Dagblaðið Vísir - DV - 15.04.2011, Blaðsíða 30

É
g sný ekki aftur með það – al-
veg sama hvað Ásmundi Ein-
ari Daðasyni eða Heimssýn eða
kvótagreifunum finnst:
Ein mikilvægasta spurningin
sem við Íslendingar munum standa
frammi fyrir á næstunni er hvort við
ættum að ganga í Evrópusambandið
eða ekki.
Þetta er mjög mikilvæg spurning
vegna þess að það er ljóst að aðild að
ESB myndi hafa margvísleg góð áhrif á
íslenskt samfélag.
Það er enginn áróður, það er bara
staðreynd.
Margir kostir
Evrópusambandið er ekki fullkomið,
en það eru þó vandfundin viðkunn-
anlegri og gagnlegri alþjóðasamtök.
Menn tala um lýðræðishalla en það er
þó staðreynd að lítil ríki, jafnvel örríki,
eins og við erum að mannfjölda, hafa
áreiðanlega hvergi meiri áhrif í alþjóð-
legu samstarfi en innan ESB.
Menn tala um bákn, en sannleik-
urinn mun þó vera sá að allt hið al-
ræmda skrifræðisbákn ESB ku sam-
svara um það bil sama mannfjölda og
vinnur í landbúnaðarráðuneytinu í
Frakklandi.
Ég hef að vísu ekki talið það sjálfur,
en þessu sá ég haldið fram og ekki var
það dregið til baka.
Og menn tala um að ESB sé að þró-
ast í átt að sambandsríki, en ég sé nú
satt að segja engin teikn á lofti um það.
Stundum kvikna hugmyndir í þá átt,
líkt og gerðist um hina sameiginlegu
stjórnarskrá, en þær eru undantekn-
ingarlítið skotnar niður fljótlega.
Og loks er svo auðvitað fáránlegt að
halda því fram að með aðild að ESB af-
sali ríki sér fullveldi sínu og sjálfstæði.
Reynið að segja ríkjunum í ESB að
þau séu ekki sjálfstæð og fullvalda!
Stöðugleiki
Kostirnir við ESB-aðild yrðu líklega
helst aukinn stöðugleiki, umfram
allt en þó ekki aðeins í efnahagsmál-
um. Þótt evran hafi gengið í gegnum
ólgusjó síðustu missera, þá virðist
hún nú ætla að standa illviðrið alveg
ljómandi af sér. Og þá verður hún
væntanlega sterkari eftir en áður.
Jafnframt nytum við margs góðs
af því að tilheyra í fullri alvöru sam-
tökum okkar helstu vina- og frænd-
þjóða og taka þátt í margvíslegu starfi
þeirra á jafnréttisgrundvelli – já, jafn-
réttisgrundvelli!
Og fullveldi okkar myndi styrkjast
frekar en hitt, vegna þess að við gæt-
um þá haft áhrif á margvíslega laga-
setningu sem við þiggjum nú frá ESB
gegnum EES án þess að hafa nokkuð
um þau lög að segja.
Áhrif okkar yrðu ekkert rosaleg.
En á þeim sviðum sem við létum
okkur mestu varða – þar gætum við
alveg haft umtalsverð áhrif.
Og svo framvegis. Kostirnir eru
margir.
Ég ítreka að það er ekki áróð-
ur, heldur staðreynd. Aðild að ESB
myndi leiða til margvíslegs ábata
fyrir okkur, og styrkja okkur á ýmsa
lund.
Þeir sem berjast harðast gegn
ESB-aðild ættu að viðurkenna þetta,
en ekki halda áfram að hamra á því
að ESB-aðild myndi hafa í för með
sér eymd og volæði fyrir okkur öll
sem eitt.
Kostirnir eru margir, og það er
bara svoleiðis. Af hverju haldiði að
öll þau ríki sem nú eru í ESB hafi sóst
eftir að komast þangað, og í engu
þeirra eru mjög háværar raddir um
að segja skilið við sambandið?
Líka gallar
En andstæðingar ESB hafa hins veg-
ar rétt fyrir sér að því leyti að auð-
vitað fylgja aðild líka gallar.
Við vitum ekki nákvæmlega
hverjir þeir yrðu helstir – vegna þess
að gallarnir velta meira á niðurstöð-
um aðildarviðræðna en kostirnir. Ef
okkur gengi vel að semja við ESB er
ekki víst að ókostirnir við aðild yrðu
svo ýkja miklir – eða kæmu niður á
svo mörgum.
En ókostir myndu auðvitað verða
einhverjir – það er bara óhjákvæmi-
legt.
Stærsta spurningin snýst auð-
vitað um sjávarútvegsmál, og á því
sviði getum við fullyrt og rifist eins
og okkur sýnist, en það er í rauninni
til lítils – kostir og gallar aðildar með
tilliti til sjávarútvegsmála koma ekki
raunverulega í ljós fyrr en að aflokn-
um aðildarviðræðum.
Landbúnaðurinn verður líka
fyrir áhrifum – og fyrir suma bænd-
ur munu ókostirnir vega þyngra en
kostirnir.
Aðrir munu sjálfsagt ekki þurfa að
kvarta.
En þetta vitum við ekki fyrr en
niðurstöður í aðildarviðræðum
liggja fyrir.
Ýmsir þeir sem eru af hugmynda-
fræðilegum ástæðum andsnúnir að-
ild Íslands að ESB, þeir vilja hins
vegar ekki leyfa okkur að fá að sjá
niðurstöðurnar úr samningaviðræð-
um við ESB.
Þeir hafa málað skrattann á vegg-
inn, teiknað horn og hala á Evrópu-
sambandið og róa nú að því öllum
árum að aðildarumsóknin verði
dregin til baka.
Sumir af þeir eru innilega sann-
færðir um að við eigum ekki að koma
nálægt þessu sambandi evrópskra
þjóða.
Aðrir – grunar mig – af því þeir eru
smeykir um að þegar niðurstöður
aðildarviðræðna liggja fyrir, þá muni
renna upp fyrir mörgum að það væri
ekkert hættulegt að ganga til liðs við
sambandið.
Vil fá að taka afstöðu sjálfur
Íslendingar virðast sumir halda að
innganga í ESB sé að selja sálu sína.
Það er aldeilis ekki, þetta er bara
kalt hagsmunamat sem hátt í 30
þjóðir í Evrópu hafa staðið frammi
fyrir nú þegar og allar utan ein hafa
komist að þeirri niðurstöðu að
þetta sé rétta leiðin til að efla sinn
hag.
Í nánu sambandi við önnur full-
valda Evrópuríki.
Af hverju skyldi það nú vera?
Það er vitanlega vegna þess að
það hefur góða kosti í för með sér
að vera með í þessu sambandi.
En gallarnir eru líka til, og
kannski myndu þeir í okkar tilfelli
vega þyngra en kostirnir. Ég veit
það, en mér þætti verra að fá ekki
að meta það sjálfur – heldur skuli
menn eins og Ásmundur Einar, Sig-
mundur Davíð og Davíð Oddsson
eiga að fá að meta það fyrir mig.
Ég vil fá að taka afstöðu til ESB
sjálfur, í þjóðaratkvæðagreiðslu
þegar samningur liggur fyrir, og
ég hef skömm á þeim stjórnmála-
mönnum sem reyna nú af kappi að
svipta mig þeim lýðræðislega rétti
mínum – að taka sjálfur ákvörðun
í einhverju mesta og mikilvægasta
hagsmunamáli Íslendinga í náinni
framtíð.
Ég vil fá að greiða
atkvæði sjálfur!
Sennilega eru nær allir sem það hafa prófað sammála um að það er gott að eignast
börn. Miklu fleiri jákvæðar hliðar
en neikvæðar fylgja því barn komi
í heiminn enda fylgir því nánast
dýrðleg gleði og hamingja. Fyrir
utan slíka persónulega hamingju
sem fylgir barneignum er það auð-
vitað einn helsti tilgangur manns-
ins á jörðinni, líkt og annarra dýra,
að viðhalda tegund sinni. Ástæð-
ur okkar fyrir barneignum eru því
bæði persónulegar og meðvitaðar
– fólk eignast yfirleitt börn af því að
það vill það og sér gildi þess – en
einnig ópersónulegar og ómeðvit-
aðar – í eðli okkar sem dýra er ein-
hver hvati sem gerir það að verk-
um að maðurinn er knúinn til að
fjölga sér.
Báðar þessar ólíku ástæður – sem við getum sagt að séu annars vegar siðferðilegar og
snúist um leit okkar að lífsham-
ingju, hinu góða lífi, og hins veg-
ar darwinískar, líffræðilegar – fyr-
ir barneignum eru að mínu mati
jákvæðar og gildar ástæður. Gildi
barneigna virðist almennt séð vera
viðurkennt. Það eru ekki margir
sem finna það hjá sér að færa rök
gegn barneignum á opinberum
vettvangi með röksemdafærslum
sem enda einhvern veginn eins
og: „Þess vegna tel ég neikvætt og
óæskilegt að eignast börn.“ Fólk
getur vitanlega ákveðið sjálft að
það vilji ekki ekki eignast börn
af einhverri persónulegri ástæðu
eins og þeirri að það vilji einbeita
sér alfarið að starfi sínu, sama
hvað það er, og að barnaumönnun
og -uppeldi taki frá því dýrmætan
tíma sem það hefði annars getað
varið til vinnu. En slíkar ástæður
eru persónulegar en ekki rökleg-
ar og snúast almennt séð ekki um
það að fólk hafi komist að þeirri
niðurstöðu með beitingu skyn-
seminnar að barneignir séu í eðli
sínu slæmar. Barneignir eru það
vitanlega ekki, þvert á móti, og
væri mjög erfitt að sýna fram á slíkt
með rökum almennt séð.
Eiginlega má segja að fáir at-burðir í lífi fólks geti talist vera eins afgerandi jákvæðir
og það að eignast barn. Ég reyni til
dæmis að upphugsa hvað sé nei-
kvætt við fæðingu Hallgríms son-
ar míns, sem kom í heiminn í byrj-
un febrúar síðastliðins, og ég gríp
í galtómt – eða næstum því. Ein
bölvunin – ef við notum þessa af-
gerandi hugsun sem er andstæð
þeirri sem kemur fram í einum af
fjölmörgum íslenskum málshátt-
um um jákvætt gildi barneigna:
„Blessun vex með barni hverju“
– sem fylgir barneignum snýst
nefnilega um eitthvað allt annað
en barnið sjálft.
Bölvunin snýr að einu atriði í viðtökum fólks við barninu: Þeirri ótrúlega útbreiddu til-
hneigingu manna að þurfa stöðugt
að rýna í andlit barnsins þegar það
er rétt nýkomið í heiminn og reyna
að finna út hverjum það líkist helst,
mömmunni eða pabbanum, fólki í
föður- eða móðurfjölskyldunni eða
jafnvel bara einhverjum úti í bæ.
Nær allir hafa mjög sterkar skoð-
anir á þessu atriði: Hverjum nýja
barnið líkist hvað mest og af hverju
og virðist þetta vera einhvers konar
samkvæmisleikur. Þeir allra hörð-
ustu í þessum fræðum reyna jafn-
vel að grein uppruna einstakra lík-
amshluta á barninu: eyrun eru frá
mömmunni, nefið frá pabbanum,
hakan frá móðurafanum, ennið frá
föðurömmunni, miðsnesið frá föð-
urfrændanum og hárið frá einhverri
ömmusysturinni í móðurætt. Þessi
íþrótt getur jafnvel orðið eins konar
typpakeppni á milli fjölskyldna for-
eldranna þar sem hvor um sig þyk-
ist eiga meira í litla barninu en hin
og getur þar af leiðandi orðið upp-
spretta úlfúðar eða sárinda.
Leiðindi þessara spekúlasjóna bitna auðvitað sem betur fer ekki á litla barninu sjálfu sem
sleppur blessunarlega við að með-
taka bollaleggingarnar vegna ungs
aldurs og skilningsleysis á tungu-
málinu. Foreldrarnir, og jafnvel að-
standendur þeirra, þurfa hins veg-
ar að sitja undir þessum þreytandi
pælingum á nánast hverjum degi
þar sem hver og einn þykist hafa
náð að lesa rétt í svip barnsins og
greint uppruna þess á næstum vís-
indalegan hátt. Þessar skoðanir á
útliti barnsins eru hins vegar eins
ólíkar og þær eru margar enda eru
þessi fræði ekki ósvipuð því, þegar
börnin eru spánný, og að lesa orð
og myndir út úr skýjunum á himn-
inum. Þessi útlitslestur fólks verður
því svo yfirleitt ekkert mikið ann-
að en skraf við skýin þegar líkinga-
dæmin eru sett fram og foreldrarnir
heyra margar ólíkar kenningar um
uppruna miðsnessins á nýfæddu
barninu sínu. Best þætti mér ef við
leyfðum smábörnunum bara að
vera þau sjálf, að minnsta kosti þeg-
ar þau eru nýkomin í heiminn, og
nánast ómögulegt er að segja hverj-
um þau eru lík og þau breytast dag
frá degi. Hvaða máli skiptir það líka
hverjum börnin líkjast og hvern-
ig? Leyfum börnunum bara að vera
þau sjálf og sú einhliða blessun sem
þau eru áður en þau verða viðfang
þessara tilgangslausu útlitsfræða.
Myrkrið er kannski skemmtilegt,
en ekki þegar það snýst um nýfædd
börn og bitnar á foreldrum þeirra.
30 | Umræða 15.–17. apríl 2011 Helgarblað
Trésmiðjan
Illugi
Jökulsson
Keppt um
útlit krógans
„Kostirnir eru
margir, og það er
bara svoleiðis.
Helgarpistill
Ingi F.
Vilhjálmsson