Dagblaðið Vísir - DV - 17.01.2014, Síða 37

Helgarblað 17.–20. janúar 2014 Fólk Viðtal 37
bestu vinir í dag. „Þetta er fólkið sem
þekkti mann áður en maður fór að
þykjast vera eitthvað, á meðan maður
var enn að mótast. Ég er mest hissa á
því hvað bekkjarsystkini mín voru
lítið undrandi á því að ég hafi orðið
prestur því í MA hegðaði ég mér ekki
eins og ég ætlaði að verða prestur. Ég
var kölluð Bisk. Ætli þeim hafi nokk-
uð fundist ég nógu biskupsdótturleg.
Allavega var ég ekki með mikinn guð-
ræknissvip; var bara djammari og lét
mér detta alls kyns vitleysa í hug. Ég
var enginn fyrirmyndar nemandi en
ég held ég hafi verið ágætis skólafé-
lagi og vinur og ég held að mörgum
kennurum úr MA og VMA, þaðan
sem ég kláraði, sé bara nokkuð hlýtt
til mín,“ segir hún brosandi en bæt-
ir svo við: „En mér þykir svo merki-
legt og svolítið fallegt að eftir að ég
varð prestur hafa margir sem voru
með mér í menntaskólanum leitað
eftir þjónustu minni. Það hefur kom-
ið mér á óvart því þau muna eftir mér
á djamminu og í vitleysisganginum.
Kannski er það einmitt málið. Þau líta
svo á að ég taki mig ekki of hátíðlega.
Enda erum við af þeirri kynslóð sem
tekur sig yfirleitt ekki hátíðlega.“
Gifti sig 22 ára
Eiginmaður Hildar Eirar er
Heimir Haraldsson en hjón-
in eiga tvo drengi, Harald
Bolla og Jónatan Huga. „Við
Heimir kynntust í Sjallan-
um en ég var að vinna sem
barþjónn eitt ár með skóla.
Hann kom og var farinn
að hanga ískyggilega mik-
ið á barnum. Mér fannst
þetta sérstakt. Maðurinn
var kominn á ball en fór
ekkert út á dansgólfið held-
ur þurfti bara að spjalla við
barþjóninn. Þetta endaði
með því að við urðum par
og höfum verið það síðan.“
Hildur og Heimir giftu
sig árið 2000 eftir að hafa
verið saman í eitt og hálft
ár. „Ég var 22 ára og vin-
ir mínir héldu að ég væri
endanlega búin að missa
það. Við vorum bara svo
rómantísk og okkur lang-
aði að gera þetta. Harald-
ur Bolli fæddist svo 2002
og Jónatan Hugi 2008,
viku eftir að pabbi var
jarðsunginn. Það var svo-
lítið sérstakt.“
Læknast aldrei
Hildur Eir hefur áður sagt frá baráttu
sinni við áráttu- og þráhyggjuröskun
(OCD). „Þetta er ekki mjög sýnilegt
öðrum en þetta er glíma sem hefur
áhrif á allt mitt líf og ég þarf að takast
á við á hverjum einasta degi og mun
sjálfsagt þurfa að gera það ævina á
enda. Ástæðan fyrir því að ég ákvað
að fara að tala um þetta er að ég áttaði
mig ekki alls fyrir löngu á að ég myndi
sennilega aldrei læknast af þessu og
það olli mér sorg en um leið stillti sú
staðreynd mér upp við vegg og krafði
mig um skynsamleg viðbrögð.
Ég hélt alltaf að þetta myndi lag-
ast en þegar ég upplifði að svo væri
ekki ákvað ég að tala um þetta opin-
berlega. Ég hef verið svona frá 13 ára
aldri og þessi árátta- og þráhyggja
er orðin of inngróin í sálarlíf mitt og
persónu til að ég geti komist undan
henni,“ segir Hildur og bætir við að
hún hafi sæst betur við veikindin.
„En maður á auðvitað ekki að róman-
tísera veikindi. Það getur verið hættu-
legt og í því er ekki fólginn neinn
stuðningur fyrir aðra. En það er þessi
leið að lifa með sjúkdómnum og lifa
fyrir ofan hann; að taka ábyrgð á veik-
indunum og komast út úr því að vera
fórnarlamb. Að hugsa eins og pabbi,
að mér sé ekki vandara um en öðrum
að veikjast og að nú þurfi ég að finna
leiðir til að lifa með þessu. Það er
ótrúlegur sigur að ná því en það þýð-
ir ekki að fullnaðarsigri sé náð. Auð-
vitað koma dagar sem ég er þreytt á
þessu og hugsa með mér hvort þetta
sé falin myndavél, eins konar vinnu-
staðahrekkur frá skaparans hendi,
hver sé eiginlega tilgangurinn með
þessu.“
Fullkomnunarárátta
og sektarkennd
„Ég hef fengið nánast öll einkennin
sem hægt er að hugsa sér hvort sem
það er handþvottaárátta, sýklafóbía
eða þurfa að athuga aftur og aftur
hvort dyrnar séu læstar. Fjórtán ára
fékk ég snert af anorexíu. Ég byrjaði
að grennast sem varð að þráhyggju.
Ég gat ekki hætt. Svo er það að raða
bókum í beina og rétta röð, laga all-
ar myndir á veggjum; þessi fullkomn-
unarárátta.
Þetta er samt það skásta við sjúk-
dóminn. Verst er þessi líðan, að þurfa
alltaf að fara í gegnum hvort ég hafi
gert mistök og hvort ég eigi skilið
það góða í lífinu. Að vera sífellt með
sektarkennd og komast ekki út úr
henni. Þetta hefur versnað eftir að
ég eignaðist börnin mín og sumir
hafa haldið því fram að það hafi ver-
ið fæðingarþunglyndi. Ég er á því að
þetta hafi verið slæm árátta og þrá-
hyggja. Ég hef til dæmis verið hrædd
um að gera barninu mínu eitthvað
og hef séð svoleiðis hluti fyrir mér en
það er mjög þekkt í þessu. Svo hef ég
líka óttast að brjóta af mér siðferðis-
lega sem er mjög órökréttur ótti að
búa sér til. Við nefnum bara toppinn
á ísjakanum þegar rætt er um þennan
sjúkdóm, eins og að þvo hendur eða
slökkva á eldavélinni, en þorum ekki
að tala um erfiðustu birtingarmynd-
irnar af ótta við að fólk muni halda að
maður sé ekki góð manneskja.“
Hildur segir það ákveðna köllun
hjá sér að fá fólk til að opna sig og
hætta að fela hlutina. „Að koma fram
í veikleika mínum skiptir mig miklu
máli. Fólki finnst auðveldara að
koma fram og segja frá ef það upplif-
ir að þarna sé manneskja sem er ekki
lýtalaus í sínu lífi og þannig fær fólk
greiðari aðgang að manni.“
Tilfinningalega erfið vinna
Hún segir prestsskapinn fjölbreytt og
skemmtilegt starf. „Ég hafði heilmikla
innsýn inn í þetta starf í gegnum
pabba, Jónu Hrönn,
Bjarna mág minn og
Bolla bróður. Maður fór
ekki varhluta af því sem
pabbi var að takast á við.
En það sem hefur kom-
ið mér þægilega á óvart
er hve margir fletir eru á
þessu starfi og það hentar
mér mjög vel.
Ég hef tilhneigingu til
að fá leiða á hlutunum og
þarf oft mikla tilbreytingu.
Þetta starf hentar mér því
vel að mörgu leyti. Ég fæ
að hitta margt fólk og er
alltaf beðin um eitthvað
nýtt. Prestar eru nefnilega
beðnir um ótrúlegustu
hluti. Svo kemur á óvart að
þótt mörg vandamálin séu
sammannleg þá er samt
hver einstaklingur einstak-
ur og hefur sér staka sögu
að segja. Maður kemst líka
fljótt að því að í mannlegu
atferli er ekkert nýtt und-
ir sólinni. Starfið er því
fjölbreyttara en ég hafði
ímyndað mér,“ segir hún en
játar því að vissulega sé starfið erfitt á
köflum. „Ef maður hefur ekki húmor
brennur maður mjög fljótt út. Þótt þú
sért ekki alltaf hlæjandi í vinnunni
verður þú að geta komið auga á það
kómíska til að lifa af. Ég þarf að ganga
inn í ótrúlegustu angistaraðstæður
hjá fólki og einhvern veginn gerir
maður það en svo kemur annað slag-
ið fyrir að maður verður óendanlega
þreyttur og orkulaus og þá gerir mað-
ur sér grein fyrir að reynslan er farin
að taka sinn toll.
Þess vegna þarf ég að passa vel
að fara í frí og hlaða batteríin. Maður
verður aldrei eins þreyttur og þegar
maður þarf að takast á við hluti sem
eru tilfinningalega erfiðir. Bara það
að finna til samkenndar með fólki
sem er að upplifa ofboðslegar raun-
ir og sorgir, það tekur gríðarlega á,
en reynslan hjálpar manni að vernda
sig. En ég segi, og hef alltaf sagt, að
um leið og þetta hættir að hafa áhrif á
mig þá hætti ég að gera gagn. Það ein-
kennir þá sem eru búnir að brenna út
að þeir eru orðnir dofnir fyrir slíku.“
Erfiður föðurmissir
Hún segir að föðurmissirinn hafi ver-
ið henni erfiður. „Það má segja að við
höfum verið að missa pabba smátt og
smátt. Þetta var því búin að vera löng
sorg þótt það hafi verið ofboðslega
sárt þegar hann lést. Við vissum hvert
stefndi og að sjúkdómurinn myndi
aldrei ganga til baka,“ segir hún en
Bolli var 72 ára þegar hann lést eftir
að hafa barist við sjúkdóminn í tíu ár.
„Ég sakna hans enn þá. Pabbi á alltaf
sinn stað í hjartanu en maður lærir
að lifa með sorginni. Sorgin breytist
með tímanum og þróast. Það góða
er að eftir því sem frá líður rifjast upp
tíminn með honum þegar hann var
heilbrigður. Fyrst eftir að hann lést
fannst mér ég muna allt of mikið eftir
honum í veikindunum sem voru nátt-
úrlega mjög erfið. Svo fór ég að muna
meira eftir honum þegar hann var
upp á sitt besta. Ég er ótrúlega þakk-
lát fyrir það.“
Hildur var komin á steypirinn
þegar Bolli var jarðsettur en lét það
ekki hindra sig í að bera kistuna ásamt
systkinum sínum. „Mörgum fannst
þetta mikið áhættuatriði og óþægilegt
að sjá svona kasólétta konu þarna en
við vorum búin að vera svo mikið inni
í hans sjúkdómsferli að ég gat ekki
hugsað mér annað en að ganga með
hann síðustu metrana. Mér fannst
ákveðin sáluhjálp í því að fá að ljúka
þessu þannig.
Svo fæddist drengurinn viku
seinna. Það var sérstakt að upp-
lifa það þegar hann fæddist því það
var svo stutt síðan ég hafði setið við
dánarbeð pabba. Þessar tvær stund-
ir eru tengdar; að deyja og fæðast. Við
erum kvíðin og höfum í raun enga
stjórn á atburðum og upplifum að
þetta sé allt í hendi guðs. Allt í einu er
engin staða eða lífsreynsla sem breyt-
ir einhverju um það hvernig fer. Það
sem gerist gerist. Viðkomandi deyr og
barn fæðist. Allir bíða í ofvæni, við-
kvæmir og óttaslegnir og fólk lækkar
róminn. Þetta eru heilagar stundir.
Eitthvað nýtt er að taka við og ekkert
verður eins og áður.“
Samskiptaleysi í hjónaböndum
Paramessur Hildar í Akureyrarkirkju
hafa heldur betur slegið í gegn en fullt
hefur verið út úr dyrum. „Ég hef feng-
ið ýmsar hugmyndir í starfinu en ég
held að þetta sé sú besta og það mæli
ég í viðbrögðunum. Kirkjan er þétt-
setin og þarna er ég komin með nýjan
söfnuð; fólk sem ég ímynda mér að
hafi margt hvert ekki sótt messu síð-
an það fermdist. Þarna koma hjón og
pör og hafa fyrir því að fá pössun, ekki
til að fara út að skemmta sér eða í bíó,
heldur til þess að fara í messu.“
Algengasta vandamálið í sam-
bandi para og hjóna á Íslandi í dag
segir Hildur tjáskiptaleysi. „Það er
sammerkt þeim sem koma til okkar
í ráðgjöf vegna erfiðleika í sambönd-
um og hjónaböndum að fólk getur
ekki talað saman. Það er þessi hefting,
að geta ekki tjáð sig og rætt um líðan
sína. Ef annar aðilinn er þannig byrja
erfiðleikar að myndast. Ég myndi
segja að það væri oftast kjarninn í
vandamálunum því ef fólk myndi
strax tala um vandamálin myndi þau
ekki velta af stað eins og snjóbolti.
Loksins þegar fólk kemur veit það
ekki einu sinni hvar það á að byrja,
flækjan er orðin svo mikil.
Ég held að hjón ættu að fara að
minnsta kosti einu sinni á ári til ráð-
gjafa. Bara svona eins og maður fer
með bílinn sinn í skoðun. Öll hjón
þurfa að vinda ofan af einhverju í
sambandinu og skilin á milli feigs og
ófeigs liggja í því hvort fólk hefur get-
una til að tala saman.“
Bjartsýn fyrir kirkjunnar hönd
Hildur segir að eftir erfitt tímabil
ríki nú ákveðið jafnvægi í samskipt-
um kirkju og þjóðar. „Eftir mikil átök
og sársauka er nokkurs konar sátta-
tímabil. Þetta voru mál sem vörðuðu
mannréttindi og réttlæti, bæði mál-
efni samkynhneigðra og svo biskups-
málið. Auðvitað var þetta erfitt meðan
á þessu stóð en gríðarlega nauðsyn-
legt uppgjör engu að síður. Nú hefur
náðst ákveðið jafnvægi af því að tekist
var á við þetta erfiða.
Stóra birtingarmyndin getur orðið
í hverri einustu fjölskyldu og sýnir
okkur að ef maður tekst á við sársauk-
ann og aðra erfiða hluti þá fylgir því
meira frelsi, þótt maður upplifi það
ekki strax, heldur en að lifa í þöggun
og leynd. Eftir á að hyggja var þetta ný
siðbót.
Sex fyrstu árin mín í embætti voru
ár endalausra átaka og erfiðleika og
það er fyrst núna á síðustu tveimur
árum sem ég er að upplifa ákveðið
jafnvægi. Auðvitað var það sérstök
byrjun fyrir ungan prest en ég held að
ég hafi lært alveg ótrúlega mikið og
hugsa að þessi sex ár hafi verið á við
tólf. Þetta var mjög erfitt og kollegar
tókust á eins og fjölskyldumeðlimir í
uppgjöri og ég held að fyrst núna sé
sátt að nást milli manna,“ segir hún og
bætir aðspurð við að hún trúi því stað-
fastlega að kirkjan standi sterkari fyrir
vikið. „Uppgjörið var of mikið til þess
að sömu mistök verði endurtekin.
Þetta er ekki sama kirkjan fyrir og eftir.
Alls ekki sama kirkjan. Ég er bjartsýn.“
Sækist ekki í völd
Varðandi framtíðina segist Hildur
ekki hafa sérstakan augastað á því
að verða biskup eins og pabbi henn-
ar. „Ég hef engan metnað fyrir því
að öðlast einhver völd í lífinu. Ég hef
aldrei sótt í það. Ég er þannig gerð
að ef ég finn að einhver annar er að
taka stjórnina og gerir það vel hef ég
enga köllun til að stjórna. En ég þarf
alltaf nýjar áskoranir í lífinu til þess
að verða ekki leið. Þetta þurfa ekkert
að vera stórar áskoranir, bara nýjar.
Ég gæti vel ímyndað mér að ég myndi
vilja takast á við ný hlutverk í kirkj-
unni með tímanum og ef til vill gæti
ég fundið mig í því að verða biskup,
hver veit.
Í dag líður mér vel á Akureyri en ég
vil ekki vera þannig að ég sé 35 ára og
búin að festa mig á einum stað. Það
þýðir samt ekki að ég sé rótlaus og
geti hvergi staldrað við, ég leita bara
ekki að þannig öryggi. Lífið býður upp
á allt of marga möguleika til að nýta
sér þá ekki.“ n
„Ég vildi ekki vera
eitthvað öðru-
vísi af því að pabbi væri
prestur og var mikið í því
að rífa kjaft við kennar-
ana og ögra þeim.
Kjaftfor unglingur Hildur Eir var upptekin af því að vera ekki prúða prestsdóttirin þegar hún var unglingur.
Fjölskyldan Hildur
og Heimir giftu sig
þegar hún var 22 ára.