Dagblaðið Vísir - DV - 04.04.2014, Blaðsíða 29

Helgarblað 4.–7. apríl 2014 Fólk Viðtal 29
Evrópu sem býr ekki við það öryggi
að hafa stöðugan gjaldmiðil.
Nú þegar er gengisfellingar­
kórinn byrjaður, útvegsmenn tala
um að gengið sé of sterkt. Við erum
búin að tapa helmingi kaupmátt­
ar frá árinu 2008. Ég þekki ekki
nokkurn mann sem getur endur­
nýjað ísskápinn án þess að virki­
lega leggja fyrir og hugsa sinn gang.
Fólk er bara í sjokki ef eitthvert
heimilistækjanna bilar. Við verðum
að fara að átta okkur á því að þetta
hættir aldrei, nema valdið til að
fella gengið sé tekið af íslenskum
stjórnvöldum. Allar aðrar þjóðir eru
búnar að átta sig á því að verðmæti
verða ekki til með gengis fellingum.
Þau tapast með gengisfellingum.“
Í breyttu hlutverki
Árni Páll er nú í breyttu hlutverki á
þingi. Hann hóf feril sinn sem stjórn­
arþingmaður í tæp tvö ár, fór svo í
ráðherraembætti á stormasömum
tíma, var skákað til og varð á end­
anum óbreyttur þingmaður. Nú er
hann stjórnarandstöðuþingmað­
ur og flokksformaður og segir það
hollt og skemmtilegt. Engum sé gott
að venjast valdinu.
„Ég verð að viðurkenna að ég hef
svolítið gaman af þessu. Ég hef aldrei
áður verið stjórnarandstöðuþing­
maður. Það er önnur nálgun að vera
flokksformaður í stjórnarandstöðu.
Þá er mikilvægast að tala fyrir okkar
áherslum, frekar en að eyða orkunni
í að gagnrýna sitjandi stjórn.
Það er alveg örugglega hollt fyrir
flokka að vera ekki háðir valdinu.
Samfylkingin var stofnuð á sínum
tíma til höfuðs fjórflokknum. Það er
mikilvægt að hún verði ekki valda­
flokkur og skynji sig ekki sem slík­
an. Við höfum gott af að rækta
samband okkar við þjóðina og
svara ákallinu um önnur vinnu­
brögð. Ég er bjargfastlega þeirrar
skoðunar að það hafi orðið algjör
viðhorfsbreyting hjá þjóðinni hvað
þetta varðar og mér finnst þessi
magalending stjórnarmeirihlutans
síðustu vikur sýna að fólk er ekki til­
búið til að þola þessi gömlu vinnu­
brögð lengur. Það hefur bara engan
áhuga á þessu. Samfylkingin hefur
sterkan grunn að þessu leyti.
Við vorum fyrstir flokka til að
þróa mjög ítarlega stefnu um lýð­
ræðismál og aðkomu fólks að
ákvörðunum. Við mótuðum
Evrópustefnu okkar með því að
leggja hana í dóm allra flokks­
manna í beinni atkvæðagreiðslu.
Við kjósum formann flokksins
beinni kosningu meðal allra félaga,
einn íslenskra stjórnmálaflokka.
Annað gott dæmi er líka þegar
Samfylkingin í Hafnarfirði lagði
umdeilda stækkun álversins í
Straumsvík í dóm íbúa árið 2007.
Það hefði nú aldeilis verið
hægt að búa til kenningar um
ómöguleika þá og freista þess að
svíkja loforð. En þetta var besta
leiðin og leiðin sem við höfðum lof­
að og við stóðum við það loforð og
okkar bæjarfulltrúar fylgdu niður­
stöðu meirihluta bæjarbúa eftir.“
Auðmýkt gagnvart vilja fólks
En hefur Samfylkingin ekki sjálf lok­
að sig af á erfiðum tímum? Árni Páll
tekur undir það og segir flokkinn
og einstaka stjórnmálamenn bera
gæfu til að horfa til baka á gagnrýn­
inn máta.
„Það má auðvitað gagnrýna
einstakar ákvarðanir og verklag í
þessu neyðarástandi eftir hrun,
en það er sterkur vilji í Samfylk­
ingunni til þess að ástunda vinnu­
brögð félagslegs lýðræðis. Ég lagði
mikla áherslu á þetta í mínu for­
mannskjöri.
Ég er sífellt uppteknari af ís­
lenskri þýðingu orðsins sósíal­
demókrati, sem er félagslegt
lýðræði. Það þýðir um leið að jafn­
aðarstefnan er ekki forskriftar­
stefna. Við teljum okkur ekki vita
betur en fólk sjálft hvernig best er
að lifa lífinu. Við sýnum auðmýkt
gagnvart vilja fólks og við viljum
leiða alla saman að farsælli niður­
stöðu. Formaður í jafnaðarmanna­
flokki ræður aldrei alltaf, ef vel á
að vera, öfugt við formann í hefð­
bundnum stjórnmálaflokki.
Hugmyndin á bak við félags­
lega lýðræðið er að fleiri ráði en
ekki færri. Ég fékk skýrt umboð frá
flokknum til að byggja á þessum
hugmyndagrunni.“
Ólíkir hagsmunir
Árni Páll segir félagslegt lýðræði
einu lausnina hvað varðar um­
ræðu um Evrópumál á Íslandi. „Eitt
sem er ótrúlega sérkennilegt með
umræðuna um Evrópusambandið á
Íslandi er sú undarlega goðsögn að
það sé til eitthvað sem heitir hags­
munir þjóðarinnar. Í okkar þjóðfé­
lagi togast ólíkir hagsmunir á. Það
er búið að hámarka ávinning sumra
hópa af alþjóðavæðingu en á sama
tíma er ljóst að aðrir hópar hafa ekki
fengið neinn ávinning af henni. Það
má til dæmis segja um almennt
launafólk og lágtekjufólk. Það situr
uppi með það að það er berskjald­
að fyrir neikvæðari hliðum alþjóða­
væðingar sem eru opnir fjármála­
markaðir og veikburða gjaldmiðill.
Í Evrópumálum þurfum við að
beita aðferðafræði hins félagslega
lýðræðis og leiða alla saman til að
ná bestu mögulegu niðurstöðunni.
Við þurfum að hámarka hag allra,
en forðast að láta suma kúga aðra.“
Finnur til hlýju á æskuslóðum
Árni Páll eyddi fyrstu árum ævi
sinnar í Eyjahreppi á Snæfellsnesi
og náttúran stendur honum nærri.
Faðir hans, Árni Pálsson, var
prestur í hreppnum og móðir hans,
Rósa Björk Þorbjarnardóttir, var
kennari. Hann er yngstur fjögurra
systkina.
„Ég sé sveitina mína í rósrauðum
bjarma og finnst hvergi fegurra en
á sunnanverðu Snæfellsnesi og á
Mýrum. Fjallasýnin er einstök og
náttúran fjölbreytt. Þegar ég keyri
vestur yfir Haffjarðarána þá finnst
mér alltaf eins og mér hitni í hjarta­
stað. Það er skrýtið að eiga sér stað
sem manni þykir svo vænt um og
skynjar sem heima, þótt maður hafi
flutt þaðan barn að aldri.“
Sex ára flutti Árni í Kópavoginn
með fjölskyldunni þegar faðir hans
tók við prestsembætti þar. Hann
segir að áhuginn á pólitík hafi
kviknað á unga aldri. Hann gaf út
blað með bekkjarfélögum sínum
sem fjallaði um þjóðmál í víðum
skilningi.
„Ég var líklega mjög alvörugefið
barn. Ég var strax áhugasamur um
pólitík. Við byrjuðum bekkjarfé­
lagarnir í 10 ára bekk í Kársnesskóla
í Kópavogi að gefa út stórpólitískt
blað, sem hét Hamarinn. Það sner­
ist alfarið um stjórnmál, jafnt inn­
anlandsmál og alþjóðamál. Um­
fjöllunarefnin voru áhyggjur af her
í landinu og ég skrifaði greinar um
kúgun hvíta minnihlutans á hin­
um svarta meirihluta í Ródesíu,
eða Simbabve, eins og það heitir
nú. Ég man eftir herhvöt til stríð­
andi fylkinga svartra í Ródesíu um
að sameinast, sem þær skelltu nú
því miður skollaeyrum við. Kannski
útbreiðsla Hamarsins hafi bara ekki
verið nægjanlega mikil í suður­
hluta Afríku. Ég man líka eftir efa­
semdum um virkjanir og mengun,
vegna járnblendiverksmiðjunnar á
Grundartanga sem var í byggingu
á þessum tíma. Það komu bara
tvö blöð út af Hamrinum, með árs
millibili. Það er kannski ekki að
furða að meðgöngutíminn hafi ver­
ið langur þegar umfjöllunarefnin
voru svona alvarleg og þungmelt,“
segir Árni Páll og hlær.
Frjálslyndur andi
Á heimili Árna Páls ríkti frjálslyndur
andi. Foreldrar hans hvöttu hann til
að ræða allar hliðar málefna.
„Pólitík var rædd en alltaf
Kynntist
bestu konunni
Nýtur sín í afahlutverkinu
„Börn eru blessun en ég horfi
ekki til þeirra með öfund sem eru
nú í foreldrahlutverkinu á mínum
aldri,“ segir Árni Páll sem nýtur
þess fremur að vera í afahlut-
verkinu. MyNd Sigtryggur Ari
„Ég óttast
mest að
hafa ekki litla
hönd að leiða.