Dagblaðið Vísir - DV - 26.08.2011, Blaðsíða 28

28 | Viðtal 26.–28. ágúst 2011 Helgarblað
Svefnvana í kjarabaráttu
S
tigagangurinn í gamla
Kennarahúsinu ilmar
af kaffi. Bæði stöðnu
kaffi og nýlöguðu.
Sjálfsagt hefur verið
drukkið mikið kaffi í þessu húsi
undanfarið þar sem hörð kjara-
barátta hefur verið skipulögð
síðustu vikur og mánuði.
Enginn hefur dáið
úr verkfalli
Haraldur Freyr Gíslason, betur
þekktur sem Halli í Botnleðju,
er formaður Félags leikskóla-
kennara og hefur aðsetur í
þessu húsi. Hann hefur vak-
ið mikla athygli fyrir einlægni
sína og ákveðni í nýafstaðinni
kjarabaráttu leikskólakennara.
Hann sagði í viðtali við Rás 2
að enginn hefði dáið úr verk-
falli. „Ég ákvað að vera í góðu
skapi, þrátt fyrir allt,“ segir Halli
um þessi ummæli sín. „Það er
reyndar kannski ekki alveg rétt
hjá mér að enginn hafi dáið úr
verkfalli,“ segir hann. En þótt
verkföll séu grafalvarlegur
hlutur, þá eru þetta eftir sem
áður bara peningar.“
Eignaðist barn í miðri
baráttu
Halli er 36 ára og þriggja barna
faðir. Hann eignaðist sitt þriðja
barn í sumar þegar hann var á
kafi í skipulagningu baráttunn-
ar. „Ég hlakka til þegar það fer
að róast því þá fæ ég loksins að
eyða meiri tíma með litlu stúlk-
unni minni. Ég skal viðurkenna
að ég hef misst úr svefn síðustu
vikur en ég hefði líklega ekki
komist í gegnum þetta ef ég
ætti ekki svona yndislega konu.
Konan mín er kletturinn minn.
Án hennar gæti ég lítið,“ segir
hann í fyllstu einlægni.
Halli segir síðustu vikur
hafa reynt á þótt hamingjan
hafi haft yfirhöndina. Bæði
vegna fjölskyldunnar og ný-
fædds barnsins og anna í kjara-
baráttunni. „Ég var alltaf að
vakna á næturnar og muna eft-
ir hinu og þessu sem ég ætlaði
að gera. Ég svona vaknaði með
fingurinn á lofti,“ segir hann og
hlær. „Svo vita allir foreldrar
hvernig fer með svefninn þegar
hlúð er að ungbarni.“
Ætlar að njóta þess að vera
með fjölskyldunni
Kona Halla heitir Sigríður Eir
Guðmundsdóttir og er þroska-
þjálfi. Þau kynntust í Kenn-
araháskólanum þar sem þau
stunduðu bæði nám. Hann
segist hafa kolfallið fyrir henni.
„Ég er bara svo heppinn. Að fá
að vera með henni er æðislegt,“
segir hann. „Þegar það fer að
róast þá ætla ég að njóta þess
að vera með fjölskyldunni.“
Kennarar eru sérfræðingar
Það er nú þegar farið að róast
svolítið og Halli er í óða önn
að kynna nýjan samning leik-
skólakennara. Eftir að þeirri
kynningu er lokið tekur við
kjarabarátta fyrir sjálfstæða
leikskóla þar sem nýr samning-
ur við leikskólakennara verð-
ur viðmið. Hann er ánægður
með samninginn en segist hafa
skýra framtíðarstefnu. „Kenn-
arar eru sérfræðingar og eiga
að fá laun sem slíkir,“ legg-
ur Halli áherslu á. „Kennar-
ar eiga að mínu mati að vera
ein stétt. Leikskólakennarar,
grunnskólakennarar, tónlistar-
kennarar og framhaldsskóla-
kennarar. Í framtíðinni verður
vonandi meiri samfella í námi
frá leikskóla yfir í grunnskóla
og þá geta kennarar stillt sig
saman í baráttu fyrir virðingu
fyrir starfi sínu.“
Enn á lélegum launum
Flestir eru sammála um að
Halli hafi skilað af sér góðu
verki og fengið þjóðina til að
hugsa til stéttar leikskólakenn-
ara af meiri virðingu en hingað
til. Hann talaði hreint og beint
um skort á virðingu. „Því hvað
er það annað en virðingarleysi
að borga okkur svona lág laun?
Leikskólakennarar eru á léleg-
um launum,“ segir Halli. „Og
þrátt fyrir að kjör þeirra hafi
verið leiðrétt að ýmsu leyti eru
þeir ennþá á lélegum launum.“
Var að fara að meika það
Það var fyrir tólf árum að aura-
laus Halli labbaði inn á leikskóla
og sótti um vinnu. Hann vant-
aði smá pening. „Það er stór-
kostlega fyndið að hugsa til þess
að mér hafi dottið í hug að safna
smá pening með því að vinna á
leikskóla. Það er vonlaus pæling
að ætla sér að verða sér úti um
pening með því að vinna á leik-
skóla. Ég ætlaði að stoppa stutt
við, mesta lagi svona þrjá mán-
uði. Peningana ætlaði ég að
nota í rokkið og heimsfrægðina
sem ég hélt að væri á næsta leiti.
Ég var alveg að fara að „meika
það“ í útlöndum,“ segir Halli og
brosir að sjálfum sér.
Heimsfrægðin
mátti eiga sig
En á leikskólanum gerðist eitt-
hvað innra með Halla og þá
varð ekki aftur snúið. Heims-
frægðin mátti eiga sig. „Mér
líkaði svona líka vel. Ég náði
til ákveðins hóps sem þykir
erfitt að ná til og það fannst
mér merkilegt. Þetta voru
svona skemmtilegir og fjörugir
drengir. Eiginlega bara óþekk-
ir. Það má nefnilega alveg nota
orðið óþekkt. Stundum þarf
ekkert að flækja þetta frekar.
Ég náði trausti þessara barna
og þau urðu vinir mínir. Þeg-
ar maður eignast vini þá er nú
ekki aftur snúið.“
Fullur sjálfstrausts
Halla gekk vel í starfi og eftir
fimm ár sem leiðbeinandi fór
hann í Kennaraháskóla Íslands
og útskrifaðist þar með B.Ed-
próf í leikskólakennarafræðum
árið 2006. Hann fékk skjótan
frama og tók við deildarstjóra-
stöðu sama ár á leikskólanum
Hörðuvöllum í Hafnarfirði sem
hann kenndi við og nú nokkr-
um árum seinna hefur hann
tekið við formennsku í Félagi
leikskólakennara. „Ég vissi ná-
kvæmlega að hverju ég gekk
þegar ég tók ákvörðun um að
kenna á leikskóla. Launin eru
brandari og virðingin engin. En
það þýddi ekki að því væri ekki
hægt að breyta. Ég hafði trú á
því að leikskólakennarar gætu
rétt sinn hlut og öðlast mikla
virðingu. Það hefur margt
gengið vel en enn eigum við
langt í land. Þetta mun ganga.“
Varð reiður eftir hrun
Halli segist aldrei hafa haft
mikinn áhuga á félagsmálum
eða pólitík. Hann sóttist aldrei
eftir þátttöku í félagslífi eða
því að taka ábyrgð í stjórnmál-
um. En eftir hrun og eftir nið-
urskurð til menntamála seg-
ist hann hafa fengið nóg. „Já,
ég fékk svo sannarlega nóg og
reiddist. Ýmis launaréttindi
voru tekin af okkur sem voru
ekki bundin í kjarasamninga
og það var bara gert af því það
var hægt. Þá finnst mér, eins
og svo mörgum okkar, að hlut-
irnir gerist of hægt. Ég ákvað að
láta til mín taka. Ég er nefnilega
enginn kaffistofutuðari. Tuð
og neikvæðni bitnar á sálarlíf-
inu og á endanum á starfinu.
Kennarar mega ekki leyfa sér
slíkt.“
Skrifaði einlægt bréf
„Ég ákvað að fara ekki hefð-
bundna leið enda veit ég vel
að ég er ekki hefðbundinn.
Ég ákvað að bjóða mig beint
fram sem formaður og skrifaði
félagsmönnum bréf þar sem ég
kynnti mig til leiks.“
Þar sem Halli taldi sig nýliða
í starfi félagsins ákvað hann
að lýsa sér af mestu einlægni.
Hann taldi í bréfi sínu upp kosti
sína og galla. Meðal kosta taldi
hann upp ríka réttlætiskennd,
frjóa og skapandi hugsun og
það að hann á auðvelt með að
viðurkenna mistök og biðjast
afsökunar.
Í bréfinu segir hann ekki
hafa þótt gáfulegt að telja upp
galla sína, sérstaklega ekki þeg-
ar maður sækist eftir vinnu eða
er á leiðinni í pólitík eða félags-
mál. Hann gerði það nú samt af
því að hann taldi það hreinskil-
ið og heiðarlegt.
Galli að vera karlmaður
Halli sagði félagsmönnum sín-
um enn fremur að hann væri
langt í frá fullkominn. Hann
gæti verið hvatvís, þótt það
hefði lagast með aldrinum.
Hann hefði ekki mikla reynslu
af félagsstörfum, væri óhefð-
bundinn og að hann ætti erfitt
með að sitja lengi undir þurr-
um og leiðinlegum fyrirlestr-
um. „Þá fer ég að hugsa um
skútu eins og Þorsteinn Guð-
mundsson í auglýsingunni
hérna um árið,“ segir Halli frá.
Hann sagði félagsmönnum
líka frá því að honum fyndist
„aðalfundur“ ótrúlega leiðin-
legt fyrirbæri. Að síðustu taldi
hann það upp sem galla að
hann er karlmaður.
Hvers vegna gerði hann
það? „Það er kannski galli
vegna þess að ég starfa í stórum
hópi kvenna. En ég setti þetta
fram svona til að gera smá grín
að sjálfum mér. Kjarabaráttan
hefur verið háð af konum fyrir
stóra stétt kvenna í gegnum tíð-
ina. Ég vildi bera virðingu fyrir
þeirri baráttu.“
Fór ekki á leikskóla
Halli er alinn upp í Hafnarfirði
og hann gekk ekki í leikskóla.
Hann segist hafa verið upp-
átækjasamur. „Ég var bara úti
að leika mér og var afskaplega
fjörugur og uppátækjasamur
krakki. Mamma var þá heima-
vinnandi og pabbi vann fyr-
ir herinn á Keflavíkurflugvelli.
Það var oft mikið ævintýralíf á
mér og mamma hafði ekki und-
an að reyna að siða mig til,“ segir
hann og hlær og bætir því við að
ef hann hefði verið á leikskóla
hefði hann örugglega verið einn
af þessum hressu strákum sem
hann náði svo vel til seinna í
kennarahlutverkinu. „Kannski
skildi ég þá bara,“ segir hann.
Uppátækjasamur strákur
Fjörið varð enn meira þeg-
ar Halli byrjaði í grunnskóla.
Hann gekk í Öldutúnsskóla í
Hafnarfirði og segist hafa verið
heppinn með kennara sem var
óvenjuþolgóður og tók upp-
átækjum hans af yfirvegun.
„Ég hljóp alltaf á harða-
spretti heim úr skólanum. Ég
var að reyna að ná heim áður
en kennarinn hringdi í mömmu
til að segja henni af prakkara-
strikum dagsins,“ segir hann og
hlær. „Ég vissi að ef ég næði því
að vera á undan símtalinu næði
ég að róa móður mína aðeins
áður en hún fékk skellinn.“
„Ég gerði ótrúlegustu hluti,“
segir Halli frá. „Einu sinni vor-
um við að æfa okkur að klippa
með skærum og ég ákvað að
prófa hvort það væri hægt að
kippa áklæðið af stólnum,
áður en ég vissi var ég búinn
að klippa setur af nærri öllum
stólunum í skólastofunni,“ seg-
ir hann og hlær.
Kennarinn hans sendi
hann beint heim með seturn-
ar í fanginu. „Ég kom heim
og sagði við mömmu: Heyrðu
mamma, þú átt að sauma
þetta. Þá var kennarinn búinn
að hringja í mömmu og segja
henni hverju ég hefði tekið upp
á. Mamma saumaði seturnar
og mér finnst alveg frábært að
hún hafi gert það.“
Stórir vinir
Halli segir að sér ekki alltaf hafa
þótt gaman í skóla. Hann varð
þó aldrei undir. „Ég var lág-
vaxinn og hvatvís og alltaf að
lenda í vandræðum en ég var
svo klókur að vingast við stóra
stráka. Það er gott að eiga góða
vini og fyrir litla stráka er sérlega
gott að hafa þá í stærri kantin-
um. Lífið er stundum átök og
það á við um börn jafnt sem
fullorðna. Þá skiptir öllu að eiga
skjól í fólki sem má treysta. Fé-
lögum sínum eða kennurum.“
Slitrótt skólaganga
Skólaganga Halla varð slitrótt
eftir því sem hann varð eldri.
„Eftir grunnskóla mætti segja
að ég hafi aðeins komið við í
Flensborg,“ segir hann og bros-
ir. „Í skólanum var einhvers
konar punktakerfi fyrir mæt-
ingu og þá flæktust málin all-
verulega fyrir mér. Þetta var ein-
faldara í grunnskóla. Þú mættir
bara og ekkert meira með það.
En nú var kominn mætingar-
kvóti og ég var fljótur að eyða
honum. Það var í febrúar á
seinni önninni á fyrsta árinu í
Flensborg sem ég átti bara einn
eða tvo punkta eftir. Þá gafst ég
bara upp og hætti. Svo kom ég
líka aðeins við í Iðnskólanum
og þóttist ætla að læra hönn-
un. Ég er mjög frjór í hugsun
og svona en það er ekki séns að
ég komi hugmyndum mínum á
blað. Mig skortir fínhreyfingar,
kannski er það vegna þess að
ég var aldrei í leikskóla,“ seg-
ir hann og hreyfir puttana og
hlær.
Botnleðjuævintýrið
En grófhreyfingarnar komu sér
vel í tónlistinni. „Það þarf eng-
ar fínhreyfingar til að spila á
trommur og gítar,“ segir hann
og skellir upp úr. Halli kynntist
Heiðari og félögum í Flensborg.
Þeir fóru í frímínútum og þegar
gat var á milli tíma í bílskúr for-
eldra Halla þar sem þeir komust
í græjur. Enginn þeirra kunni
á hljóðfæri en þar lærðu þeir
saman að spila og búa til tónlist.
Botnleðja var skipuð þeim
Heiðari Erni Kristjánssyni sem
söng og spilaði á gítar, Ragnari
Steinssyni sem spilaði á bassa
og Halla sem spilaði á tromm-
ur. „Við vorum bara í bílskúr-
unum þessi ár og lærðum að
skapa músík. Þannig hófst
þetta Botnleðjuævintýri. Við
æfðum og æfðum og smám
saman fór að heyrast tónlist
úr skúrnum en ekki einhver
óhljóð.“
Spiluðu með Blur
Botnleðja vann Músíktilraun-
ir árið 1995 og tveimur árum
seinna spilaði hljómsveitin
með Blur á tónleikaferðalagi
í Bretlandi. Þeir fóru svo í vík-
ing með fleiri stórum böndum
til hinna og þessara landa og
gerðu það afar gott.
„Þetta var stórkostleg
reynsla og mikið ævintýri en
okkur fannst þetta allt saman
svo eðlilegt,“ segir Halli. „Ég er
stoltur af því hvernig við stóð-
um okkur því við fengum að
gera ótrúlega skemmtilega og
spennandi hluti.“
Ekkert sukk
Það var ekkert sukk á Botn-
leðjungum, segir Halli. „Auð-
vitað vorum við að drekka eins
og ungt fólk gerir. En það var
ekkert vesen á okkur og við
höfðum mikinn metnað. Enda
nærðu ekki árangri í neinu ef
þú ert á hvolfi. Það var til dæm-
is regla hjá mér að ég fékk mér
aldrei neitt áður en ég fór á svið
að spila. Aldrei.“
Pollapönk er
þungavigtarsveit
Halli er ekki hættur í tónlist
þótt Botnleðjuævintýrinu sé
lokið.
Sem útskriftarverkefni frá
Haraldur Freyr Gíslason, betur þekkt-
ur sem Halli í Botnleðju, er formaður Félags
leikskólakennara. Hann er líka svefnvana
þriggja barna faðir og eignaðist litla stúlku
í sumar í miðjum kjarasamningaslagnum.
Hann keyrir um á sjötíu þúsund króna bíl og
segist hafa þurft að drýgja tekjurnar með
spilamennsku til að eiga fyrir reikningunum.
Hann segir laun leikskólakennara brandara
og virðinguna enga. Úr þessu ætlar hann að
bæta og hann byrjar baráttuna af krafti.
„Konan mín
er kletturinn
minn. Án hennar
gæti ég lítið.
„Mig skortir
fínhreyfingar,
kannski er það vegna
þess að ég var aldrei í
leikskóla.
Á ferð og flugi: Á leiðinni á Sauðárkrók Halli á leiðinni á Sauðárkrók að kynna nýjan samning. Hann lætur
ekki staðar numið og baráttan er rétt að hefjast í hans augum. „Kennarar eru sérfræðingar og eiga að fá laun sem
slíkir,“ segir hann. mynd SiGtryGGUr ari
Kristjana
Guðbrandsdóttir
kristjana@dv.is
Viðtal