Dagblaðið Vísir - DV - 09.09.2011, Blaðsíða 26

26 | Erlent 9.–11. september 2011 Helgarblað
Ég elska hann meira en áður vegna
þess að þar sem hann er núna, þá er
ég sú eina sem hugsa til hans,“ segir
Aicha-el-Wafi-Moussoui. 4. maí
2005 var sonur hennar Zacarias Mo-
ussaoui, oft kallaður „20. flugræn-
inginn“, sakfelldur fyrir að hafa tekið
þátt í undirbúningi árásanna 11.
september 2001. Hann var dæmdur
til lífstíðar fangelsisvistar.
„Hefði ég vitað að hann myndi
lenda í félagsskap með þessu fólki,
þá hefði ég reynt að beina honum á
aðrar brautir. Ég neita hins vegar að
trúa því að hann hafi skipulagt eitt-
hvað í tengslum við árásina. Það er
algjörlega rangt – hann skipulagði
ekkert,“ segir hún í viðtali við CNN.
„Aðrir foreldrar verða að hafa
augun opin. Ég var barnaleg. Ég
elskaði börnin mín og heimilislífið
okkar var gott. Við vorum ekki fátæk,
ég var að vinna og líf okkar var gott.
Ég sá þetta ekki fyrir, en ég held að
þegar barn kemur heim og ypptir
öxlum, hlustar ekki á foreldra sína
og segist hafa það gott, þá sé hætta
á ferðum. Þá ert þú ekki að haga þér
samkvæmt íslömskum siðum. Það
er hætta á ferð sem foreldrar þurfa á
vera á varðbergi gagnvart. Þeir þurfa
að vernda börnin sín fyrir áhrifum
frá umhverfinu,“ segir hún.
Aicha neitar að trúa því að sonur
hennar hafi skipulagt hryðjuverkin.
„Ef ég skil málið rétt, þá var hann
dæmdur í lífstíðarfangelsi vegna
vitnisburðar hans fyrir dómi, þar
sem hann sagði: „Deyi gyðingar,
deyi Ameríkanar!“ En er eitthvað
annað sem sannar hans aðkomu?
Nei, það er ekkert. Hann játaði glæp-
inn eftir að hafa setið fjögur ár í ein-
angrun,“ segir hún og brestur í grát.
„Hann sagði mér, og það eru til
upptökur af því, að FBI hafi aðeins
viljað höfuð hans. Hann sagði við
mig að það væri engin ástæða fyrir
mig að gráta. Það væri engin ástæða
fyrir mig að berja höfðinu í vegginn,
þeir vildu bara ná honum. Hann
sagði mér: „Ef þeir halda að þeir geti
gert mig hræddan við dauðann, þá
er ég sekur og vil deyja.““
Líf móðurinnar hefur breyst ógn-
vænlega eftir 11. september. „Trúðu
mér, líf mitt síðan 11. september
hefur verið helvíti. Ég myndi gjarn-
an vilja geta gleymt mér í nokkrar
klukkustundir en hann er alltaf í
huga mér. Ég get ekki sofið. Það eru
hins vegar nokkur orð frá honum
sem hjálpa mér að lifa – þegar hann
sagði að ef ég elskaði hann, þá yrði
ég að passa upp á sjálfa mig. Ég end-
urtek þessa setningu í huga mínum
í sífellu. Ég reyni að lifa áfram vegna
þess að sonur minn bað mig um
það.“
Var blind á ofstæki hans:
„Líf mitt hefur
verið helvíti“
Aicha-el-Wafi-Moussoui „Ég myndi
gjarnan vilja geta gleymt mér í nokkrar
klukkustundir en hann er alltaf í huga
mér.“
20. flugræninginn Zacarias Moussaoui.
valgeir@dv.is
mikael@dv.is
n 10 ár liðin frá árásunum 11. september n Bandarískt
samfélag breyttist verulega n Aukið eftirlit og minna frelsi
Bandaríkin
Breyttust
11. september
Almenningur í
Bandaríkjunum
þarf að lúta
meira eftirliti.
n Ritskoðun sjónvarps og tónlistar
Eftir árásirnar voru fjölmargar kvikmyndir
í framleiðslu settar á ís og margar sem
kláraðar höfðu verið klipptar til. Tvíbura-
turnarnir voru iðulega klipptir út. Alls var um
45 kvikmyndum breytt eða þeim frestað
vegna árásanna að ógleymdum fjölmörgum
vinsælum sjónvarpsþáttum sem breytt
var eftir á til að minna ekki á atburði þessa
örlagaríka dags. Tónlistargeirinn fann
fyrir þessu líka. Allar plötur Rage Against
the Machine lentu á svörtum lista Clear
Channel-fjölmiðlarisans auk 165 annarra
laga sem þóttu innihalda vafasama texta.
Lög með flytjendum á borð við AC/DC, The
Beatles, Louis Armstrong og Buddy Holly
voru þar á meðal.
n Stellar Wind-aðgerðin
Stellar Wind er nafn á leyniaðgerðum
öryggisstofnunar Bandaríkjanna (NSA) sem
samþykkt var af George W. Bush. Aðgerðin
heimilaði umfangsmikla upplýsingasöfnun
meðal almennings þar sem njósnað var
um tölvupósta, símtöl og fjármagnsflutn-
inga. John Ashcroft dómsmálaráðherra
úrskurðaði Stellar Wind ólöglega aðgerð
í mars 2004. Daginn eftir veiktist hann
skyndilega og sendi Bush þá fulltrúa Hvíta
hússins að sjúkrabeði Ashcrofts til að fá
hann til að snúa úrskurðinum. Ashcroft var
hálfmeðvitundarlaus og skrifaði ekki undir.
USA Today greindi frá því árið 2006 að NSA
væri með aðra leyniaðgerð í gangi sem snéri
að því að byggja upp gríðarlega umfangs-
mikinn gagnagrunn yfir símtöl innan Banda-
ríkjanna. Sá gagnagrunnur, sem talinn er
innihalda yfir 1,9 billjón símtalsupplýsinga,
er álitinn lagalega vafasamur. Ríkisstjórn
Obama hefur hvorki neitað né staðfest
tilvist þessa gagnagrunns.
n Breytingar á háskólum
Eftir árásirnar varð umtalsverð breyting
hjá bandarískum háskólum. Bæði hvað
varðar áherslur tiltekinna kúrsa og stefnu
vissra skóla. Áhugi stjórnvalda á innan-
ríkisöryggi hefur vaxið mikið og skilað sér í
auknum fjárframlögum og kröfu um bætta
þekkingu á því sviði. Nefna má sálfræði
hryðjuverkamanna, ýmiss konar rannsóknir
á viðbragðsáætlunum við miklu mann-
falli og hvernig tækla skuli ýmiss konar
þjóðarógn. Fyrir 11. september var hætt að
kenna örverulíffræði við marga háskóla.
Fjárframlögum til örverulíffræði, sem var
lögð niður víða, hefur stóraukist eftir miltis-
brandsárásir og fleira.
n Menntun fyrrverandi hermanna
Í júní 2008 varð að lögum frumvarp sem
ætlað var að styrkja hermenn sem þjónað
hafa Bandaríkjunum eftir árásirnar 2001
til menntunar, þó háð þeim skilyrðum að
þeir hafi skilað a.m.k. þremur árum af her-
þjónustu. Lögin eru í það heila talin vel til
fundin og afar mikilvæg.
n Eftirlitskerfi forsetans
The President‘s Surveillance Program (PSP)
er nafn yfir aðgerðapakka sem George W.
Bush heimilaði eftir 11. september sem lið í
„Stríðinu gegn hryðjuverkum“. Aðeins einn
hluti þessa leyniaðgerðapakka hefur verið
gerður opinber og snýr að heimildarlausum
milliríkjasímhlerunum þegar annar aðilinn
er talinn tengjast al-Kaída. New York Times
afhjúpaði þennan hluta PSP árið 2005.
Líkt og með margar af eftirlitsaðgerðum
stjórnvalda eftir 11. september í þágu
þjóðaröryggis er PSP afar umdeild aðgerð.
n Heimavarnaráætlun
National Defence Program eða heima-
varnaráætlunin er samstarfsverkefni meira
en þúsund ríkisstofnana í Bandaríkjunum til
þess að verjast hryðjuverkaárásum, safna
upplýsingum og fleira.
Robert Gates varnarmálaráðherra sagði í
viðtali við Washinton Post að áætlunin væri
orðin gríðarlega umfangsmikil en þó ekki
svo stór að menn hefðu misst yfirsýn.
n Heimavarnir
United States Department of Homeland
Security var sett á laggirnar skömmu eftir 11.
september með það að markmiði að vernda
Bandaríkin fyrir frekari hryðjuverkaárásum,
slysum og náttúruhamförum. Stofnunin
fær tæpa 100 milljarða dollara fjárveitingu
á ári. Á meðan varnarmálaráðuneytið
vinnur að hernaðaraðgerðum erlendis þá
er heimavarnarstofnunin í því að verja
Bandaríkin innan frá. 200.000 manns
starfa hjá stofnuninni.
n Föðurlandslögin
Patriot Act eða föðurlandslögin tóku gildi í
október 2001 í kjölfar árásanna. Lögin veittu
laganna vörðum umtalsvert meiri heimildir
en þeir höfðu áður haft. Þannig fengu við-
eigandi stofnanir heimildir til að skoða
tölvupóstsamskipti, hlera símtöl, skoða
sjúkraskýrslur, upplýsingar um fjárhag og
margt fleira. Hæstiréttur Bandaríkjanna
hefur úrskurðað að viss atriði í lögunum
brjóti í bága við stjórnarskrána.
Meðal þess sem gagnrýnt hefur verið harð-
lega er rétturinn til að hafa innflytjendur í
haldi í ótilgreindan tíma eða eins og þurfa
þykir. Þá hefur heimild lögreglunnar til að
leita í persónulegum eigum fólks af því
óafvitandi verið gagnrýnd harðlega.
Því hefur verið haldið fram að lögin séu
nánast fasísk, þau veiti ríkinu slík réttindi til
að fylgjast með borgurum sínum.
S
agt hefur verið um hryðju-
verkaárásirnar á Bandarík-
in, sem framdar voru fyrir
tíu árum, að þær hafi breytt
heiminum. Eflaust er það rétt
að nokkru leyti en ljóst er að Banda-
ríkin breyttust. DV tók saman 8 at-
riði sem sannarlega hafa breyst eftir
árásirnar á tvíburaturnana.