Dagblaðið Vísir - DV - 29.04.2011, Blaðsíða 22

22 | Úttekt 29. apríl–1. maí 2011 Helgarblað
Flestum fannst gaman að gefa Guð-
rúnu Baldvinu Sævarsdóttur að borða
þegar hún var barn. Henni þótti mat-
ur góður og borðaði vel. Var krúttlega
þybbin. Fæstir gerðu sér þó grein fyrir
því að hún var að þróa með sér mat-
arfíkn sem síðan heltók líf hennar fyrir
tvítugt. Botninum náði hún á Reykja-
lundi þegar hún steig á vigtina og sá
að hún var orðin 142 kíló, níu mán-
uðum eftir að hún kom þangað fyrst
rúm 130 kíló og átti að léttast um sjö.
Myrkur, vonleysi og vanmáttur fylltu
huga hennar. Síðan fann hún lausn og
segir nú sögu sína 67 kílóum léttari, en
það er ekkert miðað við þyngslin sem
hún missti úr huga sínum. Bati henn-
ar verður ekki mældur í kílóum.
Barn í vanda
„Ég held að þetta hafi alltaf verið
vandamál. Ég á minningar um vand-
ræði með mat frá því að ég var mjög
ung og man að ég hugsaði að ég væri
frábrugðin öðrum hvað mat varðaði.
Mig langaði meira í mat en fólkið í
kringum mig, sótti meira í kolvetni,
sætindi og sætabrauð en aðrir. Yfir-
leitt borðaði ég þar til mér var farið að
líða illa. Eins átti ég mjög erfitt með að
hemja mig í boðum.“ Enda var ekkert
eins spennandi við að fara í afmæli
eða aðrar veislur og að fá eitthvað gott
að borða. „Allt frá því að ég var svona
sjö ára var farið að taka mig á eintal
áður en veislan hófst til þess að segja
mér að ég mætti ekki borða of mikið.
Þannig að ég upplifði mig mjög fljót-
lega frábrugðna öðrum.“
Átta ára með áhyggjur
Hún var kannski ívið þykkari en önnur
börn en það var ekkert sem fólk velti
fyrir sér. Hún var bara krúttleg, þybb-
in stelpa, þykkari en flest börn. Samt
upplifði hún sig lata frá átta ára aldri
og taldi sig ekki nenna að hreyfa sig
nóg og ekki hafa sömu sjálfstjórn og
aðrir. „Ég hélt að öllum þætti nammi
og brauð jafngott og mér en að aðrir
ættu auðveldara með að stjórna því.
Ég hafði engan skilning á fíkn og hafði
ekki hugmynd um hvað var að gerast.
En ég upplifði vanlíðan gagnvart mat.
Þegar boðið var upp á eitthvað gott
óttaðist ég að fá ekki nóg og oft þurfti
að stoppa mig af.“
Stal klinki fyrir sælgæti
Heimili hennar var ósköp venjulegt.
Engin óregla var til staðar heldur var
boðið upp á hollan mat á matmáls-
tímum. En það var ekki nóg. Guðrún
Baldvina var alltaf eitthvað að narta á
milli mála. „Ég fékk mér ristað brauð
og kakómalt eftir skóla, eins og ég
held nú að flestir geri. En ég fékk mér
ekki eina brauðsneið af því að ég var
svöng heldur ristaði ég tvær í viðbót.
Og aðrar tvær.“ Hún gat ekki stoppað.
Stundum vissi hún af einhverju í
eldhússkápunum sem hún mátti ekki
fá. Því stal hún og lagði mikið á sig við
að fela verksummerkin. „Eini óheið-
arleikinn sem hægt er að negla á mig
úr æsku tengdist mat. Ég stal líka
klinki og stalst út í sjoppu eða bakarí
þar sem ég splæsti í nammi eða sæta-
brauð. Þetta fannst mér mjög spenn-
andi.“
Kastaði upp eftir átköst
Það kom líka fyrir að Guðrún Bald-
vina borðaði þar til hún kastaði upp.
Vanlíðan var þó ekki í þeim mæli að
hún hafi vitað það frá átta ára aldri
að þetta væri vandamál í lífi sínu. „Ég
vissi bara að ég væri ekki nógu góð
á þessu sviði. Matur veitti mér samt
enn mjög mikla ánægju. Það var
mjög gaman að gefa mér að borða.
Fólki finnst gaman að gefa börnum
að borða sem finnst ótrúlega gott að
borða.“
Þegar henni var bannað að fá
franskbrauðið sem hún vildi gat
hún brjálast. Þá dæsti bróðir henn-
ar og sagði: „Djíses, það er eitthvað
að henni.“ Flestir töldu þó að þetta
myndi eldast af henni. „Þetta var
heldur ekki svo alvarlegt vandamál á
þessum tíma. Þótt ég hafi tekið svona
skorpur inni á milli þá háði þetta mér
ekki þannig. Ég var ekkert svo feit
þegar ég var ung og var alveg félags-
lega vel sett.“
Notaði mat sem huggun
Sautján ára fékk hún vinnu í sjoppu
og fór að nota mat sem huggun. „Ég
borðaði rosalega mikið nammi og
notaði mat til þess að láta mér líða
betur. Frá þeim tíma hélt það áfram
og varð alltaf verra. Tilhugsunin um
að fá mér eitthvað skapaði spennu og
tilhlökkun um að eitthvað gott væri í
vændum. Ég var ekki svona gourmet-
matarfíkill, frekar rónamatarfíkill,
þannig að undirbúningurinn fólst
aðallega í því að ég ætti nóg. Ég var
ekkert endilega að sækjast eftir sæl-
keramáltíð heldur stærsta snakkpok-
anum eða fjölskyldupakka af Twix.“
Flótti frá umhverfinu
Þegar stundin rann svo upp settist
hún yfirleitt fyrir framan sjónvarpið
og hámaði í sig. Sjónvarpið notaði
hún til þess að deyfa aðra skynjun,
slökkva á öllu og útiloka veruleikann.
Þetta var hennar flótti. „Ef ég átti erf-
iðan dag þá átti ég þetta skilið, ef ég
átti góðan dag gat ég haldið upp á
það og meira að segja þegar dagur-
inn var bara venjulegur og óspenn-
andi kryddaði ég tilveruna með
þessu.“ Smátt og smátt varð það að
fá sér eitthvað ekki bara daglegur at-
burður gerðist það oft á dag. Allt gaf
tilefni til réttlætingar. „Þá var ég farin
að nota mat sem hugarbreytandi efni
en ekki orðin eins rosaleg og ég átti
eftir að verða.“
Á sama tíma hætti hún að æfa
sund þannig að orkuþörfin minnkaði
umtalsvert. Hún hélt samt áfram að
borða eins og hún væri á æfingum sjö
sinnum í viku.
Brengluð líkamsímynd
Sú hugmynd fylgdi henni alltaf að
hún væri of þung. Jafnvel á unglings-
árunum þegar hún var í kjörþyngd,
ekki einu sinni þybbin. Samt var hún
alltaf í megrun og prófaði ýmislegt.
Einu sinni drakk hún bara Núpó-létt
í fjóra daga. „Ég var stöðugt á vigt-
inni og skammaðist mín alltaf fyrir
þyngdina. Ég var mjúk þannig að það
sást ekki í beinin í mér þegar ég var í
sundbolnum og það var alltaf einhver
grennri en ég. Mig langaði ekki bara
að vera léttust heldur langaði mig líka
að vera lágvaxin. Ég veit ekki hvern-
ig sú hugmynd kviknaði en hún var
mjög áberandi. Þannig að ég var ekki
bara með brenglaðar hugmyndir um
mat heldur einnig um líkama minn.“
Borðaði í einrúmi
Allt hafði þetta áhrif á sjálfsmynd
Guðrúnar Baldvinu og líðan hennar.
Það varð til þess að hún leitaði meira í
matinn sem hafði fært henni ánægju.
Matarvenjurnar voru þó jafnóreglu-
legar og þær voru óheilbrigðar. „Ég
vaknaði alltaf of seint og borðaði
aldrei morgunmat. Ég gat vakað í
marga klukkutíma án þess að borða.
Þegar ég síðan byrjaði jókst átið alltaf
yfir daginn og náði hámarki á kvöld-
in. Ég borðaði alltaf í einrúmi því ég
skammaðist mín fyrir það hvað ég
borðaði mikið. Ég var samt ekki farin
Dagurinn
snerist um
að borða,
lífið snerist
um að léttast
n Guðrún Baldvina Sævarsdóttir var 142 kíló
n Fantaseraði um ævintýralegar lausnir n Var fangi
fíknarinnar n Upplifði vonleysi þegar magaminnkun
misheppnaðist n Léttist um 67 kíló n Batinn
verður ekki mældur í kílóum
n „Ég borðaði mjög lengi í afneitun
þannig að það er mjög erfitt að átta sig
nákvæmlega á því hvernig þetta var.“
Dæmigerður dagur
Morgunmatur: Ekkert.
Hádegismatur: Samloka.
Milli mála: Ávextir, sætindi,
hnetur, brauðmeti.
Kvöldmatur: Hamborgari, pítsa
eða annað óhollt.
Kvöldsnarl: Sætindi, til dæmis skál
af kúlusúkki, snakk, ídýfa og fleira.
Matur sem veldur fíkn
Sykur, sætuefni, kornmeti, ávextir eins
og bananar, vínber og ávaxtasafar,
koffíndrykkir, sterkjurík kolvetni, mjög
feitur matur, hreinsaður og meðhöndlaður
matur geta valdið fíkn samkvæmt Miðstöð
matarfíkla.
Matseðill matarfíkilsIngibjörg Dögg Kjartansdóttir
blaðamaður skrifar ingibjorg@dv.is
„Þetta snýst ekki um
það að verða mjó
heldur að geta verið frjáls.