Dagblaðið Vísir - DV - 14.06.2013, Blaðsíða 32

sat þar einn og grét
32 Viðtal 14.–18. júní 2013 Helgarblað
Þ
að er fyrsti starfsdagur sum-
arþings þegar ég mæli mér
mót við Bjarna Benedikts-
son nýskipaðan fjármála- og
efnahagsráðherra í Alþingis-
húsinu. Vinnudagarnir hafa verið
langir og strangir allt frá því að Bjarni
og Sigmundur Davíð Gunnlaugsson
hófu myndun nýrrar ríkisstjórnar
skömmu eftir kosningar.
Bjarni er giftur Þóru Margréti
Baldvinsdóttur og saman eiga þau
fjögur börn, Margréti 21 árs, Bene-
dikt 15 ára, Helgu Þóru 8 ára og Guð-
ríði Línu á öðru árinu. Fjölskyldan er
orðin vön því að fjölskyldufaðirinn
hafi mikið að gera og vinnutíminn sé
óreglulegur. Bjarni segist vera mikill
fjölskyldumaður og vinur barnanna
sinna. „Það er gott samband á milli
okkar. Það eina sem skortir er meiri
tími. Það er ekki auðvelt að vera virk-
ur þátttakandi í öllu því sem fjölskyld-
an er að gera á meðan maður gegn-
ir formennsku í stjórnmálaflokki. Ég
geri ráð fyrir að ráðherraembættið
krefjist enn frekari fjarvista og það er
bara eitthvað sem maður verður að
sætta sig við. En við finnum einhverja
leið saman, fjölskyldan, til að eiga
okkar prívat stundir. Mér finnst mik-
ilvægt að taka frá tíma sem er ósnert-
anlegur og helgaður fjölskyldunni. Ég
hef ekki verið nógu duglegur við það
en það er samt eina leiðin til að fást
við þetta.“
Stoltur af frændgarðinum
Bjarni er Garðbæingur í húð og hár.
Hann sleit barnsskónum þar og hef-
ur búið í Garðabæ öll sín fullorðins-
ár utan þess tíma sem hann dvaldi
erlendis í námi. Hann er af hinni
þekktu Engeyjarætt. Ég spyr hann
hvort það hafi komið sér vel eða illa
fyrir hann í lífinu. „Ég skal ekki segja.
Ég er einn af þúsundum Íslendinga
af þessari ætt, ég er stoltur af mínum
frændgarði og á marga góða vini þar,
en ég á svo sem ættir að rekja víð-
ar, er til dæmis af Víkingslækjarætt,
Hælsætt, Thorarensenætt og Róð-
hólsætt.“ Engeyjarættin hefur verið
kennd við völd og ríkidæmi. „Ég held
að sú umræða hafi verið blásin upp
úr öllu skynsamlegu samhengi. Ég er
ekki Engeyjarættin. Það eru þessar
þúsundir manna og kvenna sem telj-
ast til ættarinnar. Hvaða völd er verið
að tala um og eiga að liggja einhvers-
staðar í ættinni? Varla geta öll völd
ættarinnar raungerst í mér sem ráð-
herra. Umræða af þessu tagi er dæmi
um ákveðna einföldun þar sem
menn vilja pakka saman einhverri
hugsun, einhverri skoðun með slag-
orðum. Ég hugsa oft til allra þeirra
sem eru af ættinni en eru ekki hluti af
þessum fimm til tíu manna hópi sem
oftast er vísað til og spyr mig hvernig
þessi umræða blasi við þeim.“
Unglingaástir
Bjarni og Þóra Margrét kynntust í
grunnskóla, þetta var unglingaást,
svo slitnaði upp úr í tæp tvö ár þegar
þau fóru í menntaskóla. Bjarni og
Þóra fóru að búa og eignuðust elsta
barnið. Hann 21 árs, hún tvítug.
Hann hóf nám í lögfræði við Há-
skóla Íslands og lauk prófi sama ár
og hann gifti sig, árið 1995. Bjarni
hefur sjaldnast haft mikinn tíma til
að sinna heimilisstörfum.
Hann játaði í viðtali á Stöð 2 í vor
að hann væri ekki mikill kokkur, það
eina sem hann væri góður í, væri að
gera eggjahrærur, sem hann segir að
sé svo sem ekki alveg rétt – hann eldi
einnig góða hamborgara. Í viðtali
við DV fyrir fjórum árum var hann
minntur á að hann nýttist lítið við
heimilisstörfin. Hann viðurkenndi
það fúslega og það hefur lítið breyst
enda ekki miklum tíma til að dreifa.
„Heimilið er stórt og Þóra stjórnar
því og fjölskyldunni af mikilli lagni.
Hún hefur óneitanlega þurft að
færa talsverðar fórnir til þess að ég
gæti sinnt stjórnmálunum af fullum
krafti. Þóra er sterkur bakhjarl sem
hefur sýnt starfi mínu mikinn skiln-
ing og það skiptir mig miklu að vita
af því að ég á stuðning hennar og ráð
þegar á þarf að halda. Öðruvísi gæti
þetta aldrei gengið upp.“
Bjarni lagði stund á framhalds-
nám í lögum bæði í Þýskalandi og
Bandaríkjunum. Frá því hann lauk
prófi og þangað til hann var kjörinn
á þing fyrir áratug, sinnti hann bæði
störfum fyrir hið opinbera og á al-
menna vinnumarkaðnum. Afskipti
hans af stjórnmálum hófust upp úr
tvítugu og hann hefur á sínum póli-
tíska ferli marga fjöruna sopið.
Áfengisvandinn er víða
Meðal þess sem Bjarna hefur verið
legið á hálsi fyrir er að hann geti ekki
sökum uppruna síns og góðrar efna-
hagslegar stöðu í lífinu skilið þá sem
lítið hafa á milli handanna eða þá
sem glíma við sjúkdóma og félags-
leg mein.
„Ég skil þá umræðu bara mæta
vel. Við hljótum að horfa til þess
hvernig okkur gengur almennt að
setja okkur í spor annarra. Við skul-
um hafa í huga að við ölumst upp í
einu stéttlausasta þjóðfélagi heims-
ins. Það er eitt skólakerfi fyrir alla,
við höfum öll aðgang að sömu heil-
brigðisþjónustu. Í öllum fjölskyldum
koma upp svipuð viðfangsefni, gleði-
efni og líka margskonar vandamál.
Sjúkdómar fara ekki í manngreinar-
álit. Áfengisvandinn er víða og fáar
íslenskar fjölskyldur hafa algjörlega
sloppið við hann. Við missum öll ná-
komna ættingja á lífsleiðinni. Þetta er
nálægt okkur öllum, það á líka við um
mig, mína fjölskyldu og tengdafólk.
Ég tel líka að tíu ára þátttaka í
stjórn málum hafi þroskað mig sem
mann og stjórnmálamann. Það sem
ég er þakklátastur fyrir í þessu starfi
er að það hefur gefið mér tækifæri
til að fá djúpa innsýn í samfélagið.
Ég hef aldrei haldið því fram að ég
hafi þurft að lifa á atvinnuleysisbót-
um eða af litlum sem engum tekjum
svo árum skipti. Persónulega hef ég
aldrei þurft að glíma við erfiða sjúk-
dóma. Þrátt fyrir þetta tel ég að ég
þekki ágætlega hvað þarf til að koma
landinu áfram á framfarabraut.“
Erfiðasta lífsreynslan
Eins og áður sagði voru Bjarni og
Þóra Margrét rétt um tvítugt þegar
þau hófu búskap. Þegar ég spyr hann
um hvað honum hafi þótt erfiðasta
reynslan í lífinu svarar hann að það
sé ýmislegt sem komi upp í hugann.
„Við vorum ung að árum þegar
við þurftum að standa á eigin fót-
um með nýfætt barn. Við vorum með
þeim allra fyrstu í vinahópnum til að
eignast barn eins og gefur að skilja.
Ég var í námi og samhliða því varð ég
að taka ákvörðun um að standa mig
sem foreldri og ljúka um leið því sem
ég var að fást við. Það var mikil áskor-
un fyrir okkur bæði að takast á við þá
ábyrgð sem felst í foreldrahlutverk-
inu og ég er þakklátur fyrir hve vel
það hefur gengið. En þetta flokkast
nú ekki sem erfið lífsreynsla, heldur
mikilvæg, mótandi og gefandi, í það
minnsta þegar maður hefur lært að-
eins að fóta sig í þessu hlutverki.
Það var var aftur á móti mikið áfall
fyrir mig að slasast í íþróttum aðeins
24 ára gamall og þurfa að hætta al-
farið æfingum og keppni. Líf mitt
fram að því, frá því ég var smástrákur,
snerist að verulegu um íþróttirnar,
en ég slasaðist í leik með Stjörnunni
í efstu deild og steig aldrei aftur inn
á völlinn eftir það. Ég man vel síð-
ustu æfinguna. Þá hafði ég hvílt fót-
inn lengi eftir slysið og vildi láta
reyna á ökklann. Eftir 15 mínútur var
ég kominn aftur í búningsklefann.
Sat þar einn og brast svo í grát því
ég fann að það var eitthvað mikið að
og ég óttaðist að ég næði mér aldrei,
sem varð raunin. Læknar sögðu mér
að ég myndi þurfa að stífa ökklann
í framtíðinni en það er þó ekki enn
komið að því.
Það hefur verið erfitt fyrir okk-
ur hjónin að horfa á nákomna ætt-
ingja okkar hverfa á braut eða glíma
við erfið veikindi. Nokkrir hafa glímt
við krabbamein, mágkona mín lést
rúmlega fertug úr krabbameini. Það
eru hlutir á borð við þessa sem koma
upp í hugann þegar þú spyrð að
þessu, en hrunið er líka ákaflega stór
þáttur í reynslubankanum. Að upp-
lifa það sem þátttakandi í stjórnmál-
um og viðskiptalífinu, horfa á efna-
hagslífið hrynja eins og spilaborg, er
reynsla sem setur mark sitt á mann
fyrir lífstíð.“
Það sem mótar einn mann
Það eru margir þættir sem móta
hvern einstakling. Bjarni segir að
það sem hafi haft mest áhrif á hann
sé það uppeldi sem hann hafi hlotið.
Foreldrar hans hafi kennt honum að
hann gæti orðið það sem hann vildi
ef hann hefði áhuga og legði sig fram.
Foreldrar hans höfðu ekki mikla trú
á boðum og bönnum þegar Bjarni
var barn og unglingur. Hann fékk því
nokkuð lausan tauminn á unglings-
árunum. Aðrir þættir sem Bjarni seg-
ir að hafi mótað sig og gert sig að
þeim sem hann er í dag er þátttaka í
íþróttum.
Hann var afreksmaður í fótbolta
og handbolta og spilaði marga lands-
leiki með yngri landsliðum í fótbolta
þar til hann slasaðist.
Hann nefnir fleira sem hefur
mót að hann: skólagönguna, vinina,
hjónabandið og uppeldi barnanna
ásamt þeim áskorunum sem hann
hefur mætt á vinnumarkaði. „Síð-
ast en ekki síst mótast maður sem
stjórnmálamaður og einstaklingur
af því að lifa og hrærast í stjórnmál-
um. Ég hef svo sannarlega fundið
fyrir mótlæti á stjórnmálaferlinum.
Það var á brattann að sækja í vet-
ur og jafnvel ef ég lít lengra aftur, að
berjast nánast viðstöðulaust áfram í
mótvindi, sæta gagnrýni og sjá fylgi
flokksins dala.
Ég horfi samt ekki á það sem nei-
kvæða reynslu. Mér finnst að ég hafi
fengið þroska og styrk í staðinn. Þessi
reynsla kenndi mér margt um mann-
legt eðli og um harðar hliðar stjórn-
málastarfsins. Hún kenndi mér líka
mikilvægi þess að búa yfir þraut-
seigju og hafa trú á sjálfum sér og því
sem maður stendur fyrir til að sigrast
á erfiðleikum. Það er ekki spurning
að reynsla mín af stjórnmálum síð-
asta kjörtímabilið hefur mótað mig
og þroskað til að takast á við verkefn-
in framundan. Ég er ekki í nokkrum
vafa um það.“
Hélt að ég yrði að gefast upp
Það var eitt fimmtudagskvöld í apr-
íl sem Bjarni mætti í eftirminnilegt
viðtal á RÚV. Þá hafði fylgi flokksins
í skoðanakönnunum mælst í sögu-
legu lágmarki og vinsældir varafor-
manns flokksins mældust mun meiri
en formanns flokksins. Þá íhugaði
Bjarni það sterklega að segja af sér
formennsku í Sjálfstæðisflokknum.
„Mig langaði ekki til að gefast upp en
á tímabili hélt ég þó að ég ætti ekki
annarra kosta völ.
Þegar ég gekk út úr Útvarpshús-
inu hugsaði ég með mér að þetta
hefði gengið ágætlega. Ég hlakkaði
til að hitta aðstoðarmann minn sem
beið eftir mér og spyrja hana hvað
henni hefði fundist. Henni fannst
viðtalið hafa gengið vel en hvorugt
okkar áttaði sig á því hve mikil við-
brögð ég átti eftir að fá. Þegar ég fór
að sofa á fimmtudagsnóttina leið
mér ágætlega. Ég var ákveðinn í því
að ég myndi ekki gera það upp við
mig fyrr en á föstudeginum hvað ég
myndi gera. Það var alveg opið og
ég var búinn að segja mínum nán-
ustu það. Smá saman næsta sólar-
hringinn, samhliða gríðarlega sterk-
um viðbrögðum, sá ég að hið eina
rétta var að byggja á þeim mikla
Bjarni Benediktsson hefur átt misjöfnu gengi að
fagna í stjórnmálum. Hann er stoltur heimilisfaðir og
finnst það ein af stóru áskorunum í lífinu að ala upp
börnin sín. Hann er lélegur kokkur og lítið fyrir að taka
til. Hann settist niður með blaðamanni og sagði hon-
um hvað hefði mótað hann sem mann og ræddi líka
hvers er að vænta frá nýrri ríkisstjórn í sumar og haust.
„ Í einkalífinu hefur stærsta áskorunin
verið að standa sig sem fjölskyldufaðir
gagnvart fjórum börnum og konu.
Jóhanna Margrét Einarsdóttir
johanna@dv.is
Viðtal