir fari
að rúlla. Málið er nefnilega að kvik-
myndaverkefnið fái fyrst úthlutað
frá kvikmyndasjóði. Ef það gerist
ekki er nánast ómögulegt að fá ann-
að fjármagn að utan í kjölfarið. Fjár-
festing ríkisins er því frumforsenda.
Hér eru margir núna að gera
kvikmyndir á hnefanum einum,
gefa vinnuna sína, gefa afnot af
tækjunum sínum, gefa allt frítt,
vinna launalaust í langan tíma. Fólk
er hreinlega örvæntingarfullt!
Nú er hins vegar unnið að nýju
samkomulagi milli ríkis og kvik-
myndagerðar, vonandi til næstu
þriggja til fjögurra ára, til að koma
hlutunum í gott horf og íslensk-
ir kvikmyndagerðarmenn eru von-
góðir um að á fjárlögum næsta árs
muni Kvikmyndasjóður ná aftur
fullum styrk. Ég trúi ekki öðru nú
þegar menn hafa allar þessar stað-
reyndir málsins í höndunum, að
þeir geri sér grein fyrir afleiðingum
þessa niðurskurðar.
Við viljum sem þjóð styrkja
sprotaverkefni og nýsköpun! Tök-
um mig sem dæmi, ég er bara með-
al handritshöfundur og leikstjóri
sem hefur samt á rúmum áratug
frumskapað verkefni sem hafa velt
í kringum milljarði. Ég fæ hugmynd
að sögu og skrifa síðan handrit. Ég
ræð síðan fólk til starfa og bý til
verkefni sem skilar síðan margfalt
til baka inn í samfélagið og hag-
kerfið! Kvikmyndagerð þarf enga
umhverfisvottun, er náttúruvæn og
tæknin og mannauðurinn til staðar.
Þetta er frumsköpun, nýsköpun og
var ekki til áður en mér datt það í
hug!“
palli@dv.is
„Ég fullyrði að
málefnið „sjón-
varp í almannaþágu“ sé
mikilvægara en Icesave.
Þjóð er menning og RÚV
er stærsta einstaka
menningarstofnun í
okkar samfélagi. Pen-
ingar koma og fara en
menning er varanleg.
„Hér eru margir
núna að gera
kvikmyndir á hnefan-
um einum, gefa vinn-
una sína, gefa afnot af
tækjunum sínum, gefa
allt frítt, vinna launa-
laust í langan tíma.
Fólk er hreinlega ör-
væntingarfullt!
Þjóðin á betra skilið