Fréttatíminn - 16.10.2015, Side 48

J ólahátíðin hefur löngum verið mikil matarhátíð þar sem menn belgja sig út af góðum mat og
hefur kjötneysla verið sérstaklega
áberandi hér á landi á þessum árstíma.
Í seinni tíð hefur það reyndar þróast
svo að það er ekki aðeins um hátíðina
sjálfa sem mikið er borðað heldur byrj-
ar átið jafnvel strax á aðventunni og
stundum fyrr. Þá fer fólk að leggja leið
sína á jólahlaðborð þar sem hægt er að
borða nægju sína af alls kyns dýrindis
krásum. Til að finna uppruna jólahlað-
borða hér á landi þarf að fara 35 á aft-
ur í tímann, til Bjarna Árnasonar, veit-
ingamanns í Brauðbæ, sem síðar hét
Óðinsvé. Á þessum árstíma var yfir-
leitt lítið að gera á veitingastöðum bæj-
arins og því hóf Bjarni að bjóða gestum
jólahlaðborð að danskri fyrirmynd. Í
dag þykja jólahlaðborð ómissandi hluti
af aðventustemningu og flest fyrirtæki
landsins reyna að bjóða starfsfólki sínu
til slíkrar veislu.
Jólaát eða jólafasta?
Hér áður fyrr voru síðustu vikurnar
fyrir jól kallaðar jólafasta vegna þess
að í kaþólskum sið var fastað á þessum
tíma og kjöt ekki borðað. Þetta orðalag
hélst lengi fram eftir öldum þó að ekki
væri lengur fastað í eiginlegum skiln-
ingi þess orðs. Í dag á þetta orð þó tæp-
ast við þar sem aðventunni fylgir yfir-
leitt meira át en gengur og gerist. Það
er samt áhugavert að sjá að einn er sá
siður sem tíðkast hér á landi sem gæti
flokkast sem nokkurs konar leifar af
þessari kaþólsku föstuhefð en það er
að á Þorláksmessu, þann 23. desemb-
er, er það siður margra að borða svo-
kallaða Þorláksmessuskötu.
Nýslátrað um jólin
Löng hefð er fyrir því hér á landi að
vel sé gert við menn í mat og drykk
um jólin. Heimildir eru til sem benda
til þess að á þjóðveldisöld hafi það
þótt brýnasta nauðsyn að menn
fengju nýtt kjöt um jólin. Lengi fram
eftir öldum slátruðu þeir bændur sem
efni höfðu á vænni kind fyrir jólin svo
heimilisfólkið gæti fengið kjöt af ný-
slátruðu í jólamatinn. Hins vegar fór
þetta allt eftir efnahag bændanna og
ekki gátu allir séð af heilli kind um
jólaleytið. Þá var brugðið á það ráð að
bjóða upp á næstbesta kostinn sem
var reyktur matur á borð við hangi-
kjöt sem síðar varð einn vinsælasti
jólamatur landsins og mörgum þykir
enn í dag ómissandi um jólin. Algengt
hefur verið að rjúpur, hamborgar-
hryggur, lambalæri eða kalkúnn hafi
verið á borðum landsmanna um jól-
in en ekki er til neinn tæmandi listi
um það hvað Íslendingar borða um
jólin þar sem úrvalið er svo mikið og
smekkur manna misjafn.
Upplýsingar fengnar af vef
Þjóðminjasafnsins
Jólahlaðborð fastur liður
í undirbúningi jólanna
Epli,
appelsín-
ur og jól
Langt fram á 20. öldina var það
bara á jólunum að hægt var að fá
ávexti þar sem þeir voru innfluttir
og komu til landsins um jólaleytið.
Enn eru margir sem minnast þess
að hafa fengið epli eða appelsínur
um jólin og þótt algert lostæti. Með
árunum hafa málin þróast í þá átt að
nú er hægt að nálgast nánast hvaða
matartegund sem er á hvaða árs-
tíma sem er og er því ekki nema
eðlilegt að menn hafa það í jóla-
matinn sem þeim finnst best. Í dag
tengja þó margir aðventuna við
mandarínur, þær eru afar bragð-
góðar á þessum árstíma og tengja
margir hinn eina sanna jólailm við
mandarínur og negulnagla.
48 jólahlaðborð Helgin 16.-18. október 2015
Njóttu jólanna í hjarta borgarinnar
Salir fyrir 20-80 manna hópa. Leitaðu tilboða
Kaldir réttir
4 tegundir af síld, hreindýrapaté, kjúklingalifrarkæfa,saltfisksalat,
nautatungusalat, grafið hross, heitreykt bleikja og reyktur og grafinn lax,
kaldur hamborgarhryggur með heilkornasinneps sósu, Hangikjöt með uppstúf.
Heitir réttir
Jólasúpa Lækjarbrekku, Kryddjurta marinerað lambalæri, salvíukrydduð
kalkúnabringa, purusteik hreindýrabollur í villibráðarsósu. Rauðvínssósa,
sykurbrúnaðar kartöflur, heimalagað rauðkál, heimalagað brúnkál
Meðlæti, sósur og dressingar
Cumberland sósa, piparrótarsósa, graflaxsósa,
waldorfsalat, kartöflusalat, grænar baunir,
rúgbrauð, laufabrauð og snittubrauð
Eftirréttir
Riz a la mande, súkkulaðimús, ostakaka með
piparkökubotni og glögg hlaupi, marengsterta,
smákökur, kirsuberjacompot og vanillusósa
Jólahlaðborð 2015
Borðapantanir í síma 551-4430 og info@laekjarbrekka.is
Nánari upplýsingar á www.laekjarbrekka.is og facebook.com/laekjarbrekka /laekjarbrekka
Let’s be friends!
H
ön
nu
n:
M
ar
kn
et
e
hf
. w
w
w
.m
ar
kn
et
.is
dv_augl_halfsida_bjollur.pdf 1 14/10/15 12:50