Dagblaðið Vísir - DV - 22.10.2010, Blaðsíða 27

Dagblaðið Vísir - DV - 22.10.2010, Blaðsíða 27
FÖSTUDAGUR 22. október 2010 UMRÆÐA 27 Ísland hlaut vel- komna jákvæða umfjöllun í heims pressunni fyrr á árinu vegna IMMI-þingsálykt- unartillögunnar þess efnis að „Ís- land skapi sér af- gerandi lagalega sérstöðu varðandi verndun tjáning- ar- og upplýsinga- frelsis“. Í tillögunni fólst m.a. að Alþingi fæli „ríkisstjórn- inni að leita leiða til að styrkja tjáning- arfrelsi, málfrelsi, upplýsingamiðlun og útgáfufrelsi hérlendis auk þess sem vernd heimildarmanna og uppljóstr- ara verði tryggð.“ Hvort þingheimur hefur samein- ast um þessa ályktun í anda ummæla George Washington: „Ef tjáningar- frelsið er frá okkur tekið, verðum við heyrnarlaus og mállaus leidd, eins og lömb til slátrunar,“ eða vegna þess að þingmenn töldu tillöguna vera góða ímyndarauglýsingu fyrir Ísland er ekki ljóst. Það er nefnilega varla – því mið- ur – hægt að segja að Ísland sé fyrir- myndardæmi um þjóðfélag þar sem tjáningarfrelsi er í hávegum haft. Í ís- lenskri löggjöf eru enn lagaákvæði sem mæla fyrir um að fleygja skuli fólki í fangelsi fyrir það eitt að móðga sam- borgara sína, eða eins og segir í þings- ályktunartillögu Eiríks Jónssonar lög- fræðings og vþm. SF, frá árinu 2006 um afnám refsiákvæða vegna ærumeið- inga: „Þannig getur einföld móðgun varðað allt að eins árs fangelsi skv. 234. gr. hegningarlaga og sé um aðdróttun að ræða getur hún varðað tveggja ára fangelsi, sbr. 236. gr. Af 101. gr. hegn- ingarlaga leiðir raunar að fangelsis- vistin getur orðið allt að fjögur ár ef að- dróttunin beinist að forseta Íslands.“ Tillaga Eiríks var samþykkt með öllum atkvæðum viðstaddra þingmanna, en var svo vísað í allsherjarnefnd þingsins þar sem hún hlaut hljóðan dauðdaga. Brot á friðhelgi einkalífs Tjáningarfrelsið er tryggt í 73. gr. ís- lensku stjórnarskrárinnar, en valda- stéttir þjóðfélagsins hika ekki við að veifa þessum forneskjulegu hótun- um framan í fjölmiðla og aðra þá sem þeir telja hafa „meitt æru“ sína. Fyr- ir nokkrum mánuðum gagnrýndi ég í blaðagrein þær ákvarðanir ráð- herra í núverandi ríkisstjórn að ráða til starfa í ráðuneytum sínum fyrrver- andi háttsetta starfsmenn hrunsbank- anna. Gagnrýni minni var svarað sam- stundis í sama dagblaði með kröfu um afsökunarbeiðni og óbeinni tilvís- an í ærumeiðingarákvæði hgl. Annað dæmi, sem endurskilgreinir „friðhelgi einkalífs“ á furðulegan hátt, svo ekki sé meira sagt, er dómur Hæstaréttar er sló því föstu að „frétt“ um Bubba Morth- ens og „fall“ hans í reykingabindindi – byggð á upplýsingum um söngvarann með logandi sígarettu, akandi í bíl úti á götum Reykjavíkur – væri brot á frið- helgi einkalífs! (Vegna þess að margir Íslendingar leggja leið sína til Banda- ríkjanna er rétt að benda á að Hæsti- réttur þar í landi hefur frá upphafi lagt til grundvallar og margoft staðfest að enginn geti búist við að njóta friðhelgi einkalífs á almenningsgötum.) Þagga niður í gagnrýnendum Ekki greiðir það fyrir tjáningarfrelsinu að nær allir fjölmiðlar landsins eru í eigu og undir stjórn fámennisklík- unnar og stjórnmálamannanna sem leiddu þjóðina fram af barmi glötun- ar. Lagaákvæði er tryggja aðgang al- mennings og fjölmiðla að upplýs- ingum eru enn fremur af skornum skammti í íslenskri löggjöf; ákvæði um bankaleynd t.d. banna öllum – jafn- vel handhöfum löggjafarvaldsins sem hug hafa á því að rannsaka misgjörðir síðasta áratugar – aðgang að nauðsyn- legum upplýsingum. (Upplýsingalög 50/1996 virðast fremur hafa að mark- miði að takmarka aðgang að upplýs- ingum en að tryggja hann.) Ísland hefur enga sérstaka „opinna funda“ löggjöf, enga útgáfu af ACLU (Ameri- can Civil Liberties Union), enga anti- SLAPP (Strategic Lawsuit Against Pub lic Participation) löggjöf er beinist að þeim sem standa í tilhæfulausum málsóknum til að ógna og þagga niðri í gagnrýnendum og íþyngja þeim með tilheyrandi málskostnaði þar til þeir falla frá gagnrýni sinni eða andstöðu. Eins og greint var frá í DV nýlega fékk ég aftur að finna fyrir þöggunar- taktíkinni vegna fréttar – sem ég kom ekki einu sinni nálægt að skrifa – um 400 milljón króna lánaafskrift sem tengdist bankastarfsmanni. Ég setti fréttina – stutta málsgrein – á blogg- ið mitt á eyjan.is ásamt athugasemd um að hér væri annað siðlaust dæmi úr „viðbjóðslegri“ svikamyllu íslensku skattfjárstyrktu bankanna. Neitaði að upplýsa um reglur Þar eð fréttin tengdist málefni sem ég hafði verið að safna mér upplýsing- um um (fyrir grein sem ég hafði ekki enn skrifað) beindi ég spurningum til bankans varðandi reglur um lán til starfsmanna og afskriftir lána. Þar sem hið gjaldþrota fyrirtæki hafði átt eignir spurði ég hvort lán bankans hefði ver- ið veðtryggt; hver hefði tekið ákvörð- un um afskriftina og hvers vegna. Þetta er afar mikilvæg spurning sem varð- ar stóran hluta landsmanna, þar sem bankarnir neita hikstalaust að afskrifa skuldir fyrir sótsvartan almúgann, eins og ljóst er af hinum gífurlega fjölda fasteignauppboða. Það kom mér ekki á óvart að bank- inn skyldi neita að svara spurning- um um þetta ákveðna tilvik, en vís- aði til starfsreglna á vefsíðu bankans, sem reyndar svöruðu engum spurn- inga minna. Bankinn neitaði einn- ig að upplýsa um hverjar væru „innri reglur“ (sem flestir bandarískir bank- ar hafa aðgengilegar á vefsíðum sín- um) bankans, sem og um hverjir sætu í lána- og áhættunefndum hans. Ofsafengin viðbrögð Það sem hins vegar kom mér á óvart voru ofsafengin viðbrögð lögmanns bankastarfsmannsins, Daggar Páls- dóttur. Eins og DV greindi frá, hringdi lögmaðurinn í ritstjóra minn á Reykja- vík Grapevine til að vara hann við að ég hyggðist skrifa „ærumeiðandi grein“ um umbjóðanda hennar og hún væri viss um að ekkert sem hún [ég] skrifaði – ef hún skrifar eitthvað – yrði sannleikanum samkvæmt. (Rit- stjórinn velti fyrst fyrir sér hvort það væri ekki ærumeiðandi að hringja á vinnustað fólks og segja við yfirmann- inn að vinnuafurð ákveðins starfs- manns væri handónýt. Ég hins vegar velti fyrir mér „tortius interference“ (skaðabótaskylduskapandi afskipti)). Lögmaðurinn bætti við að best væri að blaðið vissi af þessu, til að forðast málaferli. Þar sem ég hafði ekki enn skrifað neina grein, geri ég ráð fyrir að lögmaðurinn hafi verið að spá í Tarot spilin sín fremur en anda 2. mgr. 73. gr. stjórnarskrárinnar, „Ritskoðun og aðr- ar sambærilegar tálmanir á tjáningar- frelsi má aldrei í lög leiða.“ DV og Reykjavík Grapevine hafa ekki, að því er ég best veit, beygt sig fyr- ir hótunum af þessu tagi. En óneitan- lega veltir maður fyrir sér hversu mörg vafasöm mál voru aldrei athuguð, hve margar fréttir hafa aldrei litið dagsins ljós og hve mörg mál hafa verið jörðuð vegna þvingana af þessu tagi. Ekki alltaf sammála IMMI lofar góðu, en betur má ef duga skal. Þöggunin er ekki aðeins afleið- ing af beinum þvingunum, heldur er hún inngróin í vitund íslensks al- mennings. Okkur er sagt að rugga ekki bátnum, að kvarta ekki upphátt þegar við eða aðrir erum órétti beitt, að hugsa um, áður en við segjum skoðanir okkar, hvaða afleiðingar það gæti haft á fjölskyldur okkar og starfs- feril. Nauðsynlegt er að þjóðin lýsi yfir afdráttarlausum stuðningi við tján- ingarfrelsi og undirstriki mikilvægi þess við nýtt stjórnlagaþing. Við verð- um að krefjast þess að Alþingi sam- þykki IMMI löggjöfina, uppfæri æru- meiðingarákvæðin til samræmis við grundvallar mannréttindi og setji lög sambærileg erlendri anti-SLAPP lög- gjöf. Og við verðum að styðja af heil- um hug þá sem þora að segja hug sinn, jafnvel þó við séum þeim ekki alltaf sammála. Eins og Voltaire sagði, „Ég er ekki sammála því sem þú segir, en ég mun verja fram í rauðan dauð- ann rétt þinn til að segja það.“ Úrelt löggjöf og hættuleg ÍRIS ERLINGS- DÓTTIR fjölmiðlafræðingur skrifar Þöggunin er ekki aðeins afleiðing af beinum þvingunum, heldur er hún inngróin í vitund íslensks almenn- ings. PISTILL Það kom í hlut Ronalds Reag- ans, sem áður hafði kallað þá heimsveldi hins illa, að semja við Sovétmenn um takmörkun kjarnorkuvopna. Það var fyrrver- andi herforing- inn og ofstopa- maðurinn Ariel Sharon sem loks dró landnema frá Gazasvæðinu. Og nú eru það partídýrin og miðbæjar- listamennirnir í Besta flokknum sem standa fyrir því að reyna að draga úr partímenningu miðbæjarins. Ef til vill er það vegna þess að þeir eru henni þaulkunnugir sem þeir vita að úrbóta er vant. Vissulega getur ver- ið gaman að fara með útlendingum í bæinn og sýna þeim hið íslenska fyll- erí. Allir bregðast við á sama hátt, þeir hafa aldrei séð neitt þessu líkt. En það er minna gaman að þurfa að búa við þetta um hverja helgi. Korter í þrjú gæinn Þegar ég var ungur var enn talað um kortér í þrjú gæjann, sem rétt slapp inn fyrir lokun til að forðast það að fara einn heim. Rétt eins og geirfugl- inn heyrir hann nú sögunni til. Í stað hans er komin önnur og illskeyttari dýrategund, kortér í fimm gæinn. Og sá tekur engum sönsum. Flestir dyra- verðir segja sömu sögu. Á einhverj- um tímapunkti í kringum hálf fimm. ef ekki fyrr, þá tekur Reykjavíkurdjam- mið á sig aðra og ófríðari mynd. Skiptir í raun engu máli hvort það sé á meint- um gáfumannabar eins og Ölstofunni eða á Amsterdam, síðustu mannlegu eiginleikarnir yfirgefa bargesti og villi- dýrið tekur yfir. Það getur verið gam- an að upplifa það ástand við og við, en ég vorkenni þeim sem gera það um hverja helgi. Kvikmyndagerðar- maðurinn Baldvin. Z hefur næmt auga fyrir þeim hrylling sem það er að vera íslenskt ungmenni, og sýnir þetta vel í myndinni Órói, sem nýverið hef- ur verið tekin til sýninga. Myndin er laus við allan predikunartón, en sýnir hlutina bara eins og þeir eru. Og eins og þeir eru er nokkuð slæmt. Ástamál og fjármál Það hefur margoft verið sýnt fram á að Íslendingar eru hálfgerðir viðvaning- ar þegar kemur að fjármálum, en það sama á ef til vill við á fleiri sviðum, svo sem í skemmtanalífi og ástamálum. Það sem þykir vera eðlilegt er það ekki endilega, að minnsta kosti ekki annars staðar í heiminum. Það er gott að fá sér í glas í góðra vina hópi, en það er lítið heilbrigt að hanga úti til klukkan sex á næturnar hverja helgi. Flestir sem það gera eru jú í makaleit, og ættu helst að afgreiða sín mál ekki mikið seinna en á miðnætti. Það fólk sem ég þekki um tvítugt brennur út enn hraðar en við gerðum. Maður sér nánast angistina í augum þeirra þegar það þarf að fara út að skemmta sér. Korter í fimm gæjarn- ir hafa tekið við af okkur sem fórum heim klukkan þrjú. Íslenska þjóðin þarf að endurskoða drykkjusiði sína. Það er bara erfitt að gera það þegar maður er staddur á miðju fylleríi. Þá eru það sjálfsögð mannréttindi að fá að komast í rúmið fyrir fjögur. Mað- ur þakkar fyrir það daginn eftir, jafn- vel þó að maður kunni að líta málin öðrum augum á meðan á því stendur. Það er enginn að ætlast til þess að fólk taki skynsamlegar ákvarðanir á bar eftir klukkan fjögur um nótt. Vanda- málið verður þó ekki bara leyst með bönnum. Til þess að byggja hér upp heilbrigða vínmenningu þarf einnig að auðvelda aðgengi að áfengi utan baranna. Það þarf að selja bjór og vín í matvörubúðum, og jafnvel mætti taka upp þann sið nágrannaþjóða okkar og lækka aldurinn niður í 18. Við þurfum að læra að líta á áfengi sem sjálfsagð- an hlut á góðri stundu, en ekki sem myrkraheim sem við stígum inn í einu sinni í viku og skiljum skynsemina eftir við dyrnar. Takmarkaðir opnun- artímar eru þó skref í rétta átt. Hið ís- lenska fyllerí er þó menningarstofnun sem er þess virði að vernda, og mætti enn stunda um verslunarmannahelgi og á gamlárskvöld. En bara ekki um hverja helgi. Hið íslenska fyllerí KJALLARI SANDKORN VALUR GUNNARSSON rithöfundur skrifar ÓÞEKKUR TENGDASONUR n Heiðar Már Guðjónsson, hægri hönd Björgólfs Thors, hefur vak- ið þjóðarathygli eftir að DV birti tölvupósta hans sem lýsa árásum á krónuna. Heiðar þykir einkar snjall og ósvífinn bis- nessmaður sem sér tækifæri sem öðrum eru hulin. Hann er líklega óvin- ur krónunnar númer eitt. Sú afstaða er þvert á skoðun tengda- föður hans, Björn Bjarnason fyrr- verandi ráðherra, sem er einlægur aðdáandi krónunnar. Þá er víst að afstaða óþekka tengdasonarins til Davíðs Oddssonar, sem hann líkir við sósíalista, er ekki til að gleðja Björn sem sér ekki sólina fyrir gamla leiðtoganum. VANSTILLTUR SJÓNVARPSSTJÓRI n Ingvi Hrafn Jónsson, sjónvarps- stjóri ÍNN, hefur verið með undar- legasta móti í þætti sínum Hrafna- þingi undanfarið. Hefur kappinn enda uppskorið að vera í nokkr- um leikatriðum Spaugstofunn- ar. Stöðin hefur fengið gríðar- lega auglýsingu vegna uppá- tækja Ingva og þá ekki síst eftir að hann hraunaði með dólgsleg- um hætti yfir Evu Joly. En athygli er annað en afkoma. Flestir eru æva- reiðir Ingva karlinum eða hneyksl- aðir. Það er því óvíst að athyglin skili ÍNN bættri afkomu. Það mátti og merkja nokkrar áhyggjur á Ingva í óvenju yfirveguðum pistli sem hann flutti frá Flórída eftir upp- námið. LEYNDARMÁL SJÓNVARPSINS n Sjónvarp á Íslandi er í sögulegum lægðum þegar litið er til innlendr- ar framleiðslu. Sums staðar leynist þó ljós í myr- krinu. Þannig er sjónvarpsstöð- in N4 metnað- argjörn við að finna skemmti- lega vinkla. Best varðveitta leyndarmál sjónvarps land- byggðarinnar er helsti dagskrár- gerðarmaður stöðvarinnar, Hilda Jana Gísladóttir, sem fer um allt Norðurland og kemur með við- mælendur og áhugavert efni sem á færibandi. Sjónvarpsmönnum höf- uðborgarinnar væri hollt að sækja námskeið til Akureyrar. HEFND SMÁFUGLANNA n Prófessorinn Hannes Hólm- steinn Gissurarson á ekki upp á pallborðið hjá Agli Helgasyni sjón- varpsmanni. Eg- ill bloggaði um það í vikunni að breskur háskóla- maður hefði orð- ið uppvís að því að skrifa níð um keppinauta sína. Sá varð að biðj- ast afsökunar og fara í meðferð. Svo fellur sprengjan: „Hannes Hólmsteinn Gissurarson skrifar óhróður um samkennara sína og annað fólk undir tveim- ur dulnefnum: AMX fuglahvísl og Skafti Harðarson. Þetta er allt á sömu bókina lært, í hugarheimi prófessorsins eru allir leigupenn- ar,“ bloggar Egill sem þegar hefur orðið fyrir grimmilegri hefnd smá- fuglanna. Þess má svo geta að Teit- ur Atlason, bloggari á DV.is, hefur verið duglegur að vekja athygli á málstað Egils á bloggi sínu. Enn sem komið er hefur Hannes engu svarað efnislega.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.