Dagblaðið Vísir - DV - 14.06.2013, Blaðsíða 28

Sandkorn
V
eiðigjöldin sem FISK Seafood,
útgerðarfélag Kaupfélags
Skagfirðinga á Sauðárkróki,
mun greiða til ríkisins lækka
um meira en 660 milljón-
ir króna á yfirstandandi fiskveiðiári
vegna breytinganna sem ríkisstjórnin
ætlar að gera á lögum um veiðigjöld.
Veiðigjöldin munu lækka úr rösklega
904 milljónum króna og niður í um
242 milljónir. Fyrri talan, 904 milljón-
ir króna, byggir á útreikningi á ætluð-
um veiðigjöldum útgerðarinnar miðað
við veiðigjaldafrumvarp ríkisstjórnar
Samfylkingarinnar og Vinstri grænna,
á meðan seinni talan, 242 milljónir,
byggir á útreikningi á ætluðu veiði-
gjaldi út frá lagabreytingu ríkisstjórn-
ar Sjálfstæðisflokksins og Framsóknar.
Sundurliðun á veiðigjald FISK Seafood
sýnir að almenna veiðigjaldið sem fé-
lagið greiðir er 126 milljónir á meðan
sérstaka veiðigjaldið lækkar úr tæpum
780 milljónum og niður í 116.
660 milljónir króna er umtalsverð
fjárhæð, meira að segja fyrir firna-
sterkt útgerðarfyrirtæki eins og FISK
Seafood, fjórða stærsta kvótaeiganda
á Íslandi sem ræður rúmum 4,5 pró-
sentum heildaraflans. „Stjórnend-
ur kaupfélagsins skála örugglega í
kampavíni út af þessum breytingum,“
segir einn af viðmælendum DV. FISK
hagnaðist um rúmlega 1.800 milljón-
ir króna árið 2011 og var eiginfjárstaða
félagsins – eignir á móti skuldum -
nærri þrettán milljarðar króna. Þá
greiddi félagið út ríflega 211 milljóna
króna arð til hluthafa síns, Kaupfélags
Skagfirðinga; arð sem er næstum því
jafn mikill og áætluð veiðigjöld fyrir-
tækisins á þessu fiskveiðiári eftir laga-
breytinguna.
Breytingarnar á lögum um veiði-
gjöld koma sér sérstaklega vel fyrir
FISK Seafood og Kaupfélag Skagfirð-
inga þar sem útgerðarfélagið ræður
eingöngu yfir botnfiskafla en engum
uppsjávarafla. Með frumvarpinu er
álagning veiðigjalda á botnfisksafla
lækkuð umtalsvert, úr 23,20 krónum
á kílóið og niður í 7,38 krónur. Þetta er
meðal annars gert til að endurspegla
lækkun á verði á þorski á heimsmörk-
uðum, líkt og segir í frumvarpinu. Að
sama skapi hefur álagning á uppsjáv-
arafla verið aukin til að endurspegla
hækkað verð á uppsjávarfiski á mörk-
uðum. Í tilfelli Kaupfélags Skagfirðinga
lækkar sérstaka veiðigjaldið sem fé-
lagið greiðir úr tæplega 780 milljónum
króna og niður í um 116 með veiði-
gjaldafrumvarpinu og þeirri lækkun á
álagningunni á botnfisk sem í því felst.
Afslátturinn sem FISK Seafood fær
með breyttri veiðigjaldtöku er hluti af
samtals 9,6 milljarða tekjulækkun sem
íslenska ríkið verður af á næstu tveim-
ur árum með lagabreytingunni. FISK
Seafood er hins vegar gott dæmi um
íslenskt útgerðarfyrirtæki sem getur
hæglega borgað veiðigjaldið sem rík-
isstjórn Sjálfstæðisflokksins og Fram-
sóknarflokksins hefur nú ákveðið að
lækka umtalsvert. Skagfirska útgerðin
á eignir upp á nærri sextán milljarða
króna en skuldar einungis rúmlega
þrjá. Þá liggur fyrir að FISK Seafood,
líkt og önnur útgerðarfélög hér á
landi, mun fá verulega kvótaaukn-
ingu í haust; kvótaaukningu sem gæti
farið langt með að vega upp á móti
lækkandi markaðsverði á þorski sem
er grundvöllur lækkaðs veiðigjalds á
botnfiskinn. FISK Seafood er með öðr-
um orðum borgunarmaður fyrir veiði-
gjaldinu eins og það kemur fyrir í gild-
andi lögum og þarf ekki á þeim afslætti
að halda sem felst í frumvarpinu.
Sömu sögu má segja um margar
af þeim íslensku útgerðum sem koma
einna best út úr lagabreytingunni, til
dæmis Þorbjörn í Grindavík, Brim,
Ramma á Siglufirði og Stálskip. Veiði-
gjöld allra þessara fyrirtækja, sem eiga
nánast bara botnsfiskkvóta, lækka um
nokkur hundruð milljónir króna á árs-
grundvelli með lagabreytingunni.
Þá felur frumvarp ríkisstjórnarinn-
ar einnig í sér að skuldsettar útgerð-
ir geta áfram fengið afslátt af sérstaka
veiðigjaldinu þrátt fyrir að verið sé
að lækka gjaldið umtalsvert. Þessi af-
sláttur mun meðal annars væntanlega
nýtast þessum skuldsettu útgerðum,
eins og til dæmis Þorbirni og Vísi, sem
fengið hafa afslátt af veiðigjaldinu eftir
að því var komið á. Lækkun ákveðinna
útgerða á veiðigjaldinu getur því ver-
ið tvöföld: Bæði lækkun vegna frum-
varpsins og eins lækkun vegna skuld-
setningar. Sá veiðigjaldaafsláttur er
sértækur og tekur mið af stöðu hvers
útgerðarfyrirtækis fyrir sig á meðan
álagning veiðigjalda samkvæmt nýja
frumvarpinu tekur ekkert mið af því
hversu vel staddar útgerðirnar eru.
Erfitt er að sjá rökin fyrir þessari
lagabreytingu í ljósi þess að flest
stærstu útgerðarfyrirtæki landsins
geta hæglega borgað núgildandi veiði-
gjöld – þau tvö stærstu, HB Grandi og
Samherji, fara til að mynda létt með
það auk margra annarra. Í frumvarp-
inu um lagabreytinguna er heldur
ekki að finna haldbæran rökstuðning
fyrir breytingunni: Vísað er til þess að
kveðið hafi verið á um breytinguna í
stefnuyfirlýsingu ríkistjórnarinnar.
Lagabreytingin verður því vart
skilin eða útskýrð nema með því að
ríkisstjórnin sé með lækkun veiði-
gjaldanna að ganga hagsmuna út-
gerðarfyrirtækja landsins á kostn-
að ríkissjóðs og skattgreiðenda.
Frumvarpið er því rammpólitískt í
eðli sínu: Ríkisstjórnin gengur hags-
muna einkafyrirtækja en ekki lands-
manna. Eins og er liggur heldur ekki
fyrir hvernig stjórnin ætlar að vega
upp á móti þeirri milljarða tekju-
skerðingu sem felst í frumvarpinu.
Landsmenn munu þó með einhverj-
um hætti þurfa að standa straum
af þessari minnkandi gjaldtöku hjá
útgerðarfélögum sem í flestum til-
fellum geta hæglega staðið undir
henni.
Flóttinn frá 365
n Lítið lát virðist vera á
starfsmannaflóttanum frá
365 miðlum. Uppnám er á
ritstjórn Fréttablaðsins eft-
ir að Mikael Torfason tók þar
við stjórninni. Nokkrir lykil-
menn fríblaðsins hafa síðan
látið af störfum. Nú er rætt
um það að Ólafur Stephen-
sen, undirritstjóri Mikaels,
hugsi sér til hreyfings. Ólaf-
ur hefur undanfarið komið
fram sem þulur í sjónvarps-
auglýsingum blaðsins.
Erfitt hjá Ara
n Fullyrt er að Ari Edwald
forstjóri 365 sé orðinn
þreyttur á því að vera undir-
maður Jóns Ásgeirs Jóhann-
essonar og leiti að vinnu. Ari
og Þorsteinn Már Baldvinsson
eru tengdir fjölskyldubönd-
um og er hermt að hann
hafi kannað möguleika þess
að verða framkvæmdastjóri
LÍÚ við brotthvarf Friðriks J.
Arngrímssonar. Sú hugmynd
mun ekki hafa fallið í frjóan
jarðveg hjá útgerðarmönn-
um.
Ráðherrann
og RÚV
n Illugi Gunnarsson mennta-
málaráðherra er maður
athafna.
Hann beinir
nú sjónum
sínum að
Ríkisútvarp-
inu og hefur
þegar lagt
fram frum-
varp um að Alþingi skipi alla
stjórnarmenn stofnunarinn-
ar. Þar með afturkallar hann
þær breytingar að starfs-
menn eigi einn fulltrúa og
ráðherra skipi formann. Það
er nokkuð útbreidd skoðun
innan Sjálfstæðisflokks-
ins að yfirstjórn RÚV gangi
erinda vinstri flokkanna.
Þannig stýri Óðinn Jónsson
fréttastjóri málum af mikilli
hlutdrægni.
Bjargvættur í
Keflavík
n Stærsti skandall síðustu
viku var tónlistarhátíð-
in Keflavík
Music Festi-
val þar sem
hver tónlist-
armaður-
inn af öðr-
um hætti
við vegna
meintra svika athafna-
mannsins Ólafs Geirs Jóns-
sonar og samstarfsmanna
hans. Um tíma virtist hátíð-
in vera í algjöru uppnámi.
En síðan náðu forsvars-
mennirnir að borga það sem
þurfti til að halda áfram. Í
Keflavík er hvíslað um að
bjargvætturinn sé Stein-
þór Jónsson hótelstjóri sem
hefur markað spor sín eft-
irminnilega í íslenska fjár-
málasögu.
Háskólanum til
skammar
Mér fannst ég
hjálparvana
Steinunn Ása vill að þroskahamlaðir fái að útskrifast eins og aðrir. – DV María Birta höfðaði mál vegna auglýsingar sem birtist á vefnum einkamál.is. – DV
Kaupfélagið getur borgað„Stjórnendur kaupfé-
lagsins skála örugg-
lega í kampavíni út af þess-
um breytingum
E
ftir því sem dögunum vindur
fram skýrist myndin. Myndin
af áformum ríkisstjórnarinnar
nýju þar sem ungu mennirn-
ir eru í forsvari, þar sem bjartar
vonir vakna og allt átti að vera hægt.
Þessir ungu menn lofuðu fyrir kosn-
ingar, svo miklu að örugglega er um
Íslandsmet að ræða. Allt átti að verða
betra fyrir alla, meiri peningar fyrir
skuldara, allt átti að vera auðvelt og
allt átti að vera strax. Hrægömmun-
um ljótu átti að mæta með sleggju og
engri miskunn. Strax. Sjálfstæðismenn
lofuðu skattalækkunum, meira svig-
rúmi fyrir heimilin og allt átti að verða
betra.
Svo var kosið. Það var kosið um
vonir og væntingar, um þrár og fram-
tíðarsýn. Þeir vöktu vonina og kjós-
endur trúðu. Sumir. Fyrrverandi
ríkisstjórnarflokkar kusu að bjóða
fram raunsæi og yfirvegun. Að segja
að ekki væri allt hægt, að enn væri
staða ríkissjóðs viðkvæm eftir efna-
hagshrunið. Hrunið sem rekja má
til óábyrgrar efnahagsstjórnar hægri
flokkanna á Íslandi. Við Vinstri græn
lögðum áherslu á að ef svigrúm skap-
aðist á næstu árum vegna augljósra
batamerkja ætti að nýta það svig-
rúm í þágu heilbrigðis-, velferðar- og
menntamála. Og í þágu þeirra sem
keyptu eign í aðdraganda hrunsins og
urðu fyrir mestu höggi af völdum þess.
En ábyrgar raddir mega sín lítils
þegar loddarar eru á sviði. Þegar allt
er hægt og loforðin eins og draum-
ur eða ævintýri. Um þetta var kosið.
Fólk kaus að trúa. En hvað kemur svo
á daginn? Ungu mennirnir tönnlast
á því að staðan sé miklu verri en þeir
áttu von á þrátt fyrir að hamrað hafi
verið á því í kosningabaráttunni að
staða ríkissjóðs og efnahagslífsins
rúmaði ekki kosningaloforð þeirra.
Vissulega væri árangurinn frá hruni
merkilegur en áfram þyrfti að sýna
aðhald og ráðdeild í efnahagslífinu til
þess að landið færi ekki út af sporinu.
Nú gætir mikils misræmis í orðum
og athöfnum villtu sumarbústaða-
drengjanna. Þrátt fyrir barlóminn er
svigrúm til að falla frá breytingum á
virðisaukaskatti í ferðaþjónustu sem
minnkar tekjur ríkissjóðs um hálfan
milljarð á þessu ári og einn og hálfan á
ári eftir það. Á hverju ári frá hruni hef-
ur verið slegið nýtt met í komu ferða-
manna en greinin var ekki talinn þola
14 prósenta virðisaukasatt og er höfð í
neðsta þrepi virðisaukaskattsins ásamt
nauðsynjavörum fyrir almenning.
Í veiðigjaldinu er svo breytingin
enn rosalegri. Þrátt fyrir einhver bestu
ár í sögu íslensks sjávarútvegs og
met hagnaðar, á að lækka veiðigjald
á útgerðir landsins um tugi millj-
arða frá því sem áætlanir gerðu ráð
fyrir. Líkt og kemur fram í kostnaðar-
umsögn fjármálaráðuneytisins kostar
breytingin ríkissjóð um 10 milljarða
króna á tveimur árum en verður meiri
til lengri tíma litið. Þessi breyting á
veiðigjaldi kemur í kjölfarið á fréttum
um stóraukinn kvóta til útgerða sem
áætlað er að skili þeim 15–16 milljörð-
um króna strax á næsta fiskveiðiári.
Báðar þessar aðgerðir þýða að rík-
isstjórnin er að hverfa frá þeim ár-
angri sem náðst hefur í ríkisfjármál-
um og hún er að nota svigrúm sem er
ekki til staðar til að ívilna þeim hluta
atvinnulífsins sem hefur komist best
undan hruninu. Aukinn halla ríkis-
sjóðs vegna þessa mun svo þurfa að
bæta upp með því að bera annars
staðar niður. Og þeim finnst í lagi í
því sambandi að nefna niðurgreiðslu
á barnatannlækningum. Hvað á að
skera meira? Hvað á að skera til að
unnt sé að standa vörð um heimili
kvótakónga og þeirra sem mest hafa í
samfélaginu?
Athygli vekur að sérstök flýtimeð-
ferð er á þessum frumvörpum ríkis-
stjórnarinnar á sumarþingi. Flestir
þingmenn gerðu ráð fyrir að sum-
arþingið myndi snúast um aðgerð-
ir handa skuldugum heimilum. Eina
sem heyrist í þeim efnum er að for-
sætisráðherra hefur flutt þingsálykt-
unartillögu sem boðar stofnun átta
nefnda sem eiga að skoða möguleika
á því að ráðast í aðgerðir. Engar efndir
strax. Nefndirnar eiga að skila í haust
og þá á eftir að setja saman frumvörp
og þingmál. Forgangsröðin er ekki í
þágu almennings í landinu heldur í
þágu forréttindahópa.
Myndin er að skýrast. Langt til
hægri. Fyrir þá ríku. Fyrir sérhags-
muni. Og óábyrg stjórn á ríkisfjár-
málunum. Eins og í aðdraganda
hrunsins.
Myndin skýrist – hægri stjórn
Leiðari
Ingi Freyr
Vilhjálmsson
ingi@dv.is
Útgáfufélag: DV ehf. Stjórnarformaður: Þorsteinn Guðnason Ritstjóri: Reynir Traustason (rt@dv.is) Aðstoðarritstjóri: Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir (ingibjorg@dv.is) Fréttastjóri menningar: Símon
Birgisson (simonb@dv.is) Ritstjórnarfulltrúi: Ingi Freyr Vilhjálmsson (ingi@dv.is) Umsjónarmaður helgarblaðs og innblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir (kristjana@dv.is) Framkvæmdastjóri og
vefstjóri DV.is: Jón Trausti Reynisson (jontrausti@dv.is) Sölu- og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir (heida@dv.is) Umbrot: DV Prentun: Landsprent Dreifing: Árvakur DV á netinu: www.dv.is
F R J Á L S T, Ó H Á Ð D A G B L A Ð
Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
FRéTTASkoT
512 70 70 DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
AÐALnúmeR
RiTSTJÓRn
ÁSkRiFTARSími
AuGLýSinGAR
28 14.–18. júní 2013 Helgarblað
Kjallari
Svandís Svavarsdóttir